Ba nghị sĩ thuộc đảng Maori (TPM) của New Zealand đối mặt nguy cơ bị đình chỉ công tác trong nhiều tuần vì gây rối loạn và đe dọa đồng nghiệp trong phiên bỏ phiếu của Hạ viện vào tháng 11/2024, theo báo cáo được ủy ban về đặc quyền của các nghị sĩ New Zealand công bố ngày 14/5.

Theo báo cáo, hai đồng lãnh đạo của TPM là Debbie Ngarewa-Packer và Rawiri Waititi cùng bị đề xuất đình chỉ công tác trong ba tuần. Hana-Rawhiti Maipi-Clarke, thành viên trẻ nhất của đảng, sẽ bị đình chỉ công tác trong 7 ngày.

Trong thời gian bị đình chỉ, ba nghị sĩ sẽ không được nhận lương và không thể tham dự cuộc tranh luận về ngân sách tuần tới.

Quyết định dự kiến được bỏ phiếu thông qua trong phiên họp toàn thể của Hạ viện vào tuần tới, được mô tả là mức kỷ luật "nặng tay chưa từng thấy" đối với các nghị sĩ New Zealand liên quan tranh luận chính sách.

Cả ba người này đã cùng thực hiện điệu nhảy truyền thống haka của người Maori để phản đối dự luật Nguyên tắc Hiệp ước, được đảng cánh hữu ACT New Zealand đệ trình. Video điệu nhảy haka giữa Hạ viện New Zealand, trong đó Maipi-Clarke mở đầu bằng cách xé bản sao dự luật, đã thu hút nhiều chú ý trên khắp thế giới.

Ủy ban Đặc quyền Hạ viện cho rằng nhóm nghị sĩ này đã làm gián đoạn quyền bỏ phiếu của các nghị sĩ còn lại, do đó làm tăng mức nghiêm trọng. Báo cáo cũng cho rằng Ngarewa-Packer còn dùng tay mô phỏng hành động bắn súng nhắm vào một nghị sĩ khác.

"Đây là một sự việc cực kỳ nghiêm trọng, ở mức độ tôi chưa từng chứng kiến trong suốt 23 năm tham gia nghị trường", Bộ trưởng Tư pháp kiêm chủ tịch ủy ban Judith Collins cho biết.

Nghị sĩ Hana-Rawhiti Maipi-Clarke xé bản sao dự luật tại Hạ viện New Zealand ngày 14/11. Ảnh: 1News

Haka là điệu nhảy truyền thống của New Zealand, bắt nguồn từ điệu nhảy chiến tranh của người Maori bản địa. Haka còn có nghĩa là "tiếng thét chiến trận" hay "thử thách bộ lạc". Các chiến binh thường nhảy haka trước khi ra trận để nâng cao sĩ khí và trấn áp kẻ thù.

Dự luật Nguyên tắc Hiệp ước đề xuất thay đổi một số điều khoản trong Hiệp ước Waitangi được ký vào năm 1840 giữa Hoàng gia Anh và các tù trưởng bản địa. TPM cho rằng dự luật này làm suy yếu quyền của người bản địa, vốn chiếm khoảng 20% trong số 5,3 triệu dân của nước này. Dự luật cuối cùng bị bác bỏ trong đợt thảo luận thứ hai hồi tháng 4.

TPM đã lên án hình phạt là nghiêm khắc chưa từng có, gọi đây là "phát súng cảnh báo để buộc mọi người phải tuân phục".

Công đảng New Zealand, thuộc phe đối lập, đồng ý rằng hành vi của các nghị sĩ đã gây mất trật tự nghị trường, nhưng cho rằng hình phạt là quá nặng và mức đình chỉ công tác 1-2 ngày sẽ phù hợp hơn.

Đảng Xanh cũng phản đối quyết định đình chỉ, cho rằng hình phạt vượt quá mức nghiêm trọng của hành vi, đồng thời kêu gọi tiếp tục cho các đại biểu cộng đồng Maori được tham gia phiên thảo luận ngân sách.

Thanh Danh (Theo Guardian, Reuters)