Ngoại trưởng Anh David Lammy ngày 9/8 chúc mừng Armenia và Azerbaijan "về những bước đi táo bạo", sau khi hai nước ký thỏa thuận hòa bình tại Nhà Trắng ngày 8/8 với sự chủ trì của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Giới lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) tin thỏa thuận sẽ mở đường cho "nền hòa bình lâu dài, bền vững cho cả hai nước và trên toàn khu vực". Trong khi đó, NATO ca ngợi thỏa thuận là "bước tiến đáng kể".

"Chúng tôi hoan nghênh những tiến triển hướng tới hòa bình giữa Armenia và Azerbaijan. Cảm ơn Tổng thống Trump vì những nỗ lực của ông ấy cho hòa bình. Đây là bước tiến đáng kể", người phát ngôn liên minh Allison Hart đăng trên mạng xã hội.

Từ trái qua phải: Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan giơ ba bản thỏa thuận mà ba bên đã ký tại Nhà Trắng ngày 8/8. Ảnh: AP

Bộ Ngoại giao Nga cùng ngày ca ngợi thỏa thuận, cho biết Moskva ủng hộ các nỗ lực thúc đẩy ổn định và thịnh vượng trong khu vực. Phía Nga cũng lưu ý giải pháp hòa bình lâu dài nên được các nước trong khu vực xây dựng với sự hỗ trợ của những bên láng giềng gồm Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran.

Ankara bày tỏ hoan nghênh thỏa thuận và hành lang vận tải chiến lược xuyên Armenia, nối Azerbaijan với Nakhchivan, vùng lãnh thổ tách biệt của Azerbaijan tiếp giáp với biên giới Thổ Nhĩ Kỳ. Hành lang, đi qua gần biên giới với Iran, sẽ được đặt tên là Con đường Trump vì Hòa bình và Thịnh vượng Quốc tế (TRIPP).

"Hành lang này có thể nối liền châu Âu với châu Á thông qua Thổ Nhĩ Kỳ và sẽ là bước phát triển có lợi", Ngoại trưởng Hakan Fidan nói.

Tuy nhiên Iran, láng giềng phía nam của Armenia và Azerbaijan, tuyên bố sẽ không cho phép tạo ra một hành lang như vậy chạy dọc biên giới nước này, lo ngại nó sẽ tiềm ẩn mối đe dọa an ninh cho khu vực.

Vị trí các nước và hành lang TRIPP theo thỏa thuận. Đồ họa: Mirror Spectator

Xung đột giữa Armenia và Azerbaijan đã kéo dài hàng thập kỷ liên quan vùng lãnh thổ Nagorno-Karabakh. Tháng 9/2023, Azerbaijan mở chiến dịch quân sự thu hồi Nagorno-Karabakh từ lực lượng ly khai thân Armenia, chấm dứt gần ba thập kỷ lãnh thổ bị chia cắt. Ba tháng sau, Armenia và Azerbaijan ra tuyên bố chung về ý định đàm phán hiệp ước hòa bình.

Hai nước sau đó trải qua nhiều cuộc đàm phán, trong đó có cuộc đàm phán tại Các tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) hồi tháng trước, nhưng không có đột phá cho tới khi cùng tham dự cuộc gặp do ông Trump chủ trì.

Lãnh đạo hai nước đều ca ngợi ông Trump vì đã góp phần chấm dứt xung đột, khẳng định sẽ đề cử ông cho giải Nobel Hòa bình. "Nếu không phải Tổng thống Trump, ai mới xứng đáng nhận giải Nobel Hòa bình", Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev nói.

Thùy Lâm (Theo Reuters, AFP)