Không phải tất cả du khách Việt có những hành vi không đẹp, nhưng có một số khá phổ biến khiến hình ảnh khách Việt trở nên "xấu xí" trong mắt bạn bè quốc tế.

Anh Lâm Nguyễn, nguyên giảng viên môn Du lịch Quốc tế, Đại học Hà Nội, từng làm hướng dẫn viên du lịch, đi khoảng 60 quốc gia trên thế giới và anh Phan Lâm, 20 năm làm hướng dẫn viên, từng là phóng viên tờ Nikkei Nhật Bản, đã đi 70 quốc gia và vùng lãnh thổ cùng chia sẻ những hành vi sau của khách Việt dựa trên trải nghiệm thực tế.

Mang đồ ăn bên ngoài vào nhà hàng

Phan Lâm cho hay nhiều nhà hàng trên thế giới không cho phép thực khách mang đồ ăn bên ngoài vào. Điều này có thể là "sự coi thường đầu bếp của họ nấu không ngon". Không chỉ thế, trách nhiệm của nhà hàng đối với thực khách rất cao. Họ có thể bị phạt nặng nếu khách gặp vấn đề về sức khỏe, chẳng hạn ngộ độc.

Trong cuốn "Sống ảo đi thật" năm 2021 của NXB Thế giới, anh Lâm cũng viết: "Có một thực tế, nhiều người Việt không quen đồ ăn phương Tây. Họ thường mang mắm tép, muối mè, ruốc, mì tôm theo. Điều này làm cho cả nhân viên nhà hàng và hướng dẫn viên du lịch đều khó xử. Hướng dẫn viên thường phải giải thích hoặc phải làm phục vụ bất đắc dĩ khi lấy thêm đĩa để đựng ruốc, muối vừng lạc". Theo anh, khách Việt có thể ứng xử khéo hơn bằng việc ăn thêm các bữa khác bên ngoài hoặc khi trở về khách sạn.

Ăn uống lãng phí, ở bừa bộn

Tấm biển nhắc nhở khách Việt ở một nhà hàng tại Singapore. Ảnh: FB nhạc sĩ Nguyễn Hồng Thuận.

Lãng phí thực phẩm đang là một trong những vấn đề của xã hội hiện đại. Theo kết quả một cuộc khảo sát năm 2024, Việt Nam đứng thứ hai thế giới về lãng phí thực phẩm, với hơn 8 triệu tấn thực phẩm bị bỏ phí mỗi năm, gây tổn thất 3,9 tỷ USD. Điều này cũng xảy ra khi khách Việt đi nước ngoài. Tại một số nhà hàng buffet ở Thái Lan hay Singapore, nơi thường đón khách Việt đi theo tour, nhiều nơi có thông báo bằng tiếng Việt với nội dung "Lấy thức ăn vừa đủ" hay "Không lãng phí đồ ăn" vì có tình trạng nhiều khách lấy đồ nhưng để thừa nhiều.

Còn ở trong khách sạn, nhiều khách sau khi check out để lại một "căn phòng không khác gì một bãi rác" dù trong phòng có thùng rác. Việc bừa bộn cũng xảy ra ở các địa điểm như nhà hàng, bãi biển hay các khu vui chơi.

Nhiều đòi hỏi

Cũng chia sẻ trong cùng cuốn sách "Sống ảo đi thật", anh Lâm Nguyễn cho biết có những đoàn khách đông và nhiều người có nhu cầu ăn uống khắt khe hoặc không có khả năng thích ứng, hướng dẫn viên hầu như không ăn được trong thời gian dùng bữa. Có quá nhiều yêu cầu và đòi hỏi cũng như những mâu thuẫn phát sinh tại nhà hàng cần phải giải quyết.

"Nhiều khách vào nhà hàng có giá niêm yết cụ thể nhưng vẫn chê, rồi hành nhân viên chạy ra chạy vào, lấy cái này cái kia, không cảm ơn, nhiều khi còn tỏ thái độ khó chịu", anh Lâm nói.

Nhiều công ty, hãng lữ hành sẽ có cẩm nang hướng dẫn và quy tắc ứng xử phát cho khách trước khi đi tour. Nhiều nơi còn tổ chức những buổi họp rất cặn kẽ. Nhưng việc giải thích về một nền văn hóa khác hầu như không thể gói gọn được trong một cuốn cẩm nang hay trong một buổi họp đoàn.

Chưa tuân thủ luật pháp nước sở tại

Một bức ảnh được các sinh viên Việt Nam tại thành phố Saitama (Nhật Bản) chia sẻ năm 2015.

Các quốc gia phát triển thường đánh giá cao sự tự giác của người dân, nên không có nhân viên trực tại chỗ hoặc chỉ có camera theo dõi từ xa. Nhiều khách Việt khi tới những quốc gia này thường lợi dụng lỗ hổng từ sự dễ dãi trong kiểm tra tại bến tàu, xe để trốn vé hoặc mua những loại vé có giá trị thấp hơn (vé dành cho trẻ em) như ở hệ thống tàu điện ngầm tại London (Anh).

Tại các khách sạn hay siêu thị, tình trạng trộm đồ cũng khá phổ biến. Cách đây hơn một năm, cảnh sát Nhật bắt 4 người Việt Nam bị cáo buộc thực hiện hàng loạt vụ trộm tại các cửa hàng quần áo Uniqlo, với giá trị khoảng 135.000 USD. Trước đó vào năm 2018, cảnh sát Đài Loan cũng đã bắt giữ một nhóm du khách người Việt trộm hàng hóa và tịch thu tang vật trị giá hơn 30.000 USD.

Văn hoá nơi công cộng còn thấp

Qua đường đúng nơi quy định là một cách tôn trọng văn hóa công cộng. Ảnh: NVCC

Theo anh Lâm Nguyễn, các hành động như nói to, không xếp hàng, hút thuốc nơi công cộng, làm hư hại các hiện vật, qua đường không đúng nơi quy định khá phổ biến với khách Việt, thể hiện việc chưa tuân thủ văn hóa nơi công cộng. Khi khách đi theo đoàn quen biết nhau, khách thường gây ồn ào, đặc biệt trong nhà hàng.

"Khách Việt còn hay tập trung hút thuốc không đúng nơi quy định, chẳng hạn ở vị trí mặt tiền nhà hàng. Các vị trí này thường có những dãy bàn ghế được bày ra trên hè phố mời chào khách, nên nhiều khách đi qua e ngại bước vào", anh Lâm nói. Đây đều là những hành động tưởng như bình thường nhưng lại mang đến sự khó chịu cho quán và những thực khách khác.

Linh Hương