"Chúng tôi đang đánh giá lại AUKUS nhằm đảm bảo sáng kiến này của chính quyền tiền nhiệm phù hợp với chính sách 'Nước Mỹ trên hết' của Tổng thống. Bất kỳ thay đổi nào trong cách tiếp cận của chính quyền đối với AUKUS đều sẽ được thông báo qua các kênh chính thức vào thời điểm phù hợp", một quan chức Mỹ nói với CNN hôm 12/6.

Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Australia xác nhận chính quyền Tổng thống Donald Trump đã thông báo với nước này và Anh rằng Mỹ đang xem xét lại thỏa thuận AUKUS.

Bộ trưởng Quốc phòng Australia Richard Marles nói đây không phải thông báo bất ngờ.

"Chúng tôi đã biết được một thời gian và hoan nghênh điều đó. Chính quyền mới làm việc này là hoàn toàn bình thường", ông cho hay, đồng thời bày tỏ tin tưởng Australia vẫn sẽ được bàn giao tàu ngầm Mỹ như đã thỏa thuận.

Tàu ngầm hạt nhân USS Iowa lớp Virginia tại lễ biên chế hồi tháng 4. Ảnh: US Navy

Mỹ, Anh, Australia ký thỏa thuận AUKUS hồi năm 2021, trong nhiệm kỳ của ông Joe Biden. Theo kế hoạch, Australia sẽ mua tối đa 5 tàu ngầm hạt nhân lớp Virginia của Mỹ từ năm 2032, sau đó cùng Anh thiết kế và chế tạo một mẫu tàu ngầm mới dưới sự hỗ trợ của Mỹ. London dự kiến nhận chiếc đầu tiên vào cuối những năm 2030, còn Canberra là đầu những năm 2040.

Ngoài ra, Mỹ và Anh từ năm 2027 sẽ luân phiên triển khai tàu ngầm tại một căn cứ ở miền tây Australia.

Đây là dự án quốc phòng lớn nhất trong lịch sử Australia, trong đó nước này cam kết chi 240 tỷ USD trong 30 năm cho chương trình. Australia coi tàu ngầm là vũ khí quan trọng trong chiến lược phòng thủ quốc gia.

Động thái xem xét lại AUKUS của Mỹ cũng có thể gây ảnh hưởng tới kế hoạch quốc phòng của Anh, do thỏa thuận này là trọng tâm trong nỗ lực mở rộng hạm đội tàu ngầm của London.

John Lee, chuyên gia về AUKUS tại Viện nghiên cứu Hudson có trụ sở ở Washington, nhận định Lầu Năm Góc đánh giá lại thỏa thuận nhằm xác định liệu nước này có đủ khả năng bán 5 tàu ngầm cho Australia hay không, trong lúc chưa đạt được mục tiêu sản xuất đề ra.

Elbridge Colby, cố vấn chính sách hàng đầu của Lầu Năm Góc, là một trong số các quan chức cấp cao của Mỹ bày tỏ hoài nghi về thỏa thuận. Ông năm ngoái cảnh báo tàu ngầm là mặt hàng khan hiếm và rất quan trọng, đồng thời nhấn mạnh ngành công nghiệp quốc phòng Mỹ chưa thể sản xuất đủ để đáp ứng nhu cầu nội địa.

Phạm Giang (Theo CNN, AFP)