"Chính quyền Mỹ đang có những nỗ lực khá mạnh mẽ và chân thành nhằm chấm dứt giao tranh, kết thúc khủng hoảng và đạt các thỏa thuận mang lại lợi ích cho tất cả bên liên quan xung đột này", Tổng thống Vladimir Putin phát biểu trong cuộc họp với các quan chức cấp cao Nga tại Điện Kremlin hôm nay.
Tổng thống Putin đã thông báo ngắn gọn tình hình đàm phán với Mỹ về vấn đề Ukraine. Ông dự kiến gặp người đồng cấp Donald Trump tại bang Alaska ngày 15/8, trong hội nghị thượng đỉnh đầu tiên giữa lãnh đạo Nga và Mỹ kể từ tháng 6/2021.
"Cuộc gặp sẽ thiết lập nền tảng lâu dài cho hòa bình giữa hai nước, cho châu Âu và toàn thế giới, nếu như chúng ta có thể đạt thỏa thuận về kiểm soát vũ khí tiến công chiến lược vào giai đoạn tiếp theo", ông chủ Điện Kremlin nói.
Bình luận dường như cho thấy Tổng thống Nga sẽ nêu vấn đề kiểm soát vũ khí hạt nhân khi gặp người đồng cấp Mỹ.
 |
Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Điện Kremlin, Moskva ngày 8/8. Ảnh: AFP |
Nga và Mỹ là các quốc gia có kho vũ khí hạt nhân lớn nhất trên thế giới.
Bộ Ngoại giao Nga hôm 4/8 thông báo Moskva sẽ chấm dứt cam kết không triển khai tên lửa tầm trung và tầm xa, vốn được duy trì sau khi Washington rút khỏi Hiệp ước Các lực lượng hạt nhân tầm xa (INF) năm 2019.
Mỹ và Liên Xô ký INF vào năm 1987, đánh dấu lần đầu các cường quốc đồng ý cắt giảm kho vũ khí hạt nhân. Hiệp ước cấm hai bên phát triển mọi loại tên lửa hành trình và đạn đạo phóng từ mặt đất có tầm bắn 500-5.500 km. Sau khi Liên Xô tan rã, Nga kế thừa hiệp ước INF.
Chính quyền Tổng thống Trump năm 2019 quyết định rút khỏi INF sau khi cáo buộc Nga phát triển tên lửa 9M729 có tầm bay gần 5.000 km. Moskva phủ nhận cáo buộc và khẳng định tên lửa này có tầm bắn 480 km, đồng thời chỉ trích Washington không tuân thủ hiệp ước khi đặt các tổ hợp Aegis Ashore có thể phóng tên lửa hành trình Tomahawk với tầm bắn 2.500 km tại châu Âu.
Nga sau đó áp lệnh tự kiềm chế đơn phương, tuyên bố sẽ không sản xuất và triển khai tên lửa bị cấm theo INF, miễn là Mỹ không đưa tên lửa đến các khu vực trên thế giới.
Tuy nhiên, Washington vẫn nhiều lần thử nghiệm tên lửa tầm trung phóng từ mặt đất có khả năng mang đầu đạn hạt nhân, vốn là vũ khí bị cấm theo INF. Giới chức Mỹ tháng 4/2024 đưa hệ thống Typhon, có khả năng phóng tên lửa hành trình Tomahawk, đến Philippines tập trận chung.
Hiệp ước Cắt giảm Vũ khí Chiến lược Mới (New START), thỏa thuận duy nhất còn lại giữa Moskva và Washington về vũ khí hạt nhân, dự kiến hết hạn vào ngày 5/2/2026. New START được Nga và Mỹ ký năm 2010, có hiệu lực năm 2011 và được gia hạn thêm 5 năm vào năm 2021, ngay sau khi ông Joe Biden nhậm chức.
New START quy định mỗi bên không được triển khai quá 700 tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM), tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm (SLBM) và oanh tạc cơ mang vũ khí hạt nhân, số lượng đầu đạn hạt nhân trên các phương tiện này cũng không được vượt quá 1.550.
Nga và Mỹ đều có thể vượt giới hạn này nếu New START không được gia hạn hoặc thay thế bằng một thỏa thuận khác.
Như Tâm (Theo TASS, AFP)
