GS Ngô Bảo Châu: Toán học Việt Nam cần hướng tới giải thưởng Fields

Nền Toán học của Việt Nam cần hướng tới các giải thưởng quốc tế lớn như Fields, mở rộng hợp tác với các nước mạnh về lĩnh vực này, theo GS Ngô Bảo Châu.

GS Châu nêu quan điểm trên tại Hội nghị về chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán, giai đoạn 2021-2030 do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức, ngày 17/7.

Chương trình này được Chính phủ phê duyệt cuối năm 2020, với một số mục tiêu như: Việt Nam có 5 trường đại học vào top 500 thế giới ở lĩnh vực Toán học; tăng gấp đôi số lượng công bố trên các tạp chí uy tín thế giới, số lượt nhà khoa học nước ngoài đến làm việc so với giai đoạn 2010-2020; tham gia đào tạo khoảng 400 tiến sĩ ngành Toán, bồi dưỡng khoảng 80% giáo viên Toán cốt cán ở phổ thông và đại học...

Theo GS Ngô Bảo Châu, để đạt được những mục tiêu nói trên và xa hơn là phát triển nền Toán học của Việt Nam, đào tạo nghiên cứu sinh chất lượng cao, có thể cạnh tranh quốc tế là một chỉ tiêu đánh giá then chốt.

"Việt Nam cần hướng tới các giải thưởng lớn như Fields, mở rộng hợp tác với các nền Toán học hàng đầu và tăng cường sự tham gia của nữ giới trong nghiên cứu", ông nói.

Ông cho biết chương trình đối sánh khung Toán học giữa Việt Nam và quốc tế đang dần hoàn thiện. Đây sẽ là nền tảng quan trọng để Toán học Việt Nam hội nhập sâu rộng hơn.

Ngoài ra, ông Châu đề xuất đến năm 2030, Việt Nam xây dựng ít nhất 5 phòng thí nghiệm chuyên sâu về mật mã, Toán Sinh, biến đổi khí hậu, đồng thời phát triển kho học liệu số chất lượng cao để phục vụ học sinh cả nước. Ông cũng kiến nghị nhà nước tăng đầu tư và mở rộng Viện nghiên cứu cao cấp về Toán (VIASM), đẩy mạnh xã hội hóa và hỗ trợ chuyên gia Việt Nam ở nước ngoài. Ông Châu đang là giám đốc khoa học tại đây.

GS Ngô Bảo Châu phát biểu tại hội nghị, ngày 17/7. Ảnh: MOET

Ông Lê Minh Hà, Phó trưởng ban điều hành Chương trình trọng điểm quốc gia, Giám đốc VIASM, cho biết một trong những ưu tiên của Viện trong năm 2026 là tạo điều kiện để giáo sư, chuyên gia quốc tế đầu ngành đến dạy ở Việt Nam, nhằm nâng cao chất lượng học Toán và mở rộng cơ hội giao lưu, học hỏi.

Cùng đó, Viện tổ chức các hội nghị, hội thảo chuyên sâu với nhiều chuyên gia Toán học hàng đầu Việt Nam và khu vực; đào tạo các tài năng trong nước. Thời gian qua, Viện đã phối hợp tổ chức nhiều hoạt động, như Ngày hội Toán học mở với 5.000 lượt người, hỗ trợ 35 đề tài của các nhà Toán học trẻ...

Thứ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Văn Phúc đánh giá cao sự đóng góp của các chuyên gia, nhà khoa học trong việc nâng cao chất lượng Toán học từ bậc phổ thông đến nghiên cứu chuyên sâu.

Ông Phúc cho biết Bộ đặt mục tiêu đưa Toán học Việt Nam vào nhóm dẫn đầu thế giới. Các giải pháp cần hướng tới là tập trung thu hút nhân tài người Việt trên thế giới; xác định rõ chỉ tiêu đào tạo tiến sĩ, phát triển đội ngũ nghiên cứu chất lượng cao; nâng cao chất lượng học Toán ở phổ thông; thúc đẩy công bố quốc tế và tăng cường nghiên cứu, ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào Toán học.

"Bộ cam kết đồng hành, đặc biệt thông qua việc sửa Luật Giáo dục đại học, nhằm thúc đẩy cơ chế đào tạo linh hoạt, phù hợp với yêu cầu phát triển chuyên sâu về Toán tại VIASM", ông Phúc nói.

Hiện, theo xếp hạng của QS 2025, Đại học Quốc gia Hà Nội là đại diện Việt Nam duy nhất góp mặt trong top 500 ngành Toán, ở vị trí 301-350. Bảng xếp hạng quy mô khác là THE không chia theo ngành, nhưng Việt Nam có Đại học Tôn Đức Thắng nằm trong top 401-500 nhóm Khoa học máy tính.