Kế hoạch thiết lập "thành phố nhân đạo" ở miền nam Dải Gaza cho ít nhất 600.000 người Palestine, được Bộ trưởng Quốc phòng Israel Israel Katz đề xuất tuần trước, đang vấp phải phản đối gay gắt ở cả trong và ngoài Israel.

Cựu thủ tướng Ehud Olmert ngày 13/7 lên án ý tưởng này, cho rằng nó giống với các trại tập trung được Đức Quốc xã được dựng lên trong Thế chiến II để tàn sát người Do Thái.

"Tôi rất tiếc phải nhận định rằng: Đây là hình thức trại tập trung", ông Olmert, người nắm quyền giai đoạn 2006-2009, cho biết khi được đề nghị bình luận về kế hoạch của Bộ trưởng Katz. Ông nhấn mạnh cách liên tưởng này là "không thể tránh khỏi" khi xét đến cách quy hoạch Rafah được giới chức Israel công bố.

Cựu thủ tướng Israel Ehud Olmert. Ảnh: Guardian

"Nếu người Palestine bị trục xuất đến cái gọi là 'thành phố nhân đạo', hành động này sẽ thuộc về phạm trù thanh lọc sắc tộc, điều cho đến nay vẫn chưa xảy ra tại Dải Gaza", ông Olmert cảnh báo.

Theo cựu thủ tướng Israel, chiến dịch của Israel trong gần hai năm qua đã khiến vô số dân thường Palestine mất nhà cửa, nhưng các lệnh di dời vẫn dựa trên cơ sở sơ tán người dân khỏi khu vực giao tranh và phù hợp với luật pháp quốc tế. Khi lính Israel ngừng tác chiến ở một khu vực, dân thường Gaza vẫn được phép quay lại nơi họ từng sinh sống.

Ông Olmert lưu ý rằng một số bộ trưởng cánh hữu trong chính quyền Thủ tướng Benjamin Netanyahu gần đây đưa ra nhiều tuyên bố cổ xúy bạo lực, trong đó có những lời kêu gọi "làm sạch" Dải Gaza và mở rộng khu định cư cho người Do Thái tại đây.

Những diễn biến này khiến cựu thủ tướng Israel lo ngại kế hoạch thành lập "thành phố nhân đạo" sẽ biến tướng thành mô hình khác. "Khi chính quyền quy hoạch khu trại để phục vụ mục tiêu 'làm sạch' một nửa Dải Gaza, cách hiểu duy nhất về chiến lược này là để trục xuất và loại bỏ người Palestine chứ không phải giải cứu họ", ông cảnh báo.

Khói đen bốc lên sau một cuộc không kích của Israel ở thành phố Jabalia, phía bắc Dải Gaza, ngày 16/5. Ảnh: AP

Bộ trưởng Katz ngày 7/7 cho biết đã chỉ đạo Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) và Bộ Quốc phòng của mình lên kế hoạch thiết lập "thành phố nhân đạo" ở Rafah, miền nam Dải Gaza, để tiếp nhận khoảng 600.000 người Palestine đang tị nạn ở khu vực Mawasi.

Người vào khu trại phải bị kiểm tra nhân thân để sàng lọc liên hệ với Hamas, đồng thời không được phép rời khỏi thành phố sau khi đã chuyển đến.

Ông Katz còn nêu tầm nhìn mở rộng khu vực này, tiếp nhận toàn bộ dân thường Gaza với hơn hai triệu người. IDF sẽ phụ trách an ninh vòng ngoài, còn các tổ chức quốc tế trực tiếp quản lý khu vực. Bộ trưởng Quốc phòng Israel còn kêu gọi người Palestine "tự nguyện di cư" khỏi Gaza sang các quốc gia khác nếu không đến thành phố nhân đạo.

Channel 12 dẫn các nguồn thạo tin tiết lộ lãnh đạo IDF đang tìm cách cảnh báo nội các rằng dự án này cần 3-5 tháng để triển khai và có thể phá vỡ nỗ lực đàm phán trao đổi con tin do Mỹ dẫn dắt.

Vị trí Rafah và các khu đô thị tại Dải Gaza. Đồ họa: BBC

Lãnh đạo đối lập Yair Lapid chỉ trích kế hoạch là "giấc mơ viển vông và hoang phí", bị chi phối bởi những thành viên cánh hữu trong nội các Israel gồm Bộ trưởng Tài chính Bezalel Smotrich và Bộ trưởng An ninh Quốc gia Itamar Ben Gvir. Ông nói kế hoạch này có thể tiêu tốn tới 4,5 tỷ USD và số tiền đó nên được dùng để cải thiện giáo dục hoặc cải thiện mức sống cho người dân.

"Thành phố nhân đạo là gì? Người ta có được phép rời khỏi đó không? Nếu không, làm sao chúng ta có thể thực thi lệnh này? Sẽ có 600.000 người bị rào lại. Tôi thật sự không thích cách gọi 'trại tập trung', đó là kiểu so sánh khập khiễng. Tuy nhiên, một nơi mà người đã vào và không được trở ra, thì chúng ta gọi đó là 'trại giam'. Còn nếu họ có thể rời đi, ý tưởng thành phố nhân đạo không khả thi", Lapid bình luận.

Thanh Danh (Theo Guardian, Times of Israel, AP)