Điều 110 Hiến pháp sửa đổi nêu các đơn vị hành chính của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được tổ chức thành hai cấp, gồm tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và các đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương do luật định. Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt do Quốc hội thành lập.

Việc thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính phải lấy ý kiến nhân dân địa phương và thực hiện theo trình tự, thủ tục do Quốc hội quy định. Chính quyền địa phương sẽ gồm HĐND và UBND được tổ chức tại các đơn vị hành chính phù hợp với đặc điểm của nông thôn, đô thị, hải đảo. Riêng chính quyền địa phương tại đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt sẽ do Quốc hội quyết định khi thành lập đơn vị hành chính đó.

Khi chính thức bỏ cấp huyện, tại các đơn vị hành chính được hình thành sau sắp xếp sẽ không tổ chức bầu các chức danh như chủ tịch, phó chủ tịch HĐND; trưởng các ban của HĐND; chủ tịch, phó chủ tịch và ủy viên UBND; không bầu trưởng đoàn, phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội.

Căn cứ thông báo của cấp ủy có thẩm quyền quản lý cán bộ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ định chủ tịch, phó chủ tịch HĐND, trưởng các Ban của HĐND, trưởng đoàn, phó đoàn đại biểu Quốc hội ở các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương hình thành sau sắp xếp.

Thủ tướng chỉ định chủ tịch, phó chủ tịch UBND ở các tỉnh, thành phố; Thường trực HĐND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chỉ định Ủy viên UBND cùng cấp và chỉ định chủ tịch, phó chủ tịch HĐND, trưởng các ban của HĐND, chủ tịch, phó chủ tịch UBND của đơn vị hành chính cấp dưới hình thành sau sắp xếp.

Thường trực HĐND ở đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương hình thành sau sắp xếp chỉ định Ủy viên UBND cùng cấp. Trường hợp đặc biệt, các địa phương được chỉ định nhân sự không phải là đại biểu HĐND giữ các chức danh chủ tịch, phó chủ tịch, trưởng các ban của HĐND ở đơn vị hành chính hình thành sau sắp xếp hoặc làm đại biểu HĐND.

Kết quả biểu quyết thông qua Nghị quyết sửa đổi Hiến pháp. Ảnh: Hoàng Phong

Hiến pháp quy định Công đoàn Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Cựu chiến binh Việt Nam là các tổ chức chính trị - xã hội trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Các tổ chức này được thành lập trên cơ sở tự nguyện, đại diện và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của thành viên, hội viên tổ chức mình; được tổ chức và hoạt động thống nhất trong Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết ngày 6/5, dự thảo Nghị quyết đã được công bố rộng rãi để lấy ý kiến nhân dân, các ngành, các cấp với 280 triệu lượt ý kiến tham gia.

Các ý kiến góp ý của nhân dân, cơ quan, tổ chức ở trung ương và địa phương, các chuyên gia, nhà khoa học đã được Chính phủ tổng hợp đầy đủ, trung thực. Tất cả ý kiến góp ý, dù là đa số hay thiểu số, đều được nghiên cứu, xem xét một cách đầy đủ, khách quan, kỹ lưỡng, không vì là ý kiến của thiểu số mà không được xem xét.

Tại Nghị quyết này, Quốc hội chỉ sửa đổi, bổ sung 5/120 điều, khoản. Các nội dung mà Nhân dân, đại biểu Quốc hội đã tham gia ý kiến nhưng chưa được tiếp thu thì cũng đều đã được nghiên cứu, cân nhắc, có giải trình cụ thể và được báo cáo đầy đủ với Quốc hội.

Sau khi Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp, Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) được Quốc hội thông qua, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành 34 nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã cùng với Nghị quyết về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh.

Đây sẽ là cơ sở pháp lý đầy đủ, đồng bộ, bảo đảm để tất cả các đơn vị hành chính trên cả nước thực hiện thống nhất mô hình chính quyền địa phương hai cấp và các đơn vị hành chính hình thành sau sắp xếp chính thức hoạt động từ ngày 1/7/2025.

Nghị quyết sửa đổi bổ sung một số điều Hiến pháp 2013 có hiệu lực từ khi được thông qua.

Sơn Hà