Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 7/8 cho biết Các tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) là một trong những địa điểm phù hợp để tổ chức cuộc gặp giữa ông với người đồng cấp Mỹ Donald Trump.

"Nhiều bạn bè sẵn sàng giúp chúng tôi tổ chức sự kiện như vậy, trong đó có UAE", ông Putin nói khi phát biểu cạnh lãnh đạo UAE Mohamed bin Zayed Al Nahyan. "Chúng tôi sẽ quyết định sau nhưng tôi nghĩ đây là địa điểm hoàn toàn phù hợp".

Tổng thống Nga Vladimir Putin gặp Tổng thống UAE Mohamed bin Zayed Al Nahyan tại Điện Kremlin ở Moskva ngày 7/8. Ảnh: AFP

Trợ lý chính sách đối ngoại Điện Kremlin Yuri Ushakov trước đó xác nhận cuộc gặp thượng đỉnh Nga - Mỹ dự kiến diễn ra trong tuần sau, nhưng chưa nêu địa điểm và thời gian cụ thể.

Hội nghị, nếu được tổ chức thành công, sẽ là cuộc gặp trực tiếp đầu tiên giữa lãnh đạo Nga - Mỹ kể từ sau lần tiếp xúc giữa ông Putin với ông Joe Biden tại Geneva, Thụy Sĩ hồi tháng 6/2021.

Lời gợi ý từ Tổng thống Putin về địa điểm tổ chức cuộc gặp một lần nữa cho thấy vai trò ngày càng quan trọng của UAE đối với nỗ lực hòa giải các cuộc xung đột toàn cầu.

Ở Trung Đông, UAE đang tích cực tham gia nỗ lực giải quyết cuộc xung đột giữa Israel và Hamas, nhưng chủ yếu tập trung vào viện trợ nhân đạo và sử dụng vị thế ngoại giao của mình để giữ cho các kênh liên lạc mở, hướng tới một giải pháp lâu dài, thay vì trực tiếp làm trung gian đàm phán như Qatar hay Ai Cập.

Việc chọn UAE làm địa điểm gặp mặt tiềm năng cũng cho thấy Tổng thống Putin coi trọng nước này như thế nào.

Tổng thống UAE bin Zayed đến nay vẫn duy trì quan điểm trung lập về tình hình chiến sự ở Ukraine, không tham gia cùng phương Tây chỉ trích hay trừng phạt Nga. Ngược lại, UAE vẫn chào đón các tài phiệt cũng như doanh nghiệp Nga tới nước này hợp tác kinh doanh. Khoảng 4.000 công ty Nga đang đầu tư, làm ăn tại UAE.

Ông bin Zayed đã đến thăm Nga vài lần trong ba năm qua và trong chuyến thăm hồi tháng 10/2024, lãnh đạo UAE tuyên bố ông sẵn sàng ủng hộ những nỗ lực tìm kiếm giải pháp hòa bình cho Ukraine.

Trong lúc quá trình chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Nga diễn ra, Tổng thống UAE đã tới Moskva để hội đàm với người đồng cấp Nga và trao đổi về các lĩnh vực hợp tác tiềm năng, trong đó có dầu khí. Đây là chuyến thăm thứ hai của ông bin Zayed tới Nga trong vòng chưa đầy một năm, càng làm tăng thêm khả năng UAE có thể là nơi tổ chức cuộc gặp sắp tới giữa lãnh đạo Nga - Mỹ.

Hồi tháng 4, UAE từng đứng ra làm trung gian cho một thỏa thuận trao đổi hơn 500 tù binh giữa hai nước, sau đó nhận được lời cảm ơn từ cả Nga và Ukraine.

Mặt khác, UAE không phải thành viên Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC), cơ quan đã phát lệnh bắt Tổng thống Putin hồi năm 2023, khiến ông không thể tới một số nước tham gia Công ước Rome thành lập tổ chức quốc tế này.

Chuyên gia phân tích người Nga Fyodor Lukyanov, giám đốc khoa học của Câu lạc bộ Thảo luận Valdai, nơi các thành viên thường xuyên gặp Tổng thống Putin, cho biết lãnh đạo Nga - Mỹ không thực sự có nhiều lựa chọn về địa điểm gặp thượng đỉnh.

"Gần như toàn bộ các nước phương Tây đều đang đứng về phía Ukraine. Do đó, tất cả những địa điểm truyền thống từng diễn ra những sự kiện tương tự, như Helsinki, Geneva hay Vienna, đều không phù hợp", Lukyanov cho hay.

Năm 2018, cuộc gặp thượng đỉnh giữa ông Trump và ông Putin đã diễn ra tại Helsinki, thành phố thường được xem là địa điểm trung lập trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh. Tuy nhiên, những năm gần đây, Phần Lan đã gia nhập NATO và có lập trường đối đầu với Nga gay gắt hơn.

Trong một cuộc phỏng vấn hồi năm ngoái, Ngoại trưởng Phần Lan Elina Valtonen đã bác bỏ khả năng Helsinki sẽ là một địa điểm tiềm năng cho hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Nga.

"Tôi sẽ loại bỏ hoàn toàn khả năng những cuộc thảo luận như vậy diễn ra ở Helsinki nếu không có một động thái đáng kể nào từ phía Nga cho thấy họ muốn quay trở lại coi trọng và tôn trọng luật pháp quốc tế", bà lúc bấy giờ nói.

Thành phố Geneva, Thụy Sĩ, là nơi diễn ra cuộc gặp gần nhất giữa tổng thống Nga và Mỹ. Mặc dù là thành viên ICC, Thụy Sĩ đã đề nghị miễn trừ nghĩa vụ pháp lý phải bắt ông Putin trong thời gian diễn ra hội nghị thượng đỉnh hòa bình.

Tuy nhiên, Tổng thống Trump mới đây áp thuế 39% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Thụy Sĩ và giới phân tích cho rằng các nhà ngoại giao nước này có thể xem việc đăng cai tổ chức một hội nghị thượng đỉnh là cách để lấy lòng ông chủ Nhà Trắng, qua đó ảnh hưởng tới tính trung lập của họ.

Chuyên gia Lukyanov lưu ý dù không thể hiện lập trường phản đối Nga về vấn đề Ukraine, UAE vẫn là đồng minh thân cận với Mỹ và chắc chắn các nhà tổ chức Nga sẽ phải cân nhắc yếu tố này khi lựa chọn nơi gặp mặt.

Dù vậy, trên phương diện địa điểm đàm phán, UAE "vẫn là một lựa chọn phù hợp", Lukyanov nói.

Ngoài UAE, một số cái tên khác cũng có khả năng được lựa chọn là Arab Saudi, Qatar và Thổ Nhĩ Kỳ.

Tổng thống Trump từng gợi ý rằng Arab Saudi sẽ là địa điểm tiềm năng nhất cho cuộc gặp giữa ông với người đồng cấp Nga.

"Chúng tôi có thể gặp nhau lần đầu tiên ở Arab Saudi", ông nói hồi tháng hai. "Chúng tôi sẽ gặp ở Arab Saudi, để xem liệu chúng ta có làm được gì không".

Arab Saudi năm nay đã tổ chức các cuộc đàm phán về Ukraine giữa các quan chức Nga và Mỹ. Thái tử Mohammed bin Salman cũng đóng vai trò trung gian ở nhiều thời điểm quan trọng trong cuộc xung đột.

Tổng thống Trump (trái) và Tổng thống Putin trong hội nghị thượng đỉnh ở Helsinki, Phần Lan, hồi tháng 7/2018. Ảnh: Reuters

Những nỗ lực đàm phán của ông Trump nhằm chấm dứt xung đột ở Ukraine tới nay chưa thành công do những điều kiện cứng rắn từ Moskva mà Kiev không thể chấp nhận.

Tổng thống Putin vẫn giữ lập trường về việc phải loại bỏ "nguyên nhân gốc rễ" của xung đột. Chúng được cho là những mục tiêu mà Nga đã tuyên bố khi bắt đầu chiến dịch hồi năm 2022, gồm "phi quân sự hóa, phi phát xít hóa" Ukraine, bảo vệ cộng đồng nói tiếng Nga ở vùng Donbass, ngăn NATO mở rộng về phía đông và bảo đảm trạng thái trung lập của Kiev. Gần đây, Nga cũng yêu cầu Ukraine phải chấp nhận từ bỏ các lãnh thổ mà Moskva đã sáp nhập.

"Nga đang thể hiện thiện chí đàm phán, nhưng lập trường cốt lõi của họ không thay đổi. Họ kỳ vọng Ukraine thoái lui, nhượng bộ dưới sức ép trên chiến trường hoặc vì áp lực của ông Trump", Tatiana Stanovaya, chuyên gia cấp cao tại Trung tâm Carnegie Nga và Á - Âu, trụ sở ở Berlin, Đức, nhận xét.

Theo bà, lãnh đạo Nga - Mỹ Trump có thể sẽ tuyên bố "một số tiến triển" sau cuộc gặp thượng đỉnh sắp tới, nhưng điều này khó dẫn đến bất kỳ thay đổi có ý nghĩa nào trong chiến sự Ukraine.

Vũ Hoàng (Theo Reuters, Times, AFP)