"Vì lòng dũng cảm, hành động anh hùng trong bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ Ukraine, tôi quyết định truy tặng danh hiệu Anh hùng Ukraine cùng Huân chương Sao vàng cho đại tá Maxim Ustimenko", Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuyên bố trong sắc lệnh ngày 29/6.

Ustimenko 31 tuổi, là phi công điều khiển tiêm kích F-16 rơi trong lúc đối phó đợt tập kích quy mô lớn của Nga đêm 28/6, rạng sáng 29/6. Theo không quân Ukraine, tiêm kích bị hư hại và mất độ cao trong lúc tìm cách hạ mục tiêu cuối cùng, sau khi đánh chặn 7 mục tiêu. Ustimenko đã cố gắng lái máy bay ra khỏi khu dân cư và không kịp phóng ghế thoát hiểm.

"Ustimenko là một trong những phi công giỏi nhất của Ukraine. Anh ấy đã hy sinh khi bảo vệ bầu trời và nhân dân Ukraine", ông Zelensky nói. Sắc lệnh của lãnh đạo Ukraine nêu rõ Ustimenko được thăng từ quân hàm trung tá lên đại tá.

Phi công Maxim Ustimenko. Ảnh: Liga

Maxim Ustimenko, sinh năm 1993, theo học Đại học Không quân Quốc gia Kharkov năm 2011. Truyền thông Ukraine cho biết anh thực hiện chuyến bay solo đầu tiên với phi cơ KAZ-30 năm 2013. Phi công này đã làm chủ 4 loại máy bay, đạt nhiều thành tích đáng kể.

Phi công có con trai 4 tuổi. "Em không thể sống nổi khi anh ra đi. Maxim, chúng ta sẽ luôn bên nhau", vợ Ustimenko viết trên mạng xã hội. Tổng thống Zelensky cũng đã ra lệnh điều tra về hoàn cảnh tử trận của Ustimenko.

Tiêm kích gặp nạn của Ustimenko là chiếc F-16 thứ tư của Ukraine rơi trong chiến đấu kể từ khi dòng phi cơ này bắt đầu tham chiến hồi tháng 8/2024. Không quân Ukraine cho biết Ustimenko đã khai hỏa toàn bộ vũ khí trên phi cơ để đối phó đòn tập kích bằng 537 máy bay không người lái (UAV), tên lửa hành trình, tên lửa siêu vượt âm của Nga.

Quân đội Ukraine đã triển khai lực lượng phòng không, không quân, tác chiến điện tử trên toàn quốc để ứng phó và tuyên bố bắn hạ hoặc vô hiệu hóa 475 mục tiêu. Tuy nhiên, họ để lọt nhiều tên lửa trong cuộc tập kích kéo dài gần 10 giờ của Nga.

Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố đã tiến hành cuộc tấn công hiệp đồng quy mô lớn, sử dụng nhiều vũ khí tầm xa chính xác cao phóng từ máy bay, tàu chiến và khí tài mặt đất, trong đó có tên lửa siêu vượt âm Kinzhal, cũng như UAV, nhắm vào các tổ hợp công nghiệp quốc phòng và nhà máy lọc dầu tại Ukraine. Giới chức Ukraine cho biết ít nhất 6 người đã bị thương trong cuộc tập kích.

"Cần hiểu rằng tiêm kích bị bắn hạ là chuyện bình thường trong xung đột. Thiệt hại là điều tất yếu trong giao tranh cường độ cao, F-16 cũng không phải ngoại lệ. Điều quan trọng là Ukraine đang củng cố sức mạnh", đại tá Yuri Ignat, thư ký báo chí Bộ tư lệnh không quân Ukraine, nói hồi đầu tháng 6.

Đức Trung (Theo Ukrainska Pravda, Kyiv Independent)