Lịch sử những quy tắc về bữa ăn tại mật nghị Hồng y

Trong hơn 750 năm, hàng loạt quy tắc nghiêm ngặt đã được áp dụng nhằm đảm bảo tính bí mật của mật nghị Hồng y và các bữa ăn cũng không ngoại lệ.

Từ ngày 7/5, các Hồng y từ khắp nơi trên thế giới tập trung tại Nhà nguyện Sistine của Vatican để bầu ra người kế nhiệm Giáo hoàng Francis. Mật nghị hồng y là sự kiện bí mật bậc nhất thế giới, các Hồng y bị cô lập với thế giới bên ngoài trong một khoảng thời gian không xác định. Việc bỏ phiếu, dùng bữa, nghỉ ngơi của họ đều được kiểm soát chặt chẽ.

Trong lịch sử, các bữa ăn tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây rò rỉ thông tin. Chẳng hạn, bánh ravioli của một Hồng y có thể chứa thông điệp từ nhân viên nhà bếp, hoặc một Hồng y nào đó có thể lén cập nhật thông tin bỏ phiếu ra bên ngoài bằng chiếc khăn ăn bẩn. Cảnh ăn uống tập thể cũng tạo điều kiện cho những cuộc đàm phán lén lút.

Các quy tắc nhằm đảm bảo tính bí mật của mật nghị có từ năm 1274, khi Giáo hoàng Gregory X (triều đại 1271-1276) thiết lập những quy định mà đến ngày nay vẫn chi phối phần nào cách thức bầu chọn Giáo hoàng.

Hồng y Pietro Parolin tuyên thệ bên trong Nhà nguyện Sistine tại Vatican khi bắt đầu mật nghị bầu người kế nhiệm cố Giáo hoàng Francis, ngày 7/5. Ảnh: AP

Quá trình bầu Giáo hoàng Gregory X là cuộc bầu chọn kéo dài nhất lịch sử. Các Hồng y đã mất gần ba năm 1268-1271 để đạt được đồng thuận. Theo giới sử gia, cư dân tại thành phố Viterbo, miền trung Italy, nơi diễn ra mật nghị, thậm chí còn đe dọa cắt nguồn cung thực phẩm cho các Hồng y để gây sức ép buộc họ tăng tốc.

Theo những quy tắc mới của Giáo hoàng Gregory X, các mật nghị về sau phải cách ly với thế giới bên ngoài và các Hồng y sẽ được phân phát bữa ăn theo khẩu phần. Sau ba ngày không đạt đồng thuận, họ chỉ được nhận một bữa ăn mỗi ngày. Sau 8 ngày, khẩu phần chỉ còn lại bánh mì và nước.

Vào giữa những năm 1300, Giáo hoàng Clement VI (triều đại 1342–1352) đã nới lỏng những quy tắc này, cho phép các bữa ăn có ba món, gồm súp, một món chính là cá, thịt hoặc trứng và một món tráng miệng, có thể là pho mát hoặc trái cây.

Bản ghi chép chi tiết nhất về văn hóa ẩm thực của các mật nghị đến từ Bartolomeo Scappi, đầu bếp nổi tiếng nhất thời Phục hưng. Từ thời này, các cuộc mật nghị được tổ chức ở Nhà nguyện Sistine giống như ngày nay.

Cuốn sách năm 1570 của Scappi, Opera Dell'Arte del Cucinare (Nghệ thuật nấu ăn) đã đưa ông lên đỉnh cao danh vọng. Trong đó, đầu bếp tiết lộ những bí mật về việc cung cấp thức ăn cho mật nghị đã bầu ra Giáo hoàng Julius III (triều đại 1550-1555).

Theo Scappi, bữa ăn hàng ngày của các Hồng y được chuẩn bị trong một bếp ăn chung. Ông cho biết bếp là nơi những thông điệp bí mật dễ bị rò rỉ nhất, vậy nên, lính canh được bố trí tại đây nhằm ngăn chặn điều này.

Hai lần mỗi ngày, thực phẩm được chuyển đến cho các Hồng y bằng một nghi thức đặc biệt. Các quản gia, theo thứ tự được rút thăm ngẫu nhiên, mang thức ăn đến một thiết bị gọi là ruota. Ruota là một chiếc bánh xe quay đặt trong tường, giống như bàn xoay, cho phép đưa đồ ăn qua tường mà không ai nhìn thấy người ở phía bên kia. Nhờ đó, sự cô lập tuyệt đối của các hồng y bên trong được duy trì.

Trước khi được đưa vào qua ruota, đồ ăn và thức uống đều phải được kiểm tra kỹ lưỡng bởi người thử, để đảm bảo không có thư từ hay thông điệp ẩn giấu. Các lính canh Italy và Thụy Sĩ sẽ giám sát chặt chẽ mọi bước trong quá trình này.

Món ăn cũng được quy định rõ ràng nhằm không cho phép bất cứ thứ gì có khả năng che giấu một thông điệp bí mật: Không có bánh nướng bọc kín, không có gà nguyên con, rượu và nước phải được đựng trong ly thủy tinh trong suốt, không phải trong bình đục. Khăn ăn bằng vải cũng được kiểm tra cẩn thận. Ngoài bảo mật, những quy định này cũng nhằm xoa dịu mối lo ngại về nguy cơ đầu độc.

Bức tranh từ năm 1605 mô tả đoàn tùy tùng, gồm quản lý, lính canh và người thử món ăn phục vụ bữa ăn cho các Hồng y trong mật nghị bầu Giáo hoàng. Ảnh: Shakespeare Folger Library

Trong các thế kỷ trước, nơi dùng bữa của Hồng y đoàn là các buồng dựng tạm trong Cung điện Tông Tòa hoặc gần Nhà nguyện Sistine. Kể từ năm 2005, các Hồng y dùng bữa chung tại nhà ăn tập thể trong Nhà Thánh Marta. Tòa nhà nằm liền kề Vương cung Thánh đường Thánh Peter, được Giáo hoàng John Paul II (triều đại 1978-2005) cho xây dựng để làm nhà khách cho các giáo sĩ có công vụ với Tòa Thánh.

Việc di chuyển từ Nhà thánh Marta đến Nhà nguyện Sistine để bỏ phiếu được tổ chức theo đoàn, có lính canh kiểm soát an ninh nghiêm ngặt.

Để phục vụ mật nghị đang diễn ra, các nữ tu tại Nhà Thánh Martha chuẩn bị những món ăn đơn giản đặc trưng của vùng Lazio gồm súp, mì spaghetti, arrosticini (thịt cừu xiên) và rau luộc. Mặc dù điều này có vẻ khác với những mật nghị thời Phục hưng, quá trình diễn ra vẫn giống nhau: Mọi thứ đều được kiểm soát chặt chẽ nhằm ngăn mọi thông tin lọt ra ngoài.