"Đợt tấn công thứ 12 trong chiến dịch Lời hứa Đích thực 3 bắt đầu bằng các tên lửa tầm xa, siêu nặng Sejjil với hai tầng đẩy. Bầu trời ở Israel đã mở toang cho tên lửa và máy bay không người lái của chúng tôi", Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) cho biết hôm nay khi thông báo về cuộc tập kích nhằm vào Israel đêm 18/6

Truyền thông Iran cho biết đây là lần đầu tiên nước này sử dụng tên lửa đạn đạo Sejjil để tập kích Israel kể từ khi xung đột bùng phát.

Tờ Times of Israel đưa tin quân đội nước này đã đánh chặn được tên lửa Sejjil và các mảnh vỡ làm một phương tiện hư hại nhẹ, song không tiết lộ vị trí cụ thể. Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) sau đó cho biết Iran phóng lượng nhỏ tên lửa trong đợt tấn công mới nhất, phần lớn bị phòng không nước này đánh chặn.

Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) cho rằng Sejjil được Iran phát triển từ những năm 1990 dựa trên nền tảng của các dự án trước đó, cụ thể là tên lửa đạn đạo tầm ngắn Zelzal.

Sejjil có kích thước, khối lượng và tầm bắn tương tự tên lửa Shahab-3, nhưng được đánh giá là bước tiến vượt bậc về công nghệ so với dòng Shahab nhờ sử dụng động cơ nhiên liệu rắn.

Các tên lửa nhiên liệu rắn khó chế tạo hơn nhiều so với tên lửa nhiên liệu lỏng, nhưng sở hữu hàng loạt ưu điểm vượt trội.

Chúng không mất nhiều thời gian nạp nhiên liệu trước khi phóng, tăng khả năng cơ động, khó bị các hệ thống trinh sát của đối phương phát hiện và có thể triển khai từ nhiều địa điểm khác nhau. Tên lửa nhiên liệu rắn cũng tốn ít thời gian, công sức bảo dưỡng và di chuyển hơn nhiên liệu lỏng.

Một điểm khác biệt nữa là Sejjil có thể được khai hỏa từ nhiều góc khác nhau, trong khi dòng Shahab-3 chỉ có thể phóng theo phương thẳng đứng.

Giới chuyên gia phương Tây ước tính Sejjil có chiều dài 18 m, đường kính 1,25 m và khối lượng phóng 22,5-23 tấn. Tên lửa có thể mang đầu đạn nổ mạnh nặng 500-1.500 kg, đạt tầm bắn 2.000-2.500 km."Sejjil là tên lửa nhiên liệu rắn có tầm bắn xa nhất của Iran", chuyên gia Fabian Hinz của CSIS cho hay.

Nguyên mẫu Sejjil bay được khoảng 700 km trong lần phóng thử đầu tiên hồi năm 2008. Vụ thử thứ hai diễn ra sau đó một năm nhằm đánh giá hệ thống điều khiển và dẫn đường mới. Iran đã tiến hành thêm 4 cuộc thử nghiệm kể từ năm 2009, trong đó tên lửa bay được xấp xỉ 1.900 km và rơi xuống Ấn Độ Dương trong cuộc thử nghiệm thứ 6.

Dựa trên kích thước và thông số kỹ thuật, CSIS nhận định Sejjil là thiết kế riêng của Iran, dù từng có nghi vấn cho rằng nó được phát triển dựa trên thiết kế tên lửa nước ngoài.

IRGC dường như bắt đầu biên chế dòng Sejjil từ năm 2014, nhưng không rõ số lượng trong kho dự trữ. CSIS cho rằng Tehran vẫn tiếp tục phát triển các phiên bản nối tiếp, trong đó biến thể mới nhất là Sejjil-3 ứng dụng thiết kế 3 tầng đẩy, tầm bắn tối đa 4.000 km và khối lượng phóng 38 tấn.

Vụ phóng tên lửa Sejjil trong bức ảnh đăng ngày 19/6. Ảnh: Tasnim

Tên lửa Sejjil không xuất hiện trong các sự kiện công khai của Iran suốt nhiều năm, trước khi được triển khai trong cuộc diễn tập hồi năm 2021. Hình ảnh được công bố cho thấy nó có thể đã được nâng cấp về cơ chế điều khiển, tích hợp hệ thống dẫn đường quán tính và miệng xả khí nhằm tăng cường khả năng cơ động.

Tờ Economic Times nhận định vụ phóng Seiji có thể là bước ngoặt trong xung đột Israel - Iran, do tầm bắn xa và công nghệ của tên lửa giúp Tehran tập kích các mục tiêu trong lãnh thổ đối phương một cách nhanh chóng với độ chính xác cao.

"Sejjil cho thấy bước nhảy vọt đáng kể về năng lực tên lửa của Iran", Uzi Rubin, cựu giám đốc Cơ quan Phòng thủ Tên lửa Đạn đạo Israel, nhận xét.

Phạm Giang (Theo Tasnim, CSIS, Economic Times)