Sáng 12/5, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh trình bày tờ trình cho biết Quốc hội khóa 15 và Hội đồng nhân dân (HĐND) các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 được bầu vào ngày 23/5/2021. Kỳ họp thứ nhất của Quốc hội khóa này khai mạc ngày 20/7/2021 và HĐND các cấp cũng được triệu tập vào khoảng thời gian tương tự.

Theo quy định hiện hành, nhiệm kỳ Quốc hội khóa 15 và HĐND các cấp sẽ kết thúc vào ngày 20/7/2026. Đồng thời, chậm nhất đến ngày 24/5/2026, việc bầu cử Quốc hội khóa 16 và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031 phải hoàn tất. Tuy nhiên, căn cứ chủ trương của Đảng và yêu cầu thực tiễn, việc rút ngắn khoảng thời gian giữa Đại hội Đảng toàn quốc và kỳ họp thứ nhất của Quốc hội, HĐND khóa mới là cần thiết.

Mục tiêu là kịp thời kiện toàn các chức danh lãnh đạo chủ chốt - bảo đảm sự đồng bộ, liên thông, ổn định và xuyên suốt trong việc phân công cấp ủy viên khóa mới vào các cơ quan Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội.

Đồng thời, việc rút ngắn nhiệm kỳ cũng tạo điều kiện để cấp ủy các cấp nhiệm kỳ mới triển khai kịp thời nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ 16 và Đại hội Đảng các cấp. Sau khi cân nhắc, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng tổ chức bầu cử đại biểu Quốc hội khóa 16 và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031 vào ngày 15/3/2026 là phù hợp với yêu cầu thực tiễn.

Theo đó, nhiệm kỳ của Quốc hội khóa 15 và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 sẽ kết thúc vào đầu tháng 4/2026 - tức rút ngắn 3 tháng so với kế hoạch ban đầu. "Do vậy, việc rút ngắn nhiệm kỳ là cần thiết", bà Nguyễn Thị Thanh nhấn mạnh. Nội dung này sẽ được Quốc hội thảo luận tại hội trường và thông qua vào ngày 21/5.

Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội

Rút ngắn một số quy trình bầu cử

Sáng cùng ngày, Quốc hội nghe tờ trình Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND. Ủy ban Công tác đại biểu (cơ quan soạn thảo) cho biết dự luật tập trung điều chỉnh quy định phục vụ tổ chức chính quyền địa phương theo mô hình 2 cấp, lược bỏ toàn bộ các quy định về HĐND cấp huyện; đại biểu HĐND cấp huyện; UBND cấp huyện; các tổ chức phụ trách bầu cử cấp huyện.

Dự luật cũng giảm thời gian thực hiện quy trình, thủ tục bầu cử. Trong đó, thời điểm cuối cùng nộp hồ sơ ứng cử đến ngày diễn ra bầu cử là 42 ngày (hiện hành là 70 ngày). Thời gian từ khi nộp hồ sơ ứng cử đến ngày cuối cùng tổ chức Hội nghị hiệp thương lần thứ hai xuống còn hai ngày (hiện là 5 ngày); từ thời hạn cuối công bố, niêm yết danh sách người ứng cử đến ngày bầu cử xuống còn 16 ngày (hiện là 20 ngày).

Sau khi cắt giảm thời gian thực hiện các thủ tục, thời gian khai mạc Kỳ họp thứ nhất của Quốc hội khóa 16 sớm nhất có thể là 22 ngày sau bầu cử. Với các quy định mới này, khoảng cách thời gian ngắn nhất từ hạn cuối nộp hồ sơ ứng cử đến ngày khai mạc Kỳ họp thứ nhất của Quốc hội, HĐND khóa mới dự kiến rút ngắn được khoảng gần 40 ngày.

Đồng thời, dự luật cũng đa dạng hóa hình thức vận động bầu cử, gồm cả trực tiếp, trực tuyến, trực tiếp kết hợp với trực tuyến. Việc này giúp tăng cường sự tương tác giữa người ứng cử và cử tri và kịp thời ứng phó nếu xảy ra thiên tai, dịch bệnh, tình huống đột xuất trong thời gian tổ chức bầu cử.

Sơn Hà