"Chúng tôi muốn tình hình giảm leo thang càng nhanh càng tốt. Tuy nhiên, chúng tôi không thể kiểm soát được những quốc gia này", Phó tổng thống Mỹ JD Vance trả lời phỏng vấn Fox News ngày 8/5. "Những gì chúng tôi có thể làm là khuyến khích họ hạ nhiệt căng thẳng một chút, nhưng chúng tôi sẽ không tham gia vào cuộc chiến này, vì căn bản đó không phải việc của chúng tôi và cũng không liên quan gì đến năng lực của Mỹ để kiểm soát tình hình".

Tuyên bố của ông Vance khiến nhiều người bất ngờ, bởi Pakistan từ lâu là đồng minh quân sự quan trọng của Mỹ, còn Ấn Độ cũng là đối tác lớn của nước này. Mỹ được coi là cường quốc có đủ tầm ảnh hưởng để gây sức ép buộc hai quốc gia Nam Á kiềm chế.

Phó tổng thống Mỹ JD Vance tại một sự kiện ở thủ đô Washington ngày 7/5. Ảnh: AFP

Căng thẳng giữa Ấn Độ và Pakistan, hai quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân, leo thang sau khi Ấn Độ rạng sáng 7/5 phát động chiến dịch Sindoor, nhắm vào 9 mục tiêu mà nước này gọi là "hạ tầng khủng bố" trên lãnh thổ Pakistan và khu vực do Islamabad kiểm soát tại vùng tranh chấp Kashmir. Theo New Delhi, đây là động thái đáp trả vụ xả súng khiến 26 người thiệt mạng gần thị trấn Pahalgam hôm 22/4. Ấn Độ trước đó cáo buộc Pakistan hậu thuẫn nhóm vũ trang gây ra vụ tấn công.

Pakistan xác nhận Ấn Độ đã tập kích tên lửa vào 6 địa điểm tại tỉnh miền đông Punjab và khu vực do Islamabad kiểm soát ở Kashmir. Bộ trưởng Quốc phòng Pakistan Khawaja Asif nói toàn bộ mục tiêu bị Ấn Độ tấn công là cơ sở dân sự, không phải "hạ tầng khủng bố".

Pakistan sau đó tiến hành một số động thái đáp trả như pháo kích và tập kích một số mục tiêu gần biên giới. Chính phủ Ấn Độ tuyên bố họ đã phản ứng bằng cách tấn công, phá hủy một số tổ hợp phòng không của Pakistan. Hai ngày giao tranh giữa hai bên đã khiến gần 50 người thiệt mạng.

"Chúng tôi hy vọng và mong đợi căng thẳng hiện nay sẽ không leo thang thành cuộc chiến khu vực với quy mô rộng lớn hơn, và lạy Chúa đừng biến thành xung đột hạt nhân. Hiện tại chúng tôi cho rằng những khả năng đó sẽ không xảy ra", Phó tổng thống Mỹ nhấn mạnh, thêm rằng Mỹ không thể buộc hai bên hạ vũ khí nên sẽ tiếp tục theo đuổi các kênh ngoại giao.

Phát biểu của ông Vance được cho là phù hợp với chính sách đối ngoại "Nước Mỹ trên hết" của Tổng thống Trump, trong đó kêu gọi Mỹ rút khỏi vai trò trung gian hòa giải trong các cuộc xung đột nước ngoài. Ông Trump và ông Vance đều cảnh báo Mỹ sẵn sàng từ bỏ nỗ lực thúc đẩy đạt thỏa thuận ngừng bắn ở Ukraine nếu hai bên không thể đàm phán trực tiếp.

Trong những ngày gần đây, Mỹ thường xuyên trao đổi với cả Ấn Độ và Pakistan. Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio hôm 8/5 đã điện đàm với Thủ tướng Pakistan và Ngoại trưởng Ấn Độ, kêu gọi hai bên hạ nhiệt căng thẳng và đối thoại trực tiếp.

Tổng thống Trump mô tả căng thẳng hiện nay giữa Ấn Độ và Pakistan là "khủng khiếp" và "đáng xấu hổ". Ông kêu gọi hai nước dừng giao tranh và bày tỏ sẵn sàng giúp đỡ xoa dịu tình hình, nhưng không có các động thái gây sức ép quyết liệt hơn.

Phó tổng thống Vance, người đóng vai trò quan trọng trong chính sách đối ngoại của chính quyền Trump, tháng trước cùng vợ tới Ấn Độ. Trong chuyến thăm này, ông nói Ấn Độ có thể đáp trả "những kẻ khủng bố", đề cập vụ tấn công của các tay súng Hồi giáo ở Kashmir, song nhấn mạnh Mỹ không muốn leo thang thành xung đột khu vực.

"Thành thật mà nói, chúng tôi cũng hy vọng Pakistan sẽ hợp tác với Ấn Độ để đảm bảo những kẻ khủng bố hoạt động trên lãnh thổ của họ sẽ bị truy lùng và đánh bại", ông nói.

Huyền Lê (Theo Reuters, Guardian)