"Tình hình chiến trường sẽ tiếp tục khó khăn. Ukraine vẫn cho thấy tinh thần sáng tạo, nhưng họ đang đối mặt với mùa hè rất căng thẳng và khó khăn", quan chức cấp cao NATO giấu tên nói với các phóng viên bên lề hội nghị thượng đỉnh của liên minh hồi đầu tuần.

Quan chức này thừa nhận Nga vẫn đang đạt "những bước tiến ổn định" ở tỉnh Sumy, đông bắc Ukraine, và tạo vùng đệm an ninh ở khu vực tỉnh Kursk giáp biên giới với nước láng giềng. "Lực lượng Nga cũng đang đẩy mạnh chiến dịch ở tỉnh Zaporizhzhia", quan chức NATO đánh giá.

Khẩu đội pháo tự hành 2S7M Nga triển khai ở mặt trận Pokrovsk, tỉnh Donetsk, hôm 20/5. Ảnh: RIA Novosti

Giới chuyên gia phương Tây nhận định Nga đã tận dụng mùa xuân để tái cấu trúc lực lượng, bổ sung trang thiết bị và tuyển thêm quân, sau khi đạt được nhiều bước tiến trong năm 2024. Theo Washington Post, quân đội Nga đã vượt chỉ tiêu tuyển tân binh trong những tháng đầu năm, cho phép duy trì lực lượng 500.000-650.000 quân tham gia chiến dịch Ukraine.

Tuy nhiên, Nga dường như không chỉ muốn giành thêm lãnh thổ, mà còn đặt mục tiêu gây áp lực lên Ukraine giữa lúc các cuộc đàm phán hòa bình do Mỹ làm trung gian đang bế tắc.

"Nga đang ưu tiên các đô thị ở tỉnh Donetsk, đặc biệt là những thị trấn chiến lược như Pokrovsk và Kostyantynovka, để hoàn thành nhiệm vụ chính trị quan trọng là kiểm soát toàn bộ vùng Donbass. Tuy nhiên, các mũi tiến quân ở Sumy và Kharkov cho thấy Moskva cũng muốn kéo giãn lực lượng đối phương, buộc Kiev phân tán nguồn lực", Mykola Bielieskov, chuyên gia tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc gia Ukraine, nêu quan điểm.

Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), có trụ sở tại Mỹ, nhận định Nga sẽ phát động chiến dịch lớn trong mùa hè và tập trung vào ba hướng chính.

Tỉnh Donetsk, đặc biệt là khu vực xung quanh Pokrovsk và Kostyantynovka, sẽ là trọng tâm của chiến dịch. Nga đang triển khai lực lượng đáng gờm, gồm các đơn vị thuộc Sư đoàn Bộ binh cơ giới số 20 và 150, với mục tiêu kiểm soát hoàn toàn tỉnh.

Pokrovsk là trung tâm hậu cần quan trọng và một trong những thành trì cuối cùng do Ukraine kiểm soát tại tỉnh Donetsk. Nếu giành được thành phố này, quân đội Nga sẽ làm suy yếu đáng kể tuyến phòng thủ và năng lực tiếp tế của đối phương, tiến gần hơn mục tiêu kiểm soát toàn bộ tỉnh Donetsk.

Theo ISW, kể từ khi kiểm soát thành trì Avdeevka hồi tháng 2/2024, quân đội Nga đã tiến khoảng 60 km về phía tây trong vòng 14 tháng tiếp theo.

Tốc độ tiến quân của Nga trung bình đạt mức 135 m mỗi ngày, một phần do sự kháng cự mạnh mẽ của các đơn vị Ukraine, phần khác do Moskva không ưu tiên tốc độ tiến quân mà thường dồn sức loại bỏ từng cứ điểm và củng cố khu vực xung quanh để tránh bị phản kích.

Binh sĩ Ukraine chuẩn bị khai hỏa pháo phản lực tại tiền tuyến ở Donetsk hôm 3/6. Ảnh: AP

Binh sĩ Ukraine phòng thủ tại Pokrovsk cho biết đối phương từ đầu năm nay đã chuyển sang đánh tạt sườn để tạo gọng kìm bao vây thành phố, thay vì tấn công trực diện. Quân đội Nga cũng kiểm soát các cứ điểm gần Pokrovsk, khiến nhiều tuyến đường tiếp vận cho thành phố nằm trong tầm hỏa lực.

Theo Economist, không quân Nga thả khoảng 25 quả bom dẫn đường UMPK nhằm vào Kostyantynovka mỗi ngày, cho thấy ưu tiên cao của mục tiêu này. Lực lượng Nga cũng đang tấn công dọc theo tuyến đường cao tốc T0504 và H20, kiểm soát 4 ngôi làng gần Kostyantynovka trong mười ngày đầu tháng 6/2025, thể hiện nhịp độ tấn công tăng cao.

Pasi Paroinen, chuyên gia thuộc nhóm nghiên cứu chiến sự Black Bird Group có trụ sở tại Phần Lan, nhận định Nga đang áp dụng chiến thuật "bao vây nửa vòng" để cô lập Kostyantynovka và cắt đứt tuyến tiếp viện của Ukraine. Tuy nhiên, nỗ lực chiếm thành trì Chasov Yar gần đó vẫn chưa thành công sau hai năm, làm chậm tiến độ của Nga.

Giới chuyên gia cho rằng thành công ở Donetsk sẽ mang lại lợi thế chính trị lớn cho Nga, giúp nước này hoàn thành một trong những mục tiêu chính của chiến dịch tại Ukraine.

Quân đội Nga đang tiến hành chiến dịch tiến công tại tỉnh Sumy, được cho là một phần của chiến dịch thiết lập vùng đệm an ninh biên giới dọc các tỉnh Kursk, Belgorod và Bryansk. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cuối tháng trước cho biết Nga đang tập trung khoảng 50.000 quân ở biên giới, chuẩn bị cho đợt tiến công mới nhằm vào Sumy.

Andrii Kovalenko, giám đốc Trung tâm Chống Thông tin sai lệch Ukraine, cho rằng các cuộc tấn công của Nga ở tỉnh Sumy không nhằm chiếm thủ phủ cùng tên mà để kìm chân đối phương, ngăn họ chuyển quân tới Donetsk. Tuy nhiên, nếu Nga giành được các làng chiến lược, họ có thể trực tiếp đe dọa thành phố Sumy và gây áp lực lớn lên quân đội Ukraine.

Các mũi tiến công mùa hè của Nga. Đồ họa: Washington Post

Biên phòng Ukraine cho biết lực lượng Nga thường sử dụng các phân đội tác chiến quy mô nhỏ, thay vì tăng thiết giáp, để đánh bật chốt phòng ngự trong khu vực. Các đơn vị Nga đang nhắm tới những khu dân cư cách thủ phủ Sumy khoảng 20 km, cho phép drone tự sát triển khai từ đây tập kích nhiều mục tiêu trong thành phố.

Theo giới chuyên gia quân sự phương Tây, chiến dịch tiến công trên bộ cùng các đợt tập kích tên lửa, UAV nhằm vào Sumy càng khiến quân đội Ukraine phải căng mình trên nhiều mặt trận, giữa lúc họ liên tục chịu sức ép tại mặt trận Donbass và Kharkov.

Mũi tiến công thứ ba nhiều khả năng sẽ xuất hiện ở mặt trận Kharkov, với mục tiêu đẩy lực lượng Ukraine khỏi biên giới tỉnh Belgorod và đưa thủ phủ Kharkov vào tầm pháo. Tuy nhiên, tốc độ tiến quân của Nga ở đây chậm hơn so với tỉnh Donetsk, trung bình khoảng 50 m mỗi ngày.

Về chiến thuật, Nga đang kết hợp lực lượng mặt đất với các đòn tập kích bằng UAV và tên lửa đạn đạo.

"Nga không có đủ lực lượng để tấn công thành phố Kharkov, mà chỉ muốn kéo giãn lực lượng Ukraine và gây rối loạn hậu phương. Các cuộc tấn công cũng nhằm đáp trả việc Ukraine sử dụng vũ khí phương Tây tấn công mục tiêu trong lãnh thổ Nga", Pavlo Narozhny, chuyên gia quân sự Ukraine, nhận định.

Phong Lâm (Theo Wall Street Journal, ISW)