Trong phiên điều trần tại tòa án liên bang ở Boston ngày 21/7, luật sư Steven Lehotsky của Đại học Harvard chỉ trích động thái đóng băng hơn 2 tỷ USD ngân sách nghiên cứu cho nhà trường hồi tháng 4 của chính quyền là hành vi "cố gắng kiểm soát hoạt động nội bộ", "vi phạm Hiến pháp trắng trợn".

"Chính quyền không cân nhắc đến những người bệnh, cộng đồng và những tổn hại từ động thái cắt toàn bộ ngân sách nghiên cứu này", ông Lehotsky nói, lưu ý Harvard đã có quan hệ hợp tác, nghiên cứu với chính phủ hơn 8 thập kỷ.

Luật sư của Harvard lập luận không có bằng chứng nào cho thấy động thái cắt ngân sách, áp dụng cho toàn bộ lĩnh vực, từ y học đến quốc phòng, vũ trụ, AI, sẽ tạo ra bất kỳ tác động nào đến chủ nghĩa bài Do Thái trong trường.

"Việc cắt ngân sách sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến các dự án nghiên cứu lâu dài, phòng thí nghiệm, hủy hoại sự nghiệp của nhiều người", ông Lehotsky nói.

Harvard cũng cho biết họ đang thực hiện các bước đi thực chất nhằm giải quyết tận gốc nguyên nhân của chủ nghĩa bài Do Thái, bao gồm cập nhật quy định liên quan đến việc sử dụng không gian trong khuôn viên trường cho các cuộc biểu tình, rà soát lại quy trình kỷ luật và mở rộng chương trình đào tạo về chống bài Do Thái.

Trường Kinh doanh thuộc Đại học Harvard ở Massachusetts, Mỹ ngày 15/4. Ảnh: Reuters

Luật sư của chính phủ Michael Velchik lập luận quyết định đóng băng hơn 2 tỷ USD ngân sách nghiên cứu cho Đại học Harvard là "xứng đáng và cần thiết" để ngăn chặn chủ nghĩa bài Do Thái.

"Harvard muốn hàng tỷ USD và đó là lý do duy nhất chúng tôi ở đây. Harvard ưu tiên những người biểu tình trong khuôn viên trường hơn là nghiên cứu ung thư", ông Velchik nói, nhắc đến làn sóng biểu tình chống Israel, ủng hộ Palestine trong trường. "Chính sách của Mỹ dưới thời ông Trump là không tài trợ cho những cơ sở giáo dục không xử lý thỏa đáng vấn đề bài Do Thái".

Luật sư Velchik, cựu sinh viên Harvard, nói nhà trường "lẽ ra phải đọc kỹ các điều khoản, trong đó nêu rõ chính phủ có thể quyết định có nên cấp ngân sách cho các đại học không phù hợp với các ưu tiên của cơ quan liên bang nữa hay không", ám chỉ sắc lệnh hành pháp của ông Trump hồi tháng 1.

Sau khi lắng nghe phần trình bày của hai nhóm luật sư, thẩm phán Allison Burroughs nêu nghi vấn về cách chính phủ xác định nhà trường "không thực hiện đầy đủ các biện pháp chống chủ nghĩa bài Do Thái". Bà lưu ý các luật sư chính quyền Trump "không cung cấp tài liệu, quy trình" để xác minh những tuyên bố này.

Bà Burroughs từ chối ra phán quyết lập tức sau phiên điều trần kéo dài gần ba tiếng. Đại diện Harvard đề nghị thẩm phán ra phán quyết trước ngày 3/9, thời hạn chính quyền Trump đặt ra để trường hoàn tất các nghĩa vụ tài chính liên quan đến các khoản tài trợ liên bang.

Trong bài đăng trên Truth Social, Tổng thống Trump chỉ trích thẩm phán Burroughs thiên vị.

Bất kỳ phán quyết nào trong vụ kiện này đều có khả năng bị kháng cáo và có thể được đưa lên Tòa án Tối cao Mỹ. Ông Trump dự đoán bà Burroughs sẽ ra phán quyết bất lợi cho chính phủ. Ông tuyên bố sẽ "kháng cáo ngay lập tức và sẽ chiến thắng".

Đức Trung (Theo CNN, BBC, AP)