Chúng là những con thú cưng của Tharnuwarht Plengkemratch, người có tới gần ba triệu người theo dõi trên TikTok.

"Chúng rất tinh nghịch và tình cảm, giống như chó hoặc mèo vậy. Tôi muốn cho mọi người thấy sư tử thực ra có thể gắn bó tốt với con người", anh nói tại khu vực nuôi nhốt sau xưởng, khẳng định thường xuyên chơi đùa với 3 con thú.

Để chứng minh, Tharnuwarht bước vào chuồng của con "sư hổ" (sư tử lai hổ) tên "Big George" một cách dè dặt, nhưng chỉ có thể ở đó vài phút rồi nhanh chóng lui về sau hàng rào an toàn, khi con vật to lớn nặng 200 kg liên tục vồ đùa.

Nuôi sư tử là hợp pháp ở Thái Lan. Số lượng sư tử nuôi nhốt ở nước này tăng vọt trong những năm gần đây, với gần 500 cá thể được đăng ký tại các sở thú, trại nhân giống, quán cà phê, nhà dân.

Các chuyên gia cảnh báo xu hướng này gây nguy hiểm cho con người và động vật, có thể làm dấy lên nạn buôn bán động vật bất hợp pháp trong và ngoài nước.

"Thật là điên rồ", Tom Taylor, lãnh đạo tổ chức bảo tồn Wildlife Friends Foundation Thailand (WFFT), tỏ lo ngại. "Thật đáng sợ khi tưởng tượng về viễn cảnh 10 năm tới nếu luật pháp không thay đổi".

Tharnuwarht chơi đùa cùng sư hổ Big George trong khu chuồng ở Chiang Mai, Thái Lan. Ảnh: AFP

Thái Lan năm 2022 ban hành luật yêu cầu chủ sở hữu phải đăng ký và cấy microchip cho sư tử, đồng thời phải thông báo chính quyền trước khi di chuyển chúng. Tuy nhiên, bộ luật bị đánh giá còn nhiều lỗ hổng, khi không có giới hạn sinh sản, ít quy định về chuồng trại, điều kiện sống, cũng không có quy định kiểm soát các cá thể sư tử lai hổ.

Những loài bản địa quý hiếm như hổ khi sinh nở phải được báo cáo trong vòng 24 tiếng. Riêng với sư tử, chủ nuôi có thể đợi tới 60 ngày mới thông báo.

"Đây là khoảng thời gian quá dài. Có thể làm gì với một lứa sư tử con trong 60 ngày? Bất cứ điều gì", ông Taylor nói.

Ông và các đồng nghiệp ở WFFT đã theo dõi sự gia tăng số lượng sư tử nuôi nhốt bằng các chuyến thăm thực địa và thông qua mạng xã hội. Họ ghi nhận khoảng 130 con sư tử vào năm 2018, tăng lên gần 450 con vào năm 2024. Nhưng gần 350 con sư tử mà họ từng tiếp cận đã bị "mất dấu", không thể xác minh tung tích.

Điều này cho thấy có thể có những trường hợp sư tử chết mà không được báo cáo, hoặc bị đưa đi nơi khác, ông Taylor nhận định. "Chúng tôi đã phỏng vấn các tay buôn trong khu vực, họ cung cấp giá mua bán sư tử sống và chết, khẳng định có thể đưa chúng vượt biên".

Sư tử 8 ngày tuổi trong một cơ sở nhân giống ở tỉnh Chachoengsao, Thái Lan. Ảnh: AFP

Do sư tử là loài dễ bị tổn thương, chủ sở hữu chỉ được phép bán sư tử và các bộ phận của chúng nếu được cấp giấy phép theo CITES (Công ước về Buôn bán Quốc tế các Loài Động, Thực vật Hoang dã Nguy cấp).

Trong khi đó, tại Thái Lan, lượng nhập khẩu chính ngạch các bộ phận sư tử như xương, da và răng đã giảm trong những năm gần đây. Tuy nhiên, nhu cầu vẫn duy trì, làm dấy lên nghi ngờ tồn tại nguồn cung bất hợp pháp trên thị trường.

Thương nhân Pathamawadee Janpithak, 32 tuổi, ban đầu kinh doanh cá sấu, nhưng đã chuyển sang kinh doanh sư tử khi giá cá sấu giảm.

"Buôn bán sư tử dần trở thành cơ hội kinh doanh mà tôi không thể bỏ qua", cô nói trước hàng sư tử con bị nhốt trong lồng, cho biết sư tử một tháng tuổi có giá khoảng 15.500 USD, giảm so với mức đỉnh hơn 24.000 USD.

Sư tử nuôi nhốt thường được cho ăn khoảng 2 kg thịt gà mỗi ngày, có thể sinh sản 2-6 con, 1-2 lứa mỗi năm. Ba cơ sở nhân giống của Pathamawadee nuôi khoảng 80 con sư tử. Một số con có lông trắng do đột biến gene, phối giống cận huyết.

Cô bán khoảng 1/2 trong số 90 con non được nhân giống mỗi năm, thường là cho các nhà nhân giống khác, những người đang đổ xô mở ngày càng nhiều "quán cà phê sư tử", nơi khách có thể vuốt ve, check-in cùng với chúng.

Sư tử con chơi đùa cùng huấn luyện viên tại một quán cà phê ở Chiang Mai, Thái Lan. Ảnh: AFP

Gần đây Pathamawadee đã dừng bán sư tử con cho các quán cà phê, vì những cơ sở này thường bán chúng chỉ trong vòng vài tuần khi chúng lớn lên. Một số con bị trả về cơ sở của Pathamawadee trong tình trạng bị thương, không thể phối giống.

Lãnh đạo Cơ quan Quản lý Công viên Quốc gia, Động vật Hoang dã và Bảo tồn Thực vật (DNP) Sadudee Punpugdee thừa nhận rằng quần thể sư tử ngày càng gia tăng là một vấn đề đối với nước này.

"Nhưng quyền sở hữu cá nhân đã tồn tại từ lâu, nên chúng tôi đang tiếp cận vấn đề một cách từ từ, trong đó sẽ hạn chế nhập khẩu sư tử để các nhà nhân giống buộc phải dựa vào quần thể trong nước", ông Sadudee nói. "Khi đó hoạt động phối giống cận huyết sẽ gia tăng, chất lượng sư tử giảm. Chúng tôi tin nhu cầu sẽ giảm theo".

Các cơ quan chức năng vốn đã quá tải đang phải đứng trước những lựa chọn khó khăn, vì động vật bị tịch thu sẽ trở thành trách nhiệm của họ, Penthai Siriwat, chuyên gia từ Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên (WWF) Thái Lan, cho biết.

"Trước mỗi lần can thiệp, giới chức phải cân nhắc rất kỹ, vì chi phí phát sinh là rất lớn", bà Penthai nói.

Đức Trung (Theo AFP, Bangkok Post, Thai Rath)