Tiểu thuyết phiêu lưu kỳ ảo của tác giả Juan Villoro có hai triệu bản bán ra tại Mexico, dịch sang nhiều ngôn ngữ, gồm chữ nổi Braille cho người khiếm thị. Sách ra mắt bản tiếng Việt trong tháng 5, dịp kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam - Mexico.

Cuốn sách Hoang dã kể về mùa hè của cậu bé Juan 13 tuổi, cậu thường mơ ác mộng, cuộc hôn nhân của bố mẹ tan vỡ, mẹ cậu nghiện rượu và thuốc lá, bố bỏ đi Paris. Dịp nghỉ hè, mẹ gửi Juan đến nhà bác Tito lập dị, sống một mình trong ngôi nhà tràn ngập sách. Song, đó không phải là những cuốn sách bình thường, cậu bé phát hiện chúng lén lút di chuyển, thay đổi và trộm nội dung của nhau, chỉ xuất hiện nếu muốn được đọc. "Những quyển sách rất mưu mẹo, cháu muốn tìm một cuốn sách trên một kệ nhưng rồi cháu lại tìm thấy nó ở một kệ khác, hoặc cháu thất lạc cuốn sách trong nhiều năm và đột nhiên một ngày nó xuất hiện trước mũi cháu. Ta đi đến kết luận rằng những quyển sách đã tự động di chuyển, chúng tìm ta hoặc chúng tránh mặt ta", bác Tito nói.

Với sự đồng hành của cô bạn Catalina, bác Tito, cô giúp việc Eufrosia và ba chú mèo, Juan bước vào cuộc phiêu lưu tìm kiếm cuốn sách hoang dã - cuốn sách đặc biệt - được cho là chỉ người xứng đáng mới có được. Theo bác Tito, sách không có tác giả và chưa ai được đọc. Cuộc hành trình khiến Juan nhận ra điều kỳ diệu về sách vở và cuộc sống.

Bìa "Cuốn sách Hoang dã", sách 276 trang, Lê Mạnh Thắng dịch sang tiếng Việt, NXB Hội Nhà văn cùng Nhã Nam liên kết ấn hành. Ảnh: Nhã Nam

Tác phẩm khơi dậy tình yêu đọc sách với con trẻ. Bác Tito dạy Juan rằng sách giống như những tấm gương phản ánh suy nghĩ của độc giả: "Cách một người anh hùng đọc nó không giống với cách một kẻ xấu đọc nó. Những độc giả tuyệt vời thêm điều gì đó vào sách, họ làm cho sách hay hơn".

Tác giả Juan Villoro gửi gắm thông điệp về lợi ích của đọc sách. Theo đó, đọc giúp con người học được nhiều điều mà chưa có cơ hội trải nghiệm.

Sách có đoạn: "Cháu chỉ phát hiện ra những gì có sâu bên trong mình khi đọc được quyển sách phù hợp nhất với mình. Sách là những tấm gương phản chiếu thiếu thận trọng và đầy rủi ro, chúng khiến những suy nghĩ độc đáo nhất hiện ra trong đầu ta, chúng khơi dậy những suy nghĩ mà ta tưởng chừng như không hề có. Nếu cháu không đọc sách, những ý tưởng đó sẽ mãi bị cầm tù trong suy nghĩ của cháu. Chúng không có ích gì cả".

Song, truyện nhắc về việc đọc có chọn lọc. Ngay cả người đọc nhiều sách như bác Tito cũng có lúc mắc sai lầm. Nhân vật mong muốn tìm kiếm cuốn sách hoang dã nên đã dùng "cuốn sách bìa xanh", là hình ảnh ẩn dụ cho sách lậu. Theo tác giả, đó là cuốn sách xấu xa, chúng ngăn chặn và đánh cắp nội dung của những tác phẩm khác. "Không ai có thể đọc được nội dung của những cuốn sách bị đánh cắp. Ta gọi chúng là những cuốn sách đạo tặc".

Không chỉ dung nạp kiến thức từ sách vở, cần biết chia sẻ, học từ những trải nghiệm. Bác Tito chỉ đọc sách nhưng không tiếp xúc với ai, ông chỉ nhớ hoặc tưởng tượng mọi thứ, sống một đời tẻ nhạt, thiếu nhiệt huyết và không can đảm đối mặt với những chuyện xảy ra. "Đã đến lúc bác ấy ngừng sống như một trong những bức tượng và làm điều gì đó cho hiện tại".

Tiểu thuyết có lối viết tươi sáng, hóm hỉnh. Tại buổi ra mắt tác phẩm, dịch giả Chu Thùy Anh cho biết: "Cuốn sách có nhiều chi tiết đặc trưng cho thanh thiếu niên như những rung động đầu đời, thất vọng trước sự tan vỡ của gia đình, tác giả miêu tả chính xác tâm lý trẻ em. Cuốn sách cũng dành cho người lớn, giúp họ hiểu rằng luôn cần giữ sự trong sáng, tâm thế rộng mở đón nhận kiến thức". Theo bà, có thể coi đây là "một cuốn sách hướng dẫn đọc, phù hợp cho mọi lứa tuổi độc giả".

Juan Villoro, 68 tuổi, là dịch giả và nhà biên tập. Ông sáng tác gần 50 tác phẩm thuộc nhiều thể loại từ tiểu thuyết, truyện ngắn, phóng sự, tiểu luận, báo chí văn học. Nhà văn nhận 16 giải thưởng văn học danh giá của Tây Ban Nha, gồm giải Hội đồng Sách Quốc tế dành cho Thanh thiếu niên năm 1994, giải Herralde năm 2004, giải Báo chí Quốc tế Nhà vua Tây Ban Nha năm 2010.

Châu Anh