Nhận xét về mức độ sẵn sàng của kinh tế tư nhân khi được tạo điều kiện phát triển sau Nghị quyết 68, ông Nguyễn Quốc Kỳ cho rằng các doanh nghiệp khu vực này có 6 điểm yếu "chí tử", gồm: thiếu vốn; năng lực quản trị yếu; ít đầu tư đổi mới sáng tạo; khả năng liên kết chuỗi giá trị kém; nhân lực chưa cao; năng lực hiểu biết pháp luật chính sách hạn chế.

"Đặc biệt, doanh nghiệp tư nhân có năng lực tài chính rất yếu", ông Kỳ nhấn mạnh tại "Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2025" do báo Người Lao Động tổ chức sáng 5/6. Theo ông, tư nhân khó tiếp cận các nguồn tài chính nên không đủ lực mở rộng đầu tư.

Ông Nguyễn Quốc Kỳ, Chủ tịch hội đồng quản trị Vietravel phát biểu tại diễn đàn sáng 5/6. Ảnh: Người Lao Động

Bên cạnh đó, nguồn nhân lực trong khối doanh nghiệp tư nhân cũng là vấn đề. Ví dụ, du lịch được xác định là ngành kinh tế mũi nhọn nhưng hiện dưới 20% đã qua đào tạo, kể cả sơ cấp. Hạn chế hiểu biết pháp luật khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó trong tuân thủ quy định, tận dụng chính sách, dễ rơi vào rủi ro pháp lý.

Do đó, ông Kỳ cho rằng sau Nghị quyết 68 cần có các chính sách cụ thể mang tính "may đo" giải quyết được 6 điểm yếu này, doanh nghiệp tư nhân mới cất cánh. "Nếu muốn họ bước ra mà không 'trúng gió' thì cần bộ đệm này", ông đề xuất.

Ngoài các điểm yếu chủ quan, nhiều doanh nghiệp, chuyên gia tại diễn đàn chỉ ra các rào cản khách quan khiến khối tư nhân bị "trói chân". Ông Nguyễn Quốc Kỳ lo lắng bộ máy hành chính vẫn cũ, hoạt động theo kiểu cơi nới, chắp vá.

Theo ông, cần tính toán lại toàn bộ hệ thống thể chế, tổ chức và con người. Những con người từ "ngày hôm qua", sau khi sắp xếp lại, vẫn ngồi đó và có thể mang theo tư duy e dè, ngại thay đổi. "Đi trên con đường chưa được san lấp, ngay cả xe địa hình cũng không thể đi qua được", ông nói.

Bà Lý Kim Chi, Chủ tịch Tập đoàn Tân Đông Hiệp, Chủ tịch Hội Lương thực Thực phẩm TP HCM, nói quy định pháp luật vẫn chồng chéo, còn tư duy "không quản được thì cấm" ở một số lĩnh vực, thay vì tinh thần kiến tạo. "Hỗ trợ doanh nghiệp không chỉ dừng lại ở các khoản vay mà phải mở rộng ra các chính sách đảm bảo quyền bình đẳng trong sản xuất - kinh doanh", bà nói.

Theo Tổng giám đốc Tập đoàn BKAV Nguyễn Tử Quảng, hành lang pháp lý phải rõ ràng, tạo sân chơi công bằng cho mọi doanh nghiệp. Ông cho rằng doanh nghiệp nhà nước chỉ cần tập trung vào các lĩnh vực như an ninh, quốc phòng. "Còn lại để tư nhân làm thì họ tự cạnh tranh nhau mà phát triển", ông nói.

Luật sư Trương Thị Hòa nhận định các rào cản với doanh nghiệp tư nhân phần lớn xuất phát từ thủ tục hành chính rườm rà, các quy định pháp luật không còn phù hợp với thực tiễn nền kinh tế. Vì vậy, Nhà nước cần rà soát lại toàn diện các văn bản pháp luật để sửa đổi, bổ sung; đồng thời, không hình sự hóa các quan hệ kinh tế - dân sự. Bởi nếu không có an toàn pháp lý, doanh nghiệp không thể yên tâm hoạt động, đầu tư.

"Trong những tình huống pháp lý nằm ở ranh giới giữa xử lý hành chính - dân sự và xử lý hình sự, cần ưu tiên chọn hướng xử lý không hình sự", bà khuyến nghị.

PGS-TS Trần Đình Thiên phát biểu tại diễn đàn sáng 5/6. Ảnh: Người Lao Động

PGS-TS Trần Đình Thiên, Ủy viên Hội đồng tư vấn chính sách của Thủ tướng cũng chỉ ra tỷ lệ doanh nghiệp đăng ký thành lập và doanh nghiệp giải thể, rút khỏi thị trường đang ngày càng tiệm cận nhau. Điều này phản ánh môi trường kinh doanh vẫn còn nhiều khó khăn, cho thấy cần điều chỉnh chính sách.

Do đó, đã đến lúc "mở hết cỡ" cho kinh tế tư nhân. Theo ông, với Nghị quyết 68, cần chấm dứt tư duy "quản không được thì cấm" và "xin - cho" từ dưới lên, vốn gây rủi ro cho doanh nghiệp và cho cấp dưới. Tư duy cải cách phải từ trên xuống, rõ ràng, dứt khoát; cần thiết lập một hệ thống mới, hiện đại, phù hợp với yêu cầu của khu vực tư nhân để họ có cơ hội vươn lên.

TS Trần Du Lịch, Chủ tịch Hội đồng tư vấn triển khai Nghị quyết 98 của TP HCM, Nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế TP HCM, đánh giá "bộ tứ trụ cột" Nghị quyết 68, 57, 59 và 66 giúp Việt Nam đứng trước cơ hội lớn để tăng tốc phát triển mạnh.

Để triển khai thành công, điều kiện tiên quyết là phải thực hiện cuộc cách mạng trong sắp xếp, cải cách bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả theo Nghị quyết 66 của Bộ Chính trị về cải cách đồng bộ 3 phương diện: thể chế, bộ máy và con người.

Với các thách thức chính sách mà cộng đồng doanh nghiệp quan ngại, ông Lịch nói Nghị quyết 198 về cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân đã yêu cầu chỉnh sửa các luật có liên quan, dự kiến hoàn tất cuối năm sau. Ông đồng quan điểm trong bối cảnh mới, doanh nghiệp nhà nước nên đóng vai trò là lực lượng kiến tạo phát triển, bổ khuyết cho thị trường, không nên đặt mục tiêu kiếm lời hay cạnh tranh với tư nhân.

Viễn Thông