Mối tình gần nhất của Tùng là với một cô sinh viên Hà Nội. Suốt bốn năm yêu, để có tiền đáp ứng những yêu cầu của người yêu, anh làm hai, ba công việc cùng lúc. Bạn gái cần tiền đóng học phí, mua điện thoại đời mới, mua xe máy, đi du lịch, mỹ phẩm đều gọi đến anh. Thu nhập hàng tháng Đức Tùng đều chuyển gần như toàn bộ cho bạn gái, chỉ giữ lại phần nhỏ cho bản thân. Chỉ cần người yêu không vừa ý hay giận dỗi, anh lại cuống cuồng tìm đủ cách dỗ dành.

Bạn bè nhìn anh thương cảm và tìm cách khuyên anh không nên quá lụy tình cô gái "đào mỏ" nhưng Tùng đều bỏ ngoài tai. "Bây giờ yêu, mai kia là vợ mình chứ có đi đâu mà thiệt", anh nói.

Nhưng ngày cô gái tốt nghiệp cũng là ngày Tùng bị chia tay. "Bây giờ anh vẫn nghèo, không thể lo được cho em. Nếu thương thì anh để em đi tìm cuộc sống tốt hơn", cô nói.

Tùng gần như gục ngã. Anh cảm thấy như rơi vào một hố sâu không đáy nhưng không thiết kêu cứu. "Tôi chỉ ước có người lấy xẻng lấp đất lại cho tôi chết luôn đi", anh nói.

Thu Hà trong một lần đi chơi ở Hồ Tây, năm 2024. Ảnh nhân vật cung cấp

Thu Hà, 34 tuổi, ở Hà Nội cũng khiến gia đình, bạn bè bất lực vì không thể "giúp cô sáng mắt" với người chồng tệ bạc.

Bản thân cô cũng biết anh là kẻ không ra gì nhưng không thể dứt ra. Khi chồng giục vay tiền mang đến khách sạn gấp để lo chuyện công việc, Thu Hà hấp tấp chạy đến, gặp anh thân mật với cô gái lạ, nhưng vẫn cố không tin anh ngoại tình.

Giờ nhìn lại 5 năm yêu, ba năm cưới, cô nhận ra mình đã sống như người hầu cho chồng. "Tất cả tiền đi làm, của hồi môn ba mẹ cho, tôi dồn hết cho anh kinh doanh. Khi anh vỡ nợ, tôi đứng ra vay tiền trả", cô kể.

Chồng đi biền biệt vài tháng, nhắn tin lạnh nhạt, Thu Hà vẫn tự an ủi: "Chắc anh bận sự nghiệp". Nhiều lần bắt gặp tin nhắn mùi mẫn anh gửi cho người khác, cô khóc lóc chất vấn. Nhưng chỉ cần vài câu giải thích và một cái ôm, lòng cô lại dịu đi.

Ngày anh công khai ngoại tình, Thu Hà vẫn không dám buông tay. "Tôi sợ mất anh thì cuộc đời không còn ý nghĩa gì nữa", cô nói. Khi chồng đề nghị ly hôn, cô tha thiết van xin, hứa sẽ không ghen, không giận. "Cũng có lần tôi định phản kháng, định đánh ghen cho ra nhẽ. Nhưng khi anh dọa bỏ, tôi lại rúm ró, im lặng", Hà nói.

Trong tâm lý học, những người như Đức Tùng, Thu Hà được xếp vào nhóm "lụy tình", bị đối phương thao túng, lạm dụng cả vật chất lẫn tinh thần, nhưng vẫn cố bám víu. ''Họ yêu đến mức hủy hoại bản thân, đánh mất mình'', chuyên gia tâm lý Nguyễn Thị Tâm (TP HCM) nói.

Tiến sĩ, bác sĩ Trần Thị Hồng Thu, phó giám đốc Bệnh viện Tâm thần Ban ngày Mai Hương (Hà Nội), cho rằng những người này có thể đang gặp vấn đề sức khỏe tâm thần. ''Lụy tình không phải bản năng yêu đương, mà là dấu hiệu của tổn thương tâm lý sâu sắc", bà nói.

Theo bà, những người thiếu kỹ năng sống, tự trọng thấp, bị cô lập xã hội là đối tượng dễ bị "nghiện cảm xúc". Họ không chỉ kỳ vọng quá mức vào người yêu mà giao cả giá trị bản thân cho người đó định đoạt. Khi bị bỏ rơi, họ sụp đổ hoàn toàn, như người vừa mất phương hướng, vừa mất chỗ dựa, vừa mất cả chính mình.

Họ yêu đến mức mù quáng, bị lợi dụng vẫn biện hộ, bị phản bội vẫn níu kéo. Khi tình cảm đổ vỡ, họ không còn gì để bám víu, dẫn đến suy sụp toàn diện: tinh thần, thể chất, cuộc sống.

Tệ hơn, sau khi tan vỡ, họ thường tìm đến những mối quan hệ mới bất ổn chỉ để lấp đầy khoảng trống, không kịp chữa lành, không hiểu bản thân cần gì và lại tiếp tục tổn thương. Một vòng xoáy lụy tình, đổ vỡ, tự hủy cứ thế lặp lại.

Bà Hồng Thu dẫn nghiên cứu đăng trên tạp chí chuyên ngành Journal of Affective Disorders (Mỹ) năm 2021, cho biết, người trải qua cú sốc tình cảm mà không có mạng lưới hỗ trợ xã hội có nguy cơ trầm cảm cao gấp 3 lần so với người có bạn bè, gia đình đồng hành.

Một nghiên cứu từ Đại học Ohio (Mỹ) cũng cho thấy những người rơi vào mối quan hệ phụ thuộc cảm xúc cực độ có nguy cơ bị trầm cảm cao gấp 3 lần bình thường. Không hiếm trường hợp phải nhập viện vì suy nhược toàn thân, hoảng loạn, hành vi tự hại chỉ vì bị chia tay.

Dưới góc độ tâm lý, bà Nguyễn Thị Tâm cho rằng hiện tượng lụy tình thường liên quan đến mô hình gắn bó thời thơ ấu. Nếu một đứa trẻ từng bị tách khỏi mẹ từ sớm, sống trong thiếu thốn tình cảm, hoặc không được người nuôi dưỡng đáp ứng đầy đủ nhu cầu cảm xúc, chúng dễ phát triển kiểu gắn bó không an toàn.

Những người này lớn lên dễ rơi vào trạng thái yêu như một sự sống còn. Họ bám víu, chiều chuộng người yêu đến mức đánh mất bản thân, thậm chí chấp nhận bị thao túng, bạo hành mà không dám rời bỏ.

Đức Tùng sau chuỗi ngày không thiết sống vì bị người yêu bỏ, được bạn thân đưa đến gặp chuyên gia tâm lý. Anh cho biết sinh ra trong gia đình bố mẹ ly hôn. Từ nhỏ, Tùng sống cùng bố và ông bà nội, nhưng bố cũng có gia đình khác. "Lúc nào tôi cũng như đứa trẻ sống bên lề tổ ấm của bố. Mẹ thì không hỏi thăm tôi", Đức Tùng nói.

Vì vậy, khi gặp người yêu, được quan tâm, Đức Tùng tin cô sẽ là người khỏa lấp những tổn thương cho mình. "Tôi luôn tôn thờ cô ấy", Tùng nói. Bốn năm yêu, anh xem bạn gái là vợ mình, đặt trọn tình yêu và niềm tin. Vì vậy, khi bị người yêu bỏ rơi, Tùng mất hết sức sống.

Theo bác sĩ Hồng Thu, để thoát khỏi vòng xoáy lụy tình, cần bắt đầu từ chính bản thân. "Bạn không yếu đuối vì yêu ai đó quá nhiều, nhưng bạn sẽ tổn thương sâu sắc nếu quên mất chính mình", bà nói.

Bà Tâm cho rằng, nhiều người không thể thoát khỏi lụy tình cho đến khi cuộc đời đẩy họ vào biến cố. Như Đức Tùng, sau khi được trị liệu, anh mới thấy mối quan hệ của mình với bạn gái tan vỡ là may mắn. "Tôi nhận ra trước đây khi chưa có cô ấy tôi vẫn sống tốt, thậm chí giàu có và tự do hơn", anh thức tỉnh.

Thu Hà cũng cho rằng những tổn thương tình cảm cô gặp phải không do quá khứ mà do tuổi trẻ vụng dại. Cô cứ ngỡ đời mình sẽ là dấu chấm hết khi không được ở cạnh người mình yêu. Nhưng khi chồng dứt áo ra đi để lại đống nợ, trải qua những ngày tan nát trái tim, lại là lúc cô mạnh mẽ và độc lập nhất. Tưởng như không thể đến với người đàn ông nào, nhưng cô vẫn yêu trở lại.

Chồng hiện tại giúp cô tốt lên mỗi ngày, yêu thương và nhận ra cả những thay đổi trong từng nhịp thở của vợ. "Có anh rồi, tôi mới biết hóa ra trước đây mình chưa từng được yêu", cô nói.

Nhưng Hà không cố quên quá khứ mà chia sẻ chuyện đời mình trên mạng xã hội để thức tỉnh các cô gái. "Muốn yêu ai, trước hết phải yêu bản thân mình trước đã", cô nhận ra.

* Tên nhân vật trong bài đã đổi.

Phạm Nga