Hạ viện New Zealand ngày 20/5 mở phiên tranh luận và bỏ phiếu đề xuất kỷ luật từ Ủy ban Đặc quyền đối với ba nghị sĩ thuộc đảng Maori (TPM), với cáo buộc họ đe dọa đồng nghiệp, gây rối loạn khi biểu tình bằng cách nhảy haka giữa nghị trường vào tháng 11/2024.

Tuy nhiên, sau hai phần trình bày từ Chủ nhiệm Ủy ban Đặc quyền Judith Collins và lãnh đạo Công đảng Chris Hipkins, chủ tọa cho hoãn phiên tranh luận đến ngày 5/6 để tránh trì hoãn thảo luận ngân sách.

Trước đó, Ủy ban Đặc quyền đề nghị mức phạt "nặng chưa từng thấy" đối với nhóm nghị sĩ, gồm đình chỉ hai đồng lãnh đạo đảng TPM Debbie Ngarewa-Packer và Rawiri Waititi trong ba tuần, và đình chỉ nghị sĩ Hana-Rawhiti Maipi-Clarke, thành viên trẻ nhất của đảng, trong 7 ngày.

Người biểu tình nhảy haka trước tòa nhà quốc hội New Zealand ở Wellington ngày 20/5, phản đối kỷ luật các thành viên đảng TPM. Ảnh: AP

Cả ba nghị sĩ này đã cùng thực hiện điệu nhảy truyền thống haka của người Maori để phản đối dự luật Nguyên tắc Hiệp ước, được đảng cánh hữu ACT New Zealand đệ trình vào tháng 11/2024. Ủy ban Đặc quyền Hạ viện cho rằng nhóm nghị sĩ này đã làm gián đoạn quyền bỏ phiếu của các nghị sĩ còn lại, do đó là hành vi nghiêm trọng.

Trong khi đó, phe đối lập và đảng TPM cho rằng mức kỷ luật nặng đi ngược lại quy tắc dân chủ tại New Zealand và thể hiện tâm lý phân biệt chủng tộc. Nghị sĩ Hipkins nhắc lại rằng đã Hạ viện từng có những vụ ẩu đả giữa nghị trường, một trường hợp nghị sĩ lái máy kéo đến trước cổng tòa nhà, nhưng không ai bị đình chỉ.

"Đề xuất lần này là sai trái và đi ngược lại truyền thống dân chủ của chúng ta. Chính quyền không thể dùng đa số ở Hạ viện để đình chỉ và ngăn cản đối thủ chính trị làm việc", ông nói.

Trong khi đó, bà Collins phủ nhận mọi cáo buộc về phân biệt chủng tộc. Bà tái khẳng định mức kỷ luật mà Ủy ban Đặc quyền đề xuất "không nhắm đến điệu nhảy haka", mà vì hành vi của các nghị sĩ đảng TPM "nghiêm trọng nhất trong 23 năm qua".

"Chúng ta không thể để Hạ viện hỗn loạn, làm ngơ luật lệ và đặc biệt là đe dọa các nghị sĩ còn lại. Đề xuất này không nhắm đến điệu nhảy haka, cũng không liên quan Hiệp ước Waitangi, mà nhằm duy trì luật lệ tại Hạ viện. Đây là những luật lệ chúng ta đã tuyên thệ tuân thủ, bất luận chúng ta khác nhau về giới tính, sắc tộc hay đức tin", bà Collins nói.

Vụ biểu tình tháng 11/2024 ở Hạ viện không phải lần đầu tiên nghị sĩ New Zealand sử dụng điệu nhảy haka giữa nghị trường để phản đối các chính sách ảnh hưởng tiêu cực lên cộng đồng Maori.

Đây là điệu nhảy truyền thống của New Zealand, bắt nguồn từ điệu nhảy chiến tranh của người Maori bản địa. Haka còn có nghĩa là "tiếng thét chiến trận" hay "thử thách bộ lạc". Các chiến binh thường nhảy haka trước khi ra trận để nâng cao sĩ khí và trấn áp kẻ thù.

Thanh Danh (Theo AP, Newsroom New Zealand)