Ngày 13-15/6, sân bay Thọ Xuân (Thanh Hóa) xuất hiện tàu bay không người lái trong khu bay vào chiều tối khiến nhiều chuyến bay phải chuyển hướng hạ cánh, sân bay phải tạm dừng khai thác bay để đảm bảo an toàn. Gần nhất tối 15/6, hai chuyến bay từ TP HCM đến Thanh Hóa của Vietjet Air phải chuyển hướng hạ cánh xuống Nội Bài (Hà Nội) và Vinh (Nghệ An).

Tại sân bay Nội Bài, ngày 10/6 phi công chuyến bay AXM512 từ Kuala Lumpur đến Hà Nội phát hiện ba chiếc diều bay gần đường băng khi máy bay chuẩn bị hạ cánh. Công an kiểm tra, phát hiện tại thôn Bắc Giã, xã Phù Lỗ, huyện Sóc Sơn, bốn em nhỏ đang chơi thả diều. Ba chiếc diều bị thu giữ, các em cùng người giám hộ được nhắc nhở, lập biên bản.

Từ đầu năm đến nay, đại diện sân bay quốc tế Nội Bài cho biết đã xảy ra 8 vụ chiếu tia laser, 10 vụ thả diều, bóng bay, đèn trời. Trong đó, số vụ vi phạm do thả diều tăng khoảng 11% so với cả năm 2024. Riêng 6 tháng đầu năm 2025 có ba vụ drone, flycam xâm nhập khu bay, trong khi năm 2024 chỉ phát hiện bốn vụ.

Bà Đoàn Thị Lan Hương, Phó trưởng phòng An toàn và Kiểm soát chất lượng (Cảng hàng không quốc tế Nội Bài), cho biết vật thể ngoại lai gồm UAV, diều, bóng bay có thể bay vào vùng hoạt động của máy bay thương mại (khu vực cất hạ cánh, hành lang bay) với độ cao 100 m trở xuống. "Trong khi đó, cất, hạ cánh là giai đoạn quan trọng nhất của máy bay. Các vật thể ngoại lai có thể bị hút vào làm hỏng động cơ, kính buồng lái hoặc cánh máy bay, gây mất khả năng điều khiển của máy bay", bà Hương nói.

Giám đốc Cảng hàng không quốc tế Đà Nẵng, ông Phan Kiều Hưng cũng đánh giá thiết bị bay không người lái hoặc diều, đèn trời nếu va chạm vào tàu bay trong lúc cất hạ cánh sẽ cực kỳ nguy hiểm. Vì giai đoạn tiếp cận hạ cánh tốc độ tàu bay chậm, lực nâng tàu bay thấp nên nếu vật thể bị hút vào động cơ thì nguy cơ xảy ra tai nạn rất cao. "Cảng Đà Nẵng từng ghi nhận vật thể bay không người lái hoạt động gần khu vực sân bay, năm 2024 là 5 vụ", ông Hưng cho hay.

Một con diều bay gần khu bay cảng hàng không quốc tế Nội Bài. Ảnh: NIA

Khó khăn trong xử lý

Theo Nghị định 36/2008 và Quyết định 18/2020 của Chính phủ, mọi hoạt động của thiết bị bay không người lái và phương tiện bay siêu nhẹ đều phải được cấp phép. Cơ quan chức năng đã quy định vùng cấm bay (màu đỏ), vùng hạn chế bay (màu cam) và được thể hiện rõ trên các thiết bị bay.

Tuy nhiên, theo đại úy Trần Văn Quyết, Ban Phòng không, Bộ Chỉ huy quân sự TP Hải Phòng, một số cá nhân, tổ chức nhận thức còn hạn chế, ý thức trách nhiệm chưa cao. Nhiều người chưa được cấp phép của Cục Tác chiến (Bộ Tổng tham mưu), nhưng vẫn tự ý bay flycam tại khu vực hạn chế, bất chấp quy định. Mặt khác, quá trình xin cấp phép qua Cục Tác chiến còn phức tạp và mất thời gian, gây khó khăn cho người dân, doanh nghiệp có nhu cầu hợp pháp.

Việc phát hiện và xử lý các vật thể bay rất khó khăn. Vật thể bay cao nên khó phát hiện bằng mắt thường. Lực lượng chức năng đa số tiếp nhận thông tin từ phi công, nhưng dữ liệu vị trí độ cao chưa chính xác nên khó xác minh, chưa kể trong khi xác định được thì người vi phạm đã rời khỏi hiện trường. Tại Nội Bài, công an địa phương chỉ phát hiện một số vụ thả diều, chưa xử lý được các vụ sử dụng thiết bị bay không người lái quanh khu bay.

Một khó khăn khác, theo ông Phan Kiều Hưng, khi phát hiện flycam xâm nhập khu vực sân bay, lực lượng an ninh hàng không không có công cụ áp chế. Việc chờ quân đội, công an có thẩm quyền đến hiện trường thường mất thời gian, gây ảnh hưởng đến hoạt động bay.

Ông Hưng cho hay Cảng hàng không quốc tế Đà Nẵng đã nhiều lần gửi văn bản đề nghị chính quyền địa phương và Công an TP Đà Nẵng, tỉnh Quảng Nam hỗ trợ tuyên truyền cho người dân sống dọc hành lang tiếp cận hạ cánh và khu vực lân cận sân bay về quy định pháp luật liên quan đến an ninh, an toàn hàng không, nhằm ngăn chặn các hành vi uy hiếp an toàn bay.

Chính quyền địa phương, thông qua Tổ công tác an toàn đường cất hạ cánh, tích cực tham gia tuyên truyền. Cảng đã ký kết văn bản hiệp đồng với Bộ Chỉ huy Quân sự TP Đà Nẵng, Ban Chỉ huy quân sự các quận Hải Châu, Cẩm Lệ, Thanh Khê và Sư đoàn Phòng không 375, Sư đoàn Không quân 372 để phối hợp giám sát, xử lý hoạt động của thiết bị bay không người lái trong và quanh khu vực sân bay. Tuy nhiên, tình trạng vi phạm vẫn chưa được khắc phục triệt để.

Giải pháp nào?

Hải Phòng có sân bay dân dụng và nhiều đơn vị quân sự đóng quân, việc đảm bảo an toàn vùng trời không chỉ phục vụ hoạt động bay thương mại mà còn liên quan đến an ninh quốc phòng. Để đảm bảo an toàn hoạt động bay, đại úy Trần Văn Quyết cho biết lực lượng quân sự thành phố đã triển khai nhiều biện pháp, trong đó có phối hợp chặt chẽ với công an, hàng không, kiểm soát không lưu và chính quyền. Các điểm quan sát, trinh sát trực 24/24h để kịp thời phát hiện và chế áp các thiết bị bay vi phạm, nhất là trong dịp tổ chức sự kiện lớn.

"Chúng tôi duy trì nghiêm chế độ trực sẵn sàng chiến đấu phòng không, theo dõi chặt chẽ các thiết bị bay đã được cấp phép, đồng thời sẵn sàng báo động khi phát hiện vật thể bay không rõ nguồn gốc", đại úy Quyết nói thêm.

Ông Phan Kiều Hưng thì cho rằng trước hết cần nâng cao nhận thức cộng đồng để người dân quanh sân bay và dọc hành lang bay hiểu rõ hậu quả và không vi phạm. Cảng hàng không Đà Nẵng đã xây dựng video tuyên truyền, đề nghị chính quyền địa phương hỗ trợ phổ biến rộng rãi.

Thêm vào đó, cơ quan chức năng cần kiểm soát, cấp phép chặt chẽ việc sử dụng laser, nguồn sáng mạnh và vật thể bay; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm để răn đe; kiểm soát việc nhập, bán laser công suất lớn, đặc biệt hàng không rõ nguồn gốc; cấm/hạn chế bán cho mục đích không chuyên dùng, ví dụ như bán đèn laser công suất cao cho cá nhân. Công an cũng cần tuần tra thường xuyên tại các điểm từng xảy ra chiếu đèn laser, có vật thể bay xâm nhập để phát hiện, xử lý kịp thời.

"Chúng tôi đề nghị các cơ quan chức năng trong quá trình cấp phép cho các hoạt động thi công, hoạt động biểu diễn thể thao, nghệ thuật có sử dụng thiết bị không người lái, nguồn sáng công suất cao nên tham vấn cơ quan quản lý nhà nước về hàng không để đảm bảo an toàn bay", ông Hưng nói thêm.

Đại diện sân bay quốc tế Nội Bài đề xuất các bộ phận chuyên môn quản lý, cấp phép, kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ đối với các hoạt động sử dụng đèn chiếu laser/ánh sáng cường độ cao, thả vật thể bay trong phạm vi ảnh hưởng đến hoạt động bay. Để phát hiện vi phạm, lực lượng sân bay tăng cường tuần tra, kiểm soát chặt chẽ, đặc biệt trong giờ cao điểm xuất hiện diều 5h-7h và 15h-19h để ngăn chặn.

Đoàn Loan - Nguyễn Đông - Lê Tân