Những ngày Phật đản, nhiều đoàn phật tử và du khách đến tham quan chùa Thiên Mụ bên dòng sông Hương ở phường Hương Long, quận Phú Xuân. Rất nhiều người dừng chân chiêm bái chiếc xe Austin A95 Westminster, biển số DBA 599 đang trưng bày trong khuôn viên chùa.

Ngày 11/6/1963, xe này đã đưa Bồ tát Thích Quảng Đức đến ngã tư Phan Đình Phùng - Lê Văn Duyệt (nay là giao lộ Cách Mạng Tháng Tám - Nguyễn Đình Chiểu, quận 3, TP HCM), nơi ngài tự thiêu để phản đối chính sách đàn áp Phật giáo của chính quyền Ngô Đình Diệm. Quanh căn phòng trưng bày rộng hơn 9 m2 có nhiều ảnh ngài ngồi trong biển lửa cạnh xe và xá lợi trái tim của ngài.

Ôtô chở Bồ tát Thích Quảng Đức đến nơi tự thiêu hơn 60 năm trước. Ảnh: Võ Thạnh

Chiếc Austin A95 Westminster màu xanh dương vốn thuộc sở hữu của ông Trần Quang Thuận, một phật tử chùa Thiên Mụ. Năm 1963, trước sự đàn áp Phật giáo của chính quyền Ngô Đình Diệm, hòa thượng Thích Quảng Đức đã quyết định tự thiêu cúng Phật pháp, thức tỉnh nhân tâm. Trước ngày tự thiêu, ngài viết thư gửi Tổng thống Ngô Đình Diệm nhắn nhủ nên lấy lòng bác ái, từ bi đối với quốc dân và thi hành chính sách bình đẳng tôn giáo.

Trưa 11/6/1963, hòa thượng Thích Quảng Đức từ chùa Ấn Quang đến ngã tư Phan Đình Phùng - Lê Văn Duyệt trên chiếc Austin A95 Westminster màu xanh dương. Bước xuống xe, ngài tĩnh tọa và tự thiêu trước sự chứng kiến của đông đảo quần chúng để phản đối chính sách đàn áp tôn giáo của chính quyền Ngô Đình Diệm. Ngọn lửa phủ kín thân mình, ngài chấp tay tĩnh tọa.

Sau sự kiện, chiếc xe bị Nha cảnh sát Sài Gòn thu giữ như một vật chứng, nhưng sau đó được trả lại cho ông Trần Quang Thuận. Năm 1964, ông Thuận đã cúng dường xe cho chùa Thiên Mụ. Từ đó đến nay, xe được trưng bày tại chùa như một di vật lịch sử, để phật tử và du khách chiêm ngưỡng, tưởng niệm hành động vị pháp thiêu thân của Bồ tát Thích Quảng Đức.

Hình ảnh Bồ tát Thích Quảng Đức tự thiêu trong biển lửa ngày 11/6/1963. Ảnh trưng bày ở chùa Thiên Mụ

Hơn 60 năm qua, chiếc Austin A95 Westminster vẫn giữ nguyên hình dáng ban đầu với màu xanh dương đặc trưng. Nhà chùa dành riêng một gian nhà cạnh bên chánh điện để trưng bày xe cho du khách và phật tử chiêm ngưỡng. Hàng năm, các nhà sư đều lau chùi, bảo dưỡng xe.

Một sư thầy ở chùa Thiên Mụ cho hay chiếc xe Austin A95 Westminster không chỉ là phương tiện di chuyển mà còn là chứng nhân hành động tự thiêu của Bồ tát Thích Quảng Đức. Hành động ấy đã trở thành biểu tượng của tinh thần từ bi trong Phật giáo.

Cùng vợ đến Huế tham quan chùa Thiên Mụ, ông David Heaven, 60 tuổi, du khách người Anh, dừng chân thật lâu bên chiếc Austin A95 Westminster. Ông cho hay xe đang trưng bày do Công ty Motor Austin ở Anh sản xuất vào những năm 1956. Thời điểm đó, dòng xe này rất giá trị, sang trọng, được người Anh và giới chơi xe ưa chuộng.

"Lần đầu đến Huế tham quan, vợ chồng tôi bất ngờ khi thấy dòng xe cao cấp một thời ở Anh là chứng nhân cho một sự kiện lịch sử trọng đại, từng chở Bồ tát Thích Quảng Đức đến nơi ngài tự thiêu. Trưng bày hàng chục năm song xe vẫn rất mới, nhiều phụ kiện giữ nguyên mẫu", ông David Heaven đánh giá.

Du khách nước ngoài chụp lại hình ảnh chiếc xe chở Bồ tát Thích Quảng Đức. Ảnh: Võ Thạnh

Hòa thượng Thích Quảng Đức tên là Lâm Văn Tuất, sinh năm 1897 ở huyện Vạn Ninh, Khánh Hòa. Trong suốt 46 năm xả thân hoằng hóa, ngài đã khai sơn, kiến tạo, trùng tu 31 ngôi chùa. Để tưởng nhớ hòa thượng, Phật giáo Việt Nam truy tôn ngài "Pháp vị Bồ tát". Pháp hiệu của ngài được đặt tên cho con đường trước chùa Quan Âm, nơi ngài từng trụ trì.

Vừa qua, Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã cung thỉnh xá lợi trái tim Bồ tát Thích Quảng Đức lưu giữ tại Ngân hàng Nhà nước 34 năm qua về Việt Nam Quốc Tự, quận 10, TP HCM, để người dân chiêm bái dịp Phật đản.

Võ Thạnh