"Bản án của tòa hoặc biên bản xử phạt hành chính không nặng bằng thái độ của người hâm mộ. Điều này chắc chắn cần sự hợp tác của các nền tảng, đại lý quảng cáo và khán giả", Cục trưởng Phát thanh Truyền hình và Thông tin điện tử Lê Quang Tự Do nói chiều 30/7, tại buổi thông tin về điểm mới của Luật Quảng cáo sắp có hiệu lực.

Một trong những chính sách nổi bật của Luật này là quy định rõ hơn trách nhiệm của người chuyển tải sản phẩm quảng cáo, chủ yếu là nghệ sĩ, người nổi tiếng, người truyền cảm hứng trên các nền tảng mạng xã hội.

Cục trưởng Lê Quang Tự Do cho biết để siết chặt và thực hiện hiệu quả các chính sách tại luật mới, Cục sẽ hướng đến hạn chế sự xuất hiện của người nổi tiếng, nghệ sĩ trên báo, nền tảng và cả sân khấu biểu diễn nếu vi phạm. "Chúng tôi mong các nền tảng ủng hộ và hợp tác với sáng kiến này", ông nói.

Ông cũng đề nghị các đại lý quảng cáo cân nhắc cắt hợp tác với KOL, KOC vi phạm trong một thời gian nhất định để họ "suy nghĩ về hành vi của mình". Mức phạt hành chính hiện nay đã tăng lên 70-80 triệu đồng, nhưng vẫn là "nhẹ nhàng", lợi nhuận họ thu được có thể gấp 10 lần số tiền phạt. Nếu các nhãn hàng và nền tảng tạm dừng hợp tác với họ trong một khoảng thời gian thì mới hiệu quả.

Cục trưởng Phát thanh Truyền hình và Thông tin điện tử Lê Quang Tự Do. Ảnh: Hoàng Phong

Dẫn ra cách làm ở Hàn Quốc, ông cho biết hiệp hội nghệ sĩ, quảng cáo, công ty quản lý thần tượng và nền tảng mạng xã hội có một quy chế hợp tác để tẩy chay nghệ sĩ, người nổi tiếng vi phạm mà nhà nước không can thiệp bằng pháp luật. Quy chế đó khắc nghiệt đến mức nghệ sĩ bị xóa sổ hoàn toàn khỏi giới giải trí.

"Đây là cách Việt Nam có thể học tập, tránh trường hợp nhờn luật và bất chấp để trục lợi của người nổi tiếng thời gian qua. Cục sẽ đề nghị thể chế hóa nội dung này trong nghị định và đề nghị các nền tảng nghiên cứu, tự nguyện áp dụng", ông Tự Do nói.

Chia sẻ thêm về trường hợp vi phạm của Quang Linh Vlog và hoa hậu Thùy Tiên, ông Tự Do nói "rất buồn và đáng tiếc". Trước biến cố, cả hai đều những thanh niên được xã hội coi là ưu tú. Linh còn làm ủy viên Trung ương Mặt trận Tổ quốc. Bên cạnh sự hám lợi, một phần nguyên nhân là thiếu hiểu biết về pháp luật.

Vì vậy, ông đề nghị các công ty làm quảng cáo và quản lý cần yêu cầu người nổi tiếng tuân thủ pháp luật khi hợp tác và cần ghi rõ trong hợp đồng. Về phía cơ quan quản lý, Cục sẽ tích cực tuyên truyền quy định mới của Luật Quảng cáo và tích cực xử lý nghiêm các vi phạm để tạo tiền đề cho việc áp dụng quy định mới không bỡ ngỡ.

Ông cũng đề nghị đại lý và nhãn hàng ưu tiên quảng cáo trên các nền tảng, với các KOL, nghệ sĩ nổi tiếng tuân thủ pháp luật, phối hợp với Cục hạn chế sử dụng người vi phạm.

Dẫn trường hợp một streamer livestream kể chuyện tình cảm cá nhân thu hút một triệu người xem và hàng loạt tương tác tiêu cực, ông Tự Do cho biết đã yêu cầu cá nhân này dừng phát sóng. Mỗi buổi livestream, số tiền người này thu được có thể lên đến một tỷ đồng nhờ việc bán chế độ bình luận cho người xem. "Các nền tảng lưu ý, phải có biện pháp chấn chỉnh người nổi tiếng không lợi dụng scandal cá nhân, gây mất an ninh trật tự để kiếm lợi", ông đề nghị.

Không nên tin hoàn toàn vào các "kịch bản quảng cáo"

Bà Nguyễn Thị Thanh Huyền, Phó cục trưởng Phát thanh Truyền hình và Thông tin điện tử, cũng nhấn mạnh người nổi tiếng không nên hoàn toàn tin vào các "kịch bản" quảng cáo mà nhãn hàng cung cấp. Họ phải rất tỉnh táo và tự đối chiếu kịch bản với tính năng, công dụng của sản phẩm cũng như tài liệu đã công bố theo quy định với cơ quan chức năng.

"Trong quảng cáo sữa rất hay có chi tiết như trong mấy tháng mà hỗ trợ trẻ tăng vài centimet hay thực phẩm chức năng giúp giảm bao nhiêu cân. Trong khi công dụng thực tế của sản phẩm không hề có nội dung này", bà Huyền lưu ý. Tuy nhiên, nếu người nổi tiếng vẫn quảng cáo dù nội dung đó là sai sẽ chịu liên đới trách nhiệm như các trường hợp thời gian qua.

Về hoạt động quảng cáo trên mạng, Cục yêu cầu phải có dấu hiệu nhận diện rõ ràng bằng chữ số, chữ viết, ký hiệu, hình ảnh, âm thanh để phân biệt giữa nội dung quảng cáo với nội dung khác. Đặc biệt là trên mạng xã hội và tất cả hình thức khác, nội dung quảng cáo phải có ký hiệu là "quảng cáo", "làm quảng cáo" hoặc "được tài trợ" để người sử dụng nhận diện. Các mạng xã hội phải cung cấp tính năng để người dùng phân biệt được nội dung quảng cáo.

Trong dự thảo nghị định quy định chi tiết, cơ quan quản lý chuyên ngành có quyền và có trách nhiệm giám sát, kiểm tra hoạt động quảng cáo trên mạng theo lĩnh vực, ngành chuyên ngành được phân công cũng như theo địa bàn. Ví dụ, Bộ Y tế sẽ có trách nhiệm kiểm tra, giám sát các quảng cáo liên quan đến thực phẩm chức năng, dược phẩm, mỹ phẩm.

Khi phát hiện, họ có quyền yêu cầu nhà cung cấp dịch vụ quảng cáo ngăn chặn, gỡ bỏ quảng cáo chậm nhất trong 24 giờ kể từ khi có yêu cầu.

Sơn Hà