Độc giả Hoàng Hiệp, sống tại Lái Thiêu, chia sẻ về món phở chay gắn bó với người địa phương suốt hàng thập kỷ.

Không ai biết phở chay ra đời từ khi nào, nhưng theo người địa phương, món ăn đã hiện diện ở Lái Thiêu suốt nhiều thập kỷ. Chợ Lái Thiêu và chợ Búng - hai khu chợ hơn trăm năm tuổi - là nơi khởi đầu cho những nồi nước dùng chay âm ỉ mỗi ngày, phục vụ thực khách từ người tu hành, công nhân đến người đi lễ hoặc đơn giản chỉ muốn ăn một bữa nhẹ bụng, thanh đạm.

Phở chay Lái Thiêu đậm vị nấm và rau củ, ăn kèm ngò gai, om, húng quế. Ảnh: Hoàng Hiệp

Dọc đường Cách Mạng Tháng Tám, nhiều quán phở chay lâu năm như Bửu Minh, Ông Đông, Cầu Tàu, Bình Nhâm vẫn đều đặn mở cửa. Không cần bảng hiệu rực rỡ, những hàng phở này vẫn đông khách nhờ giữ nguyên hương vị truyền thống - nồi nước dùng nấu bằng củ cải trắng, su su, cà rốt, bắp ngọt, nấm hương và đôi khi thêm vỏ bưởi khô hoặc táo tàu. Không có bột ngọt, không dùng gia vị mạnh, nước dùng vẫn trong, ngọt hậu và thoảng mùi thơm dịu nhẹ.

Một tô phở chay thường có sợi phở mỏng nhưng dai mềm, tàu hũ ky chiên vàng ươm, vài lát chả chay mềm bùi, nấm rơm xào vừa chín tới. Ăn kèm là rau sống như giá đỗ, húng quế, ngò om (ngổ), chanh, ớt xắt. Trên bàn luôn có sẵn lọ sa tế chay - không quá cay - giúp món ăn thêm đủ đậm đà mà không át đi vị thanh đạm vốn có.

"Nước phở ở đây có vị gì đó thân quen. Không đậm đà kiểu giả mặn mà thanh, ngọt vừa đủ", Minh Hằng, thực khách đến từ TP HCM chia sẻ.

Các quán phở chay Lái Thiêu cũng mang không khí riêng, góp phần làm nên trải nghiệm cho thực khách. Quán không ồn ào, tấp nập, khách đến ăn rồi thong thả ngồi lại, người bán cũng chậm rãi, thong dong. Với nhiều người địa phương, bếp phở chay với mùi thơm thảo mộc thoang thoảng là phần ký ức mà người đi xa nhớ mãi.

"Ngày xưa rằm nào cũng nấu nồi nước rau củ cho cả nhà ăn chay. Giờ khách hỏi sao không thêm nấm đông cô hay hạt nêm cho đậm, tôi chỉ cười – phở chay mà, giữ cho đúng cái chất của nó là được", bà Sáu Lài, một chủ quán gần chợ Búng chia sẻ.

Với mức giá chỉ khoảng 20.000–25.000 đồng mỗi tô, món ăn không chỉ phù hợp túi tiền mà còn lưu giữ một phần tinh thần ẩm thực thuần chay miền Nam – giản dị nhưng đủ đầy.

Không cầu kỳ, phở chay Lái Thiêu chinh phục khách bằng chính sự nhẹ nhàng và tử tế. Trong dòng chảy của ẩm thực hiện đại, nơi nhiều món chay được biến tấu theo khẩu vị thị thành, thì ở những quán nhỏ của Lái Thiêu, phở chay vẫn giữ được vị nguyên bản, chân chất.

Đến Lái Thiêu một buổi sáng sớm, ngồi bên tô phở chay nghi ngút khói, bạn có thể không chỉ đang ăn sáng – mà còn đang chạm vào một lát cắt của ký ức, của nếp sống xưa vẫn còn nguyên vẹn.

Hoàng Hiệp