Trang Defense News ngày 2/6 dẫn lời Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Gilberto Teodoro nói nước này chưa nhận được đề nghị chính thức từ Mỹ về hợp đồng mua bán tiêm kích F-16. Ông cũng cho rằng truyền thông đã "thổi phồng" khả năng Philippines đặt hàng loại chiến đấu cơ này.

"Kể cả khi nhận được đề nghị, Bộ Quốc phòng Philippines cũng chưa biết có muốn mua số phi cơ đó hay không. Chúng tôi vẫn chưa quyết định thời điểm và chủng loại chiến đấu cơ đa nhiệm được đặt mua. Hiện nay chưa có gì để tôi xem xét cả", ông nói bên lề diễn đàn Đối thoại Shangri-La tại Singapore.

Giới chức Mỹ chưa bình luận về thông tin.

Tiêm kích F-16 Mỹ bay huấn luyện ở bang New Mexico tháng 8/2023. Ảnh: USAF

Cơ quan Hợp tác An ninh Quốc phòng (DSCA) thuộc Lầu Năm Góc ngày 1/4 thông báo Bộ Ngoại giao Mỹ đã phê duyệt hợp đồng tiềm năng trị giá 5,6 tỷ USD để cung cấp cho Philippines tổng cộng 16 tiêm kích F-16C Block 70/72, 4 chiếc F-16D Block 70/72 cùng loạt thiết bị liên quan.

Thông báo không đồng nghĩa hợp đồng đã được ký hoặc hai bên đã hoàn tất đàm phán điều khoản thỏa thuận. Bộ Ngoại giao Mỹ thường phê duyệt xuất khẩu vũ khí trước khi quá trình đàm phán kết thúc, đây không phải dấu hiệu cho thấy khách hàng của Washington sẽ mua toàn bộ khí tài với mức giá được DSCA công bố.

Với một số quan chức Philippines, thương vụ F-16 là dấu hiệu cho thấy cam kết lâu dài của Washington đối với đồng minh và thể hiện tin tưởng rằng Manila đủ khả năng vận hành khí tài hiện đại.

Tuy nhiên, không lâu sau khi DSCA công bố thông tin, một số quan chức Philippines đặt dấu hỏi rằng nước này sẽ làm thế nào để chi số tiền lớn như vậy nếu không có hỗ trợ từ Mỹ. Manila mỗi năm chi khoảng 6 tỷ USD, tương đương 1,3% GDP, cho ngân sách quốc phòng, theo báo cáo của Viện nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI).

Bộ Ngoại giao Mỹ hồi tháng 6/2021 cũng duyệt hợp đồng tiềm năng trị giá hơn 2,4 tỷ USD để bán 12 tiêm kích F-16 cùng tên lửa cho Philippines, nhưng chưa có dấu hiệu nào cho thấy thương vụ này đã được tiến hành.

Washington năm ngoái cung cấp cho Manila 500 triệu USD viện trợ an ninh dài hạn, song chính phủ Mỹ sẽ cần quốc hội duyệt thêm ngân sách để có thể tiếp tục hỗ trợ cho đồng minh.

Dưới thời cựu tổng thống Joe Biden, Mỹ và Philippines đã nhất trí về lộ trình mua sắm vũ khí trong những năm tới nhằm giúp Manila hiện đại hóa quân đội. Tuy nhiên, kế hoạch này chủ yếu bao gồm các thiết bị giúp Philippines khảo sát và bảo vệ bờ biển, không có chiến đấu cơ tiên tiến.

Phạm Giang (Theo Defense News)