Luis de la Fuente (sinh ra ở Haro, Tây Ban Nha, 63 tuổi) xuất hiện trong cuộc phỏng vấn với tờ El Pais đầy phấn khích, sau khi chỉ đạo một buổi tập của tuyển Tây Ban Nha.

Nhà cầm quân đến từ Rioja đang đứng trước cơ hội giành danh hiệu châu Âu thứ ba liên tiếp - một hoàn cảnh khác biệt hoàn toàn so với giai đoạn đầu dẫn dắt ĐTQG. Trước Nations League 2023, ông từng đối mặt với những lời chỉ trích đòi sa thải vì thất bại trước Scotland cách đó ba tháng. Nhưng, Tây Ban Nha đã vô địch giải đấu ấy. Và sau đó là Euro 2024.

De la Fuente chỉ đạo trong trận bán kết Nations League giữa Tây Ban Nha và Italy, ngày 15/6/2023. Ảnh: Reuters

- Ông nhớ gì về những ngày giông bão của năm 2023?

- Tôi nhìn mọi thứ theo hướng tích cực. Đó là một bài học quý giá. Nó dạy tôi cách xử lý trong những hoàn cảnh căng thẳng. Và điều đó giúp tôi được như hôm nay, trở nên thư giãn hơn, trái ngược hoàn toàn với thời điểm bấy giờ. Tôi biết những khó khăn có thể quay lại bất kỳ lúc nào.

- Lúc đó, ông đã xoay xở và kiểm soát tình hình ra sao?

- Bây giờ người ta hay nói về chủ nghĩa khắc kỷ... Tôi luôn áp dụng nó. Tôi tập trung kiểm soát những gì mình có thể kiểm soát. Tôi không thích viện cớ. Những câu bắt đầu bằng "tại vì" hay "nếu như" không phải phong cách của tôi. Làm thế nào để khó khăn không đánh bại tôi? Đó là cách tôi xoay xở. Tôi khẳng định và củng cố những gì chúng tôi đã đề ra. Trong một buổi họp báo hồi đó, tôi nhớ mình đã nói: "Chúng tôi không lệch một milimet nào khỏi lộ trình của mình". Chúng tôi tin chắc rằng con đường mình chọn là đúng.

- Còn các cầu thủ thì sao?

- Hầu hết họ đều điềm tĩnh và tin tưởng ban huấn luyện. Thật ra, chúng tôi không quen với việc bại trận, vì chúng tôi trước đó gần như luôn chiến thắng. Những cầu thủ mới cũng không có nhiều thời gian để nghi ngờ, vì sau trận thua Scotland, chúng tôi đã thắng liên tục cho đến nay.

- Cách đây vài ngày, khi nhắc lại trận chung kết Euro 2024 tại Đức, ông nói: "Điều làm tôi hài lòng nhất là chúng tôi đã trung thành với một ý tưởng". Câu nói này tương tự những gì ông nói sau trận thua Scotland. Tại sao ý tưởng lại quan trọng với ông đến vậy?

- Nếu bạn xác định một con đường để đạt được mục tiêu và vẫn tin rằng đó là con đường đúng, thì trong thử thách tiếp theo, bạn sẽ tiến rất gần đến thành công. Với những cầu thủ tốc độ, làm sao bạn có thể yêu cầu họ không chạy? Với những người chơi sáng tạo ở trung lộ, làm sao bạn bắt họ chỉ chuyền dài?

- Nhìn từ bên ngoài trông thật sự đơn giản, nhưng có thật là thế không?

- Đôi khi, việc đơn giản hóa mọi thứ lại rất khó đấy chứ.

- Liệu các cầu thủ ngày nay có ít khả năng tự quyết định hơn và phụ thuộc nhiều hơn vào HLV?

- Không. Tôi nghĩ chúng ta từ bên ngoài thường đánh giá quá cao tầm ảnh hưởng của HLV so với thực tế. Họ vẫn quan trọng đấy, nhưng không phải là yếu tố quyết định. Nhân vật chính là các cầu thủ. Trên sa bàn, bạn có thể thắng mọi trận đấu, nhưng đối thủ thường không "đồng ý" với kế hoạch của bạn và họ phản ứng bằng những chiến lược khác. Tôi tin rằng thành công của chúng tôi đến từ việc truyền tải một ý tưởng và làm các cầu thủ tin tưởng vào ý tưởng đó. Sau đó, họ cần cảm thấy thoải mái với cách triển khai mà bạn đề xuất. Bạn không thể yêu cầu một cầu thủ làm điều họ không thoải mái. Nếu làm vậy, chính bạn đang phạm sai lầm.

- Liệu HLV có nên can thiệp ít hơn?

- Có lẽ sự khác biệt không nằm ở mức độ can thiệp mà ở cách thức can thiệp. Bạn muốn tôi phải tỏ ra lôi cuốn hay chỉ cần lịch sự? Có nhiều cách để diễn tả cùng một sự vật, hiện tượng. Trước đây, tôi từng can thiệp nhiều hơn đó chứ. Nhưng khi trưởng thành và già đời hơn, tôi không còn ở giai đoạn can thiệp trực tiếp. Ngày xưa, tôi can thiệp vào mọi chuyện mạnh mẽ lắm. Giờ, tôi không còn nhận ra mình trong hình ảnh của một HLV cách đây 30 năm nữa.

- Ông quản lý đội tuyển này như thế nào?

- Phải nói chuyện với trí tuệ và trái tim của họ. Làm được vậy thì không bao giờ thất bại. Đó là cách kích thích, khuyến khích hiệu quả nhất, không gì bằng.

- Còn với Lamine Yamal thì sao?

- Những cầu thủ xuất chúng như Lamine đương nhiên rất thông minh. Cậu ấy trưởng thành hơn nhiều so với tuổi 17. Cậu ấy thậm chí còn đùa giỡn với các đàn anh, nhưng luôn trong khuôn khổ của sự tôn trọng, điều mà chúng tôi coi trọng trong các mối quan hệ. Mối quan hệ trong phòng thay đồ ngày nay không còn như ngày xưa, khi cầu thủ trẻ phải kính nể đàn anh và không dám lên tiếng trong ba tháng đầu tập trung. Giờ đây, một cầu thủ trẻ bước vào phòng thay đồ, ngồi vào chỗ của đàn anh và nói: "Ông anh tìm chỗ khác mà ngồi".

- Ông nhận thấy sự thông minh của Lamine Yamal nằm ở điểm nào?

- Ở tốc độ cậu ấy giải quyết mọi khó khăn trên sân. Và cả khả năng xử lý sự chú ý của truyền thông. Trong các cuộc phỏng vấn, cậu ấy hiếm khi mắc sai lầm. Tất cả các cầu thủ, tất cả, đều có chỉ số IQ cao. Tôi không phải đang nói về trí thông minh toán học hay triết học. Có nhiều loại hình trí thông minh. Nhưng trong nghề của họ, để giải quyết các vấn đề của họ, họ là những người xuất sắc. Người ta thường nói xấu các VĐV, kiểu như: "Vì họ không được học hành nên...". Vốn dĩ cuộc đời cho thấy, bạn đâu cần học hành để là người thông minh. Sau đó, bạn phải phát triển trí thông minh đó trong nghề của mình. Chỉ thông minh thôi là không đủ. Bóng đá là môn thể thao diễn ra ngoài trời. Việc diễn giải không gian là điều rất khó và cực kỳ quan trọng.

- Ông có thấy Lamine giống Messi không?

- Họ khác nhau chứ. So sánh họ là một sai lầm. Điểm giống nhau là cả hai đều nổi bật từ rất sớm. Họ là hai thiên tài.

- Ông có cảm thấy mình có thể giúp những cầu thủ thiên tài này tiến bộ hơn không?

- Ở đây, mọi thứ đều được luyện tập. Mọi thứ đều có thể được cải thiện. Tôi may mắn được gặp Messi khi cậu ấy 15 tuổi và tôi không rõ cậu ấy đạt đỉnh cao ở độ tuổi nào. 25 hay 28? Khi chúng ta vẫn còn ngạc nhiên với đẳng cấp của cậu ấy ở tuổi 25, thì đến 28, cậu ấy còn xuất sắc hơn. Và có lẽ ở tuổi 30 cũng thế. Nhiệm vụ của chúng tôi là truyền đạt với các cầu thủ rằng học hỏi là một quá trình liên tục. Ở độ tuổi này, bạn không cần dạy họ cách sút bóng thế này hay thế kia. Họ đã biết hết rồi.

- Vậy thì ông dạy họ điều gì?

- Phải dạy họ khi nào là thời điểm thích hợp. Thay vì bảo họ sút bằng má trong, hãy chỉ cho họ thấy rằng đường chuyền nên hướng sang chỗ khác. Biết cách chọn lựa giải pháp có lợi nhất cho đội bóng trong mỗi hoàn cảnh.

- Chọn lựa có phải là điều khó nhất?

- Mấu chốt là lựa chọn đúng. Chọn đúng mọi thứ: đường chuyền, cú sút, cách kiểm soát bóng, thời điểm ‘pausa’ (Dừng lại). Trên sân, bạn đưa ra lựa chọn liên tục. Có lúc chỉ cần nói: "Dừng lại".

- Ông nhấn mạnh rằng ý tưởng không thay đổi. Liệu các đối thủ có hiểu rõ hơn về ý tưởng đó và ông có cần các phương án thay thế?

- Chúng tôi là một đội bóng có nhiều lối chơi khác nhau. Chúng tôi có thể chạy nhiều, rút về nhanh, biết cách phòng ngự tầm thấp như khi đối đầu Hà Lan ở tứ kết Nations League.

- Đó có phải là một trong những thành tựu lớn của ông với tư cách HLV: sự linh hoạt trong lối chơi?

- Đúng vậy, nhưng các bạn có biết tại sao không? Vì tôi hiểu rất rõ về bóng đá trẻ của Tây Ban Nha. Tôi đã nói điều này và giờ không phải để khoe khoang, đó chỉ là công việc của tôi, tôi được trả lương để làm điều đó. Tôi biết có những cầu thủ rất có tốc độ để chơi ở hai cánh. Tôi biết có những cầu thủ sáng tạo ở khu vực trung tâm: Fabian Ruiz, Mikel Merino, Rodri, Pedri, Martin Zubimendi. Tôi đã quan sát từ khi họ 17 tuổi. Tôi biết họ có thể mang lại gì. Tôi biết điều gì không nên nói để không giới hạn họ và điều gì cần nói để phát huy họ. May mắn của chúng tôi là có nhiều cầu thủ có thể chơi ở nhiều vị trí.

- Để tiếp tục cạnh tranh và nâng tầm, cảm giác căng thẳng và áp lực như hai năm trước tốt hơn, hay sự bình yên sau khi đã vô địch như bây giờ?

- Hôm nay chúng tôi vừa trải qua một buổi tập mà các cầu thủ hết sức tập trung. Trên sân tập thì làm gì có đối thủ. Khó khăn nằm ở chính chúng tôi. Và đó là thông điệp. Khó khăn không phải ở đối thủ, vì chúng tôi không biết họ sẽ gây ra khó khăn đến đâu. Họ cũng không biết chúng tôi sẽ làm gì. Khó khăn nằm ở chính chúng tôi. Chúng tôi muốn đi xa đến đâu? Giới hạn chúng tôi đặt ra để đạt được điều mình muốn là gì? Không có sự thảnh thơi nào cả. Những cầu thủ này đã quen với chiến thắng. Nhưng việc giành chiến thắng không chỉ được đo qua danh hiệu. Nếu không, ai cũng sẽ là nhà vô địch. Mà phải là thái độ muốn thắng trong mỗi trận đấu, mỗi buổi tập. Và những cầu thủ này không bao giờ dừng lại. Trách nhiệm của chúng tôi là giáo dục họ: không có chỗ cho lời biện minh.

Hoàng Thông (theo El Pais)