Nội dung được nêu trong báo cáo của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch gửi UBND tỉnh, liên quan văn bản mà Trung tâm Bảo tồn di tích Khánh Hòa ban hành hơn hai tuần trước, gửi Công ty CP Đầu tư Khánh Hà (thuộc Tập đoàn Hà Đô) - chủ đầu tư dự án khu nghỉ dưỡng cao cấp Bảo Đại.

Theo đó, Trung tâm đề nghị doanh nghiệp bố trí tạm thời hai phòng thuộc biệt thự Vọng Nguyệt trong khu di tích để làm nơi ở cho một Phó giám đốc Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch và một Phó giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích, do hai cán bộ này chưa được bố trí chỗ ở ổn định sau điều động công tác.

Tuy nhiên, sau khi rà soát, Trung tâm nhận thấy đề xuất không phù hợp quy định pháp luật nên đã ban hành văn bản thu hồi ngày 9/7.

Một biệt thự tại khu di tích Lầu Bảo Đại hướng ra vịnh Nha Trang. Ảnh:Bùi Toàn

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Khánh Hòa đánh giá việc Trung tâm đề xuất trưng dụng di tích làm nhà ở là "thiếu sót", do chưa xin ý kiến lãnh đạo sở và không đúng quy định hiện hành về quản lý, sử dụng di tích.

Từ đó, Sở đã yêu cầu Trung tâm kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm các cá nhân, tập thể liên quan do để xảy ra sai sót, gây phản ứng trong dư luận.

Lầu Bảo Đại, còn gọi là khu biệt thự Cầu Đá, gồm 5 biệt thự cổ: Xương Rồng, Bông Sứ, Bông Giấy, Phượng Vĩ và Cây Bàng, được người Pháp xây dựng năm 1923 theo phong cách kiến trúc cổ điển kết hợp hoa viên. Giai đoạn 1940-1945, vua Bảo Đại và hoàng hậu Nam Phương thường nghỉ dưỡng tại đây, nên quần thể này được gọi là lầu Bảo Đại. Tháng 10/1995, nơi đây được xếp hạng Di tích lịch sử - văn hóa và danh lam thắng cảnh cấp quốc gia.

Tháng 8/2013, UBND tỉnh phê duyệt quy hoạch chi tiết khu di tích, giao 13,6 ha đất (gồm 8,9 ha khu di tích và núi Cảnh Long, phần còn lại là mặt biển vịnh Nha Trang) cho Công ty Khánh Hà để đầu tư dự án Bảo Đại resort. Doanh nghiệp dự kiến cải tạo 5 biệt thự cổ để cho thuê du lịch, đồng thời xây mới khách sạn, nhà hàng, bến du thuyền và 36 biệt thự để bán.

Tuy nhiên, dự án gặp nhiều sai phạm, bị Sở Xây dựng xử phạt và đình chỉ thi công từ năm 2017. Kể từ đó, 5 biệt thự cổ bị bỏ hoang, xuống cấp.

Đầu năm 2023, chủ đầu tư xin trả lại phần đất có 5 biệt thự để địa phương phục hồi và bảo tồn. UBND tỉnh đã thu hồi hơn 9.200 m2 đất và giao Trung tâm Bảo tồn di tích quản lý. Hiện, khu vực này vẫn do doanh nghiệp cử người bảo vệ, cổng đóng kín, chưa mở cửa đón khách tham quan.

Bùi Toàn