Sáng 16/6, trình bày dự án Luật Đường sắt (sửa đổi) trước Quốc hội, Bộ trưởng Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết với tuyến đường sắt địa phương, tỉnh, thành phố được giữ lại 100% nguồn thu từ khai thác đất khu vực phát triển theo định hướng giao thông công cộng (TOD).

Dự luật cũng đề xuất trao quyền cho UBND cấp tỉnh tổ chức lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch khu vực phát triển đô thị theo tuyến đường sắt quốc gia. Với đường sắt địa phương, chính quyền tỉnh được phê duyệt phương án tuyến, vị trí công trình, tổng mặt bằng và quy hoạch khu vực TOD để xác định diện tích, ranh giới đất thu hồi.

Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội thống nhất với định hướng phát triển đô thị lấy giao thông công cộng làm trung tâm. Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra đề nghị làm rõ giới hạn thẩm quyền của địa phương khi điều chỉnh quy hoạch, đồng thời bổ sung quy định về cơ chế giám sát độc lập và minh bạch.

Bộ trưởng Xây dựng Trần Hồng Minh trình bày tờ trình dự án Luật Đường sắt, sáng 16/6. Ảnh: Hoàng Phong

Nhiều cơ chế ưu đãi để thu hút đầu tư vào đường sắt

Chính phủ cũng đề xuất hàng loạt cơ chế khuyến khích, ưu đãi để phát triển đường sắt và công nghiệp đường sắt. Nhà nước sẽ tạo điều kiện để doanh nghiệp trong và ngoài nước đầu tư vào các dự án kết nối đường sắt với các loại hình vận tải khác; phát triển công nghiệp phụ trợ; nghiên cứu, chuyển giao công nghệ; đào tạo và phát triển nguồn nhân lực ngành đường sắt.

Ngân sách nhà nước sẽ ưu tiên phân bổ vốn cho việc phát triển, nâng cấp, bảo trì kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia, địa phương và đầu tư cho công nghiệp đường sắt. Các địa phương có tuyến đường sắt đi qua cũng sẽ được huy động tối đa nguồn lực để tham gia bồi thường, hỗ trợ tái định cư và đầu tư một số hạng mục của dự án.

Kinh doanh kết cấu hạ tầng đường sắt và đào tạo nhân lực ngành này sẽ được xếp vào ngành nghề ưu đãi đầu tư. Các tổ chức, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này sẽ được miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất; vay vốn tín dụng đầu tư của Nhà nước hoặc được cấp bảo lãnh Chính phủ khi vay vốn; được hỗ trợ một phần vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước hoặc vốn tín dụng ưu đãi, đặc biệt khi triển khai ở địa bàn khó khăn.

Ngoài ra, doanh nghiệp đầu tư, phát triển công nghiệp đường sắt và kết cấu hạ tầng đường sắt còn được ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp. Các tổ chức, cá nhân trong nước tham gia dự án đường sắt sẽ được miễn thuế nhập khẩu đối với máy móc, thiết bị, phụ tùng thay thế, phương tiện đường sắt, vật tư chuyên dụng... nếu trong nước chưa sản xuất được hoặc không đáp ứng yêu cầu tiêu chuẩn của dự án.

Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho biết "cơ bản nhất trí" với các chính sách ưu đãi và cơ chế đặc thù trong dự thảo luật, với điều kiện các đề xuất này đã có đủ cơ sở chính trị.

Vũ Tuân