"Khi chứng kiến các sản phụ sắp sinh giữa bom rơi đạn nổ, nước mắt chúng tôi cứ thế tuôn trào. Các bà mẹ run rẩy, nhưng sẽ cảm thấy bình yêu ngay khi đứa bé được đặt lên ngực. Họ thấy mình phải bảo vệ con và mọi thứ dần thay đổi. Tương lai của Ukraine nằm ở đây", Alla Lobas, nữ hộ sinh trưởng Bệnh viện Lâm sàng Kiev, cho biết.

Lobas là một trong những nhân viên y tế thường xuyên làm việc trong tâm trạng lo sợ đan xen hy vọng tại một phòng hộ sinh được bố trí dưới hầm tránh bom ở thủ đô Kiev. Nhiều cơ sở y tế ở Ukraine được đưa xuống hầm ngầm, khi Nga gần đây tăng cường không kích các đô thị nước này.

Mỗi tiếng khóc cất lên ở đây báo hiệu một sinh linh vừa chào đời. Dù vậy, các nữ hộ sinh cho biết âm thanh đó ngày càng ít dần, khi dân số Ukraine có xu hướng sụt giảm nghiêm trọng sau hơn 3 năm xung đột.

Theo dữ liệu được Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) công bố, Ukraine trong năm 2024 ghi nhận 18,6 ca tử vong trên mỗi 1.000 người, mức tử vong cao nhất thế giới, chủ yếu do số binh sĩ thiệt mạng trong các trận giao tranh với Nga.

Dữ liệu thống kê của chính phủ Ukraine cho thấy tỷ lệ sinh hiện là 0,9 trên mỗi phụ nữ, giảm từ mức 1,16 trong giai đoạn trước năm 2022. Quốc gia này có tỷ lệ sinh thấp nhất và tỷ lệ tử cao nhất thế giới.

Dân số Ukraine đã giảm hơn 10 triệu người, tương đương 25%, kể từ khi xung đột bùng phát đầu năm 2022, phần lớn do hàng triệu người dân di tản ra nước ngoài, cùng với đó là hàng trăm nghìn người trong độ tuổi sinh đẻ thiệt mạng hoặc bị thương do chiến sự.

Người phụ nữ bế đứa con nhỏ tại tầng hầm trú bom ở Kiev, Ukraine, hồi tháng 3/2022. Ảnh: Reuters

Liliya Ozel cùng chồng và hai con gái, 4 và 7 tuổi, tới Thổ Nhĩ Kỳ tị nạn khi xung đột Ukraine nổ ra. Tuy nhiên, khi biết mình mang thai con thứ ba, cô đưa hai con trở về Ukraine, vì muốn đứa nhỏ được chào đời trên chính quê hương.

Cô hồi tháng 5 vào Bệnh viện Lâm sàng Kiev để chuẩn bị sinh con. Tuy nhiên, Ozel cũng chỉ ra những trở ngại chồng chất khi muốn xây dựng lại cuộc sống ở Ukraine, trong đó những đứa trẻ thường gặp vấn đề tâm lý khi nghe thấy còi báo động. "Đôi khi con bé còn tè dầm. Chúng tôi muốn cùng trở về, nhưng nếu xung đột vẫn tiếp diễn và không đảm bảo an toàn, chúng tôi sẽ lựa chọn nơi an toàn cho các con", cô nói.

Mỗi đứa trẻ chào đời và lớn lên giữa thời chiến là trải nghiệm khó khăn. Olena Rozvadovska, đồng sáng lập Quỹ Tiếng nói của Trẻ em, chuyên cung cấp hỗ trợ tâm lý cho những đứa trẻ trong vùng chiến sự, cho biết tất cả trẻ em ở Ukraine đều bị ảnh hưởng bởi xung đột. "Một số tin rằng chiến tranh là tất cả những gì chúng biết", cô nói.

Tuy nhiên, nỗi sợ không thể ngăn cản khao khát được làm mẹ của Rozvadovska.

"Sự sống và cái chết luôn song hành ở đây mỗi ngày. Bạn có thể chết bất kỳ lúc nào, điều đó khiến họ phải suy nghĩ về điều gì thực sự có ý nghĩa trong cuộc sống. Đó chính là những người thân yêu của các bạn. Chúng tôi phải chiến đấu cho thế hệ tiếp theo bằng mọi thứ có thể. Vì vậy, hãy sinh con", cô nói.

Thùy Lâm (Theo Reuters)