Đảng Cộng hòa từng gặp khó khăn trong việc thuyết phục một số nghị sĩ của chính họ ủng hộ "Đạo luật to đẹp" do Tổng thống Donald Trump khởi xướng. Họ giờ đây còn có thể gặp khó khăn hơn khi thuyết phục công chúng Mỹ.

Các cuộc thăm dò cho thấy đạo luật đến nay vẫn chưa được đại đa số người dân tin tưởng. Tỷ lệ phản đối cao hơn ủng hộ hơn 20 điểm phần trăm trong các cuộc thăm dò gần đây của Fox News và Đại học Quinnipiac.

Tổng thống Donald Trump tại Căn cứ Liên hợp Andrews, Maryland, hôm 6/7. Ảnh: AP

Một số nghị sĩ Cộng hòa sẽ phải đối mặt các cuộc đua cam go trong bầu cử giữa kỳ vào năm tới tại những khu vực phụ thuộc nhiều vào chương trình bảo hiểm cho người thu nhập thấp và người khuyết tật Medicaid. Cuộc đua sẽ càng trở nên chông gai hơn khi họ phải bảo vệ những khoản cắt giảm lớn trong đạo luật đối với Medicaid, các bệnh viện ở vùng nông thôn, cũng như Chương trình Hỗ trợ Dinh dưỡng Bổ sung (SNAP) cho người thu nhập thấp.

Những khoản cắt giảm trên sẽ giúp tiết kiệm ngân sách, bù đắp cho thâm hụt nguồn thu từ chính sách giảm thuế mà Tổng thống Trump đã cam kết trong chiến dịch tranh cử năm 2024.

"Nếu một ứng viên Cộng hòa bỏ phiếu cắt giảm Medicaid để bù đắp cho việc giảm thuế, họ sẽ thua 21 điểm trong cuộc đua ghế nghị sĩ Hạ viện", công ty thăm dò dư luận Fabrizio Ward của đảng Cộng hòa cảnh báo sau một cuộc thăm dò các khu vực bầu cử dao động hồi tháng 5.

Sau một cuộc khảo sát khác hồi tháng 3, Fabrizio Ward đã cảnh báo việc cắt giảm Medicaid "có thể gây nguy hiểm về mặt chính trị cho đảng Cộng hòa".

Medicaid là chính sách phúc lợi rất phổ biến tại Mỹ. Khoảng 1/5 người Mỹ được bảo hiểm y tế thông qua chương trình này.

Việc đảng nào sẽ kiểm soát quốc hội trong cuộc bầu cử năm tới có thể phụ thuộc vào cách cử tri nhìn nhận "Đạo luật to đẹp". Theo giới chuyên gia, trong lúc hai đảng chuẩn bị chi hàng triệu USD để định hình nhận thức của cử tri, đảng Cộng hòa có một số lợi thế. Cử tri có thể hoài nghi về đạo luật nhưng nhiều người nói rằng họ sẵn sàng đón nhận nếu những lời giải thích là hợp lý. Mặt khác, nhiều điểm trong đạo luật cũng được lòng người Mỹ.

27% người trưởng thành tham gia cuộc khảo sát của Pew Research cho biết đạo luật ít nhiều giúp ích cho họ, nhưng các cuộc khảo sát khác cho thấy một số quy định về thuế, như các đề xuất về việc bãi bỏ thuế liên bang đối với tiền tip và làm thêm giờ, lại được ủng hộ áp đảo.

Các điều khoản của đạo luật yêu cầu người thụ hưởng Medicaid phải chứng minh họ đang đi làm, tìm việc hoặc tham gia các chương trình đào tạo cũng được dư luận ủng hộ. Đạo luật còn dành các khoản chi mới cho quân đội và thực thi những biện pháp kiểm soát nhập cư. Đây đều là các ưu tiên hàng đầu của Tổng thống Trump và là những khía cạnh mang lại lợi thế cho đảng Cộng hòa.

"Hai vấn đề lớn nhất nổi lên vào mùa thu năm ngoái là an ninh biên giới và chi phí sinh hoạt. Hai lời hứa lớn nhất trong chiến dịch tranh cử của ông Trump đã được giải quyết trong đạo luật này", Chris Gustafson, giám đốc truyền thông của One Nation, một siêu ủy ban hành động chính trị (PAC) liên kết với giới lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Thượng viện, nhận xét.

Tuy nhiên, Brendan Buck, cựu chiến lược gia truyền thông cho hai cựu chủ tịch Hạ viện thuộc đảng Cộng hòa, cảnh báo rằng các đảng thường bị cử tri "trừng phạt" vào bầu cử giữa kỳ, sau khi họ thông qua các đạo luật lớn tại quốc hội.

Đảng Dân chủ mất quyền kiểm soát Hạ viện vào năm 2010 sau khi thông qua Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Hợp túi tiền (Obamacare) và đảng Cộng hòa cũng hứng chịu hậu quả tương tự vào năm 2018, sau khi thông qua chính sách cắt giảm thuế lớn trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump.

"Tôi nghĩ câu hỏi là liệu cử tri có lưu tâm đến nội dung đạo luật này khi nó mới được thông qua hay không và tôi không thấy có nhiều bằng chứng về điều đó", Buck nói. Yếu tố mang tính định đoạt là những tác động mà đạo luật gây ra với cuộc sống của cử tri, như thuế của họ có thực sự được cắt giảm và khoảng 11 triệu người Mỹ có mất bảo hiểm Medicaid hay không.

Một thách thức khác đối với đảng Cộng hòa là không nhiều người được hưởng lợi từ các điều khoản như "không đánh thuế tiền tip", trong khi điều khoản thuế phổ biến nhất, kéo dài các đợt cắt giảm thuế được ban hành năm 2017, lại không tạo ra thay đổi mà hầu hết cử tri có thể cảm nhận thấy, giới phân tích đánh giá.

Các đợt cắt giảm thuế năm 2017 vốn dự kiến kết thúc trong năm nay và đảng Cộng hòa giờ đây sẽ phải tìm cách ghi điểm nhờ việc duy trì điều này.

"Đây không phải những khoản cắt giảm thuế thực sự so với những gì người dân đã trả trong 7 hoặc 8 năm qua", Buck nói. "Đảng Cộng hòa đang đối mặt nguy cơ rằng họ đang hứa hẹn quá nhiều về việc cắt giảm thuế, nhưng nó sẽ không thành hiện thực với hầu hết mọi người".

Cuộc đua vào ghế thượng nghị sĩ đại diện bang Alaska năm 2026 được cho là nơi thể hiện rõ nhất nguy cơ này.

Dan Sullivan, thượng nghị sĩ Cộng hòa đang đại diện cho Alaska, không có nguy cơ thất bại cao trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm sau. Tuy nhiên, sau khi "Đạo luật to đẹp" được thông qua, các đồng minh của lãnh đạo đảng Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer đang chi 700.000 USD cho các quảng cáo trong mùa hè này chỉ trích Sullivan vì đã ủng hộ đạo luật.

Khoản đầu tư sớm kể trên cho thấy họ tin rằng đạo luật sẽ tạo ra cơn giận dữ trong cử tri đến mức khiến các ghế Cộng hòa tương đối an toàn trở nên bấp bênh, đặc biệt tại các khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi việc cắt giảm Medicaid.

Một trong những quảng cáo của đảng Dân chủ nhấn mạnh: "Dan Sullivan đã bỏ phiếu cắt Medicaid để giúp giảm thuế nhiều hơn cho người giàu".

Thượng nghị sĩ Sullivan chỉ trích những quảng cáo này chỉ nhằm mục đích gây hoang mang. Ông cho biết đã đấu tranh để đưa khoản quỹ 50 tỷ USD cho bệnh viện nông thôn vào đạo luật và tin tưởng Alaska sẽ nhận được hơn 200 triệu USD từ quỹ mỗi năm, trong vòng 5 năm. Sullivan tin ông có thể thuyết phục cử tri rằng quỹ này, cùng với các điều khoản khác của đạo luật, sẽ mang lại lợi ích cho bang.

Tổng thống Trump khoe chữ ký của ông trên "Đạo luật to đẹp" trong buổi lễ tại Nhà Trắng ngày 4/7. Ảnh: AP

Đảng Cộng hòa hy vọng cử tri sẽ nhanh chóng cảm nhận được những lợi ích cụ thể từ đạo luật. Họ đã đưa các khoản cắt giảm thuế có hiệu lực ngay sau khi "Đạo luật to đẹp" được ký, trong khi các điều khoản cắt giảm phúc lợi sẽ được trì hoãn. Chẳng hạn, việc bãi bỏ thuế liên bang đối với tiền tip sẽ diễn ra trong năm nay, còn yêu cầu người thụ hưởng Medicaid phải tham gia làm việc sẽ có hiệu lực muộn hơn.

Dave Winston, chiến lược gia đảng Cộng hòa, cho rằng đảng có thể xây dựng niềm tin của cử tri bằng cách chỉ rõ nó ảnh hưởng đến các khoản thuế cá nhân như thế nào. Ông đồng thời cảnh báo họ đang mắc sai lầm khi nhấn mạnh đạo luật là đợt cắt giảm thuế lớn nhất từ trước đến nay, luận điểm vốn đang bị cử tri bác bỏ vì tính cường điệu.

Mike Stanfield, 73 tuổi, kỹ sư nghỉ hưu ở Huntsville, Alabama, là người ủng hộ Tổng thống Trump nhưng lại không hào hứng về "Đạo luật to đẹp". Ông thích nhiều nguyên tắc cơ bản của đạo luật, song không hài lòng với một số chi tiết.

"Cắt giảm thuế tiền tip là một ý tưởng tồi về kinh tế, nhưng tôi không bận tâm đến việc những người làm việc trong các ngành đó được giảm thuế", Stanfield nói, thêm rằng ông cũng không nghĩ quân đội cần thêm ngân sách hay chính quyền cần chi thêm tiền cho nỗ lực củng cố biên giới.

Tuy nhiên, ông tin rằng việc yêu cầu người thụ hưởng Medicaid phải đăng ký làm việc là hợp lý.

"Quan điểm của tôi về dự luật lúc này có lẽ không mấy tích cực, phần lớn là do nó làm tăng thâm hụt ngân sách", Stanfield lưu ý. Dù vậy, ông cho biết đảng Dân chủ sẽ phải có "điều gì đó khác biệt đáng kể so với những gì họ đã đưa ra thời gian gần đây" nếu muốn giành phiếu bầu từ ông.

Vũ Hoàng (Theo WSJ, AFP, Reuters, AP)