"Cây con mới trồng giờ đã lớn trong chớp mắt", bà nói.

Nhưng cái "chớp mắt" của bà thực ra đã kéo dài 27 năm.

Sau khi nghỉ hưu năm 1998, bà Ma chuyển đến một dự án nhà ở kết hợp nghỉ dưỡng tại quận Hoàng Phố, Quảng Châu. Bà kỳ vọng được sống những năm cuối đời ở nơi yên tĩnh, tách biệt trung tâm. Hai năm sau, dự án dừng thi công vì thiếu vốn và chưa có giấy phép.

Đây là dự án treo lớn nhất Quảng Châu và là một trong những công trình dang dở lâu năm nhất Trung Quốc. Ma cùng nhiều cư dân khác bị "mắc kẹt" trong công trình bỏ hoang này.

Đến nay khoảng 50 hộ dân vẫn sống rải rác trong hơn 200 tòa nhà chưa hoàn thiện, tiếng ếch và chim kêu xen lẫn tiếng máy móc.

Dự án treo lớn nhất Quảng Châu, Trung Quốc. Ảnh: Think China

Ông Liu Yongguang nằm trong số gần 2.000 người ký hợp đồng mua nhà năm 1996. Ông chi khoảng 70.000 USD để mua hai căn cạnh nhau trên sườn đồi, dự định sống cùng mẹ già.

Ba năm sau, khi chuẩn bị dọn vào, ông bắt đầu thấy dấu hiệu xuống cấp. Hơn 30 tòa dưới chân đồi đã đủ điều kiện bàn giao, các tòa ở lưng chừng chỉ sơn mặt ngoài, không cửa, còn trên đỉnh đồi chỉ là khung bê tông trơ thép.

Hai căn hộ của ông Liu may mắn thuộc nhóm được bàn giao. Nhưng do không đạt tiêu chuẩn an toàn cháy nổ, ông và nhiều chủ nhà khác không nhận được giấy chứng nhận quyền sở hữu.

Dù vậy, ông vẫn dọn vào ở. Tuy nhiên, nhà thầu không thanh toán hóa đơn tiện ích, khu vực thường xuyên bị cắt nước, cắt điện. Trong 10 năm đầu, ông sống chủ yếu bằng nến, dùng nước suối sinh hoạt.

Khi cư dân rời đi, nạn trộm cắp lan rộng. Trộm lái xe đến cạy cửa các căn bỏ không, lấy thiết bị và nội thất. Ông phải đặt ba bộ chốt sắt và lưới để bịt kín cửa sổ tầng trệt. Mùa hè có lần nước bị cắt ba ngày, ông Liu, lúc đó ngoài 60 tuổi, phải tắm ở suối ban đêm và xách nước về dùng.

Bất chấp điều kiện sống khó khăn, ông Liu, cựu quân nhân, chưa từng có ý định rời đi. "Nếu tôi bỏ đi, mọi thứ tôi sở hữu sẽ mất hết", ông nói. Năm 2012, mẹ ông qua đời trong căn hộ này. Ông trở thành người duy nhất còn sống trong tòa nhà trống không.

Trái ngược ông Liu, nhiều người mua căn hộ ở lưng chừng hoặc đỉnh đồi còn không có nhà để ở vì công trình chưa từng được xây dựng.

Ông He Yongnian trong nhà hoang ở Quảng Châu, Trung Quốc. Ảnh: Think China

Ông He Yongnian, 77 tuổi, mua nhà năm 1998, nhưng đến khi nghỉ hưu 10 năm sau, chỗ dự kiến xây vẫn chỉ là nền đất cỏ mọc. Để bù đắp, chủ đầu tư bàn giao cho ông một căn hộ khung thô có diện tích tương đương, ở chân đồi. Sau khi sửa đơn giản, ông cùng vợ dọn vào năm 2009.

Thời trẻ, ông He từng là vận động viên lặn của đội Bắc Kinh, sau đó làm huấn luyện viên và có thời gian công tác tại Malaysia trong thập niên 1990. Sau nhiều năm sống ở vùng nhiệt đới, ông không chịu được mùa đông Bắc Kinh nên chọn nghỉ hưu ở Quảng Châu. Ông và vợ chọn dự án Australia Garden Village là nơi duy nhất để an cư tuổi già. Hiện, ông trồng đậu đũa mùa hè, củ cải mùa thu trong mảnh vườn nhỏ giữa khu nhà bỏ hoang.

Những người mắc kẹt trong nhà hoang cho thấy bức tranh của các dự án dang dở. Làn sóng treo dự án lớn nhất gần đây diễn ra năm 2022. Dịch bệnh và suy thoái kinh tế là một phần nguyên nhân, nhưng cuộc khủng hoảng còn cho thấy lỗ hổng hệ thống trong ngành bất động sản.

Bà Li Yi, giáo viên nghỉ hưu, 87 tuổi, nói không muốn rời đi. Năm 2016, bà được chuyển xuống chân đồi do nhà ban đầu có vấn đề kỹ thuật và đã chi hơn 14.000 USD để cải tạo nơi ở mới.

"Tôi đã bỏ quá nhiều công sức và tiền. Sao có thể rời đi được?", bà nói.

Theo Bloomberg Intelligence, tính đến tháng 8/2024, Trung Quốc có ít nhất 48 triệu căn hộ được bán trước khi xây xong. Hai năm qua, nhờ chính sách "bảo đảm bàn giao nhà" của chính phủ, tình trạng này phần nào được cải thiện.

Từ khi công trình tái định cư được khởi công, ông Liu Yongguang thường lái xe lên đồi kiểm tra tiến độ. Sau 27 năm chờ đợi và nhiều lần nỗ lực bảo vệ quyền lợi, ông chuẩn bị chuyển vào nhà mới.

"Cuối cùng ngày đó cũng đến, chỉ tiếc nhiều người không sống đủ lâu để thấy nó xảy ra", ông nói, trong lúc đứng ở công trường.

Ngọc Ngân (Theo Think China)