Chiều 3/6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết dự thảo luật đã chuyển một số nhiệm vụ, quyền hạn từ UBND sang Chủ tịch UBND. Theo đó, Chủ tịch UBND được thay mặt UBND quyết định những vấn đề thuộc thẩm quyền của UBND và báo cáo lại tại phiên họp gần nhất, trừ những nội dung phải thảo luận và quyết định tập thể.

Việc này nhằm đề cao vai trò cá nhân người đứng đầu và bảo đảm tính chủ động, linh hoạt, sáng tạo trong tổ chức thực hiện. Dự thảo luật cũng thiết lập cơ chế theo dõi, giám sát, đánh giá để kịp thời điều chỉnh nội dung phân cấp, phân quyền phù hợp thực tiễn.

Dự thảo cũng hoàn thiện quy định phân định rõ nhiệm vụ, quyền hạn chung của UBND và quyền hạn riêng của Chủ tịch UBND, với xu hướng tăng mạnh hơn vai trò, trách nhiệm cá nhân người đứng đầu. "Đây là yêu cầu cấp thiết" trong bối cảnh nhiều địa phương đang quen vận hành theo mô hình ba cấp chính quyền.

"Việc mở rộng thẩm quyền sẽ giúp tránh gián đoạn hoạt động khi chuyển sang mô hình chính quyền hai cấp sau sắp xếp lại đơn vị hành chính", bà Trà nói.

Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà. Ảnh: Phạm Thắng

Sau khi rà soát 199 văn bản pháp luật, Bộ Nội vụ thống kê có khoảng 1.065 nhiệm vụ sẽ được phân cấp, phân quyền cho chính quyền địa phương. Trong đó, khoảng 40% nhiệm vụ thuộc HĐND và 60% thuộc UBND và Chủ tịch UBND. Với khối lượng lớn như vậy, HĐND cấp tỉnh có nguy cơ quá tải. Do đó, dự thảo luật cũng bổ sung quy định cho phép HĐND cấp tỉnh được phân cấp tiếp cho UBND cùng cấp hoặc HĐND cấp xã.

Tuy nhiên, đại diện cơ quan thẩm tra - Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng - lưu ý rằng việc HĐND chuyển giao nhiệm vụ, quyền hạn của mình cho UBND cần được cân nhắc kỹ.

Theo ông, HĐND là cơ quan đại diện ý chí, nguyện vọng của nhân dân, nên việc chuyển giao sang cho cơ quan hành chính có thể làm sai lệch tính chất, chức năng và phương thức hoạt động của mỗi cơ quan. Điều này cũng không phù hợp với nguyên tắc tổ chức quyền lực nhà nước, trong đó các cơ quan phải có sự phân công, phối hợp và kiểm soát quyền lực lẫn nhau.

Ông Tùng cho rằng nếu Chính phủ xét thấy UBND hay HĐND cấp xã thực hiện tốt hơn, thì cần kiến nghị điều chỉnh phân quyền ngay trong các đạo luật hoặc nghị quyết của Quốc hội, thay vì để HĐND tự phân cấp.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn khẳng định sau khi sắp xếp đơn vị hành chính, số nhiệm vụ chuyển giao từ cấp tỉnh, huyện về xã sẽ rất lớn, gây áp lực lên đội ngũ cán bộ cơ sở. Với hơn 1.000 nhiệm vụ được chuyển giao nhưng mỗi xã chỉ có tối đa 60 cán bộ, công chức, các cơ quan phải sớm rà soát, điều chỉnh số lượng người làm việc để đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

"Thường vụ Quốc hội sẽ sớm quyết định các nội dung liên quan đến sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, đảm bảo tiến độ theo yêu cầu của Bộ Chính trị", ông nói, đề nghị cơ quan soạn thảo và thẩm tra tiếp tục hoàn thiện dự thảo luật, bảo đảm chất lượng để khi trình Quốc hội thông qua vào ngày 24/6 đạt tỷ lệ tán thành cao.

Sơn Hà