Ban đầu bé An được chẩn đoán vàng da sinh lý. Sau 4 tuần theo dõi, bé vẫn bú tốt, không quấy khóc nhưng da vàng hơn, gia đình đưa đến Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7. BS.CKII Phan Thị Tường Vân, khoa Nhi, ghi nhận xét nghiệm máu chỉ số bilirubin trực tiếp đến 40% (bình thường dưới 20%), chẩn đoán vàng da do ứ mật song cần xác định nguyên nhân chính xác gây ứ mật để điều trị phù hợp.

Trước hết, bệnh nhi được siêu âm loại trừ teo đường mật. Theo bác sĩ Vân, đây là nguyên nhân ngoại khoa phổ biến và nguy hiểm nhất ở trẻ sơ sinh do các ống mật bên ngoài gan bị teo, xơ hóa và tắc nghẽn, cần phẫu thuật sớm trong giai đoạn "vàng" (6-8 tuần). Kết quả bé An không bị teo đường mật. Tiếp theo, bác sĩ kê đơn thuốc thử cho bé trong một tuần để phân loại bệnh là viêm gan hay rối loạn chuyển hóa di truyền. Quá trình sử dụng thuốc, người thân cần ghi chép lại hằng ngày màu da, màu nước tiểu, màu phân của bé để bác sĩ theo dõi chẩn đoán.

Tái khám sau một tuần thử thuốc, kết quả cho thấy bé đáp ứng thuốc tốt, da giảm vàng, xét nghiệm men gan và chỉ số bilirubin giảm. Bác sĩ Vân kết luận bé bị viêm gan sơ sinh - bệnh lý do virus, nhiễm trùng làm giảm khả năng bài tiết mật. Bệnh nhi được điều trị bằng thuốc 6-12 tháng để cải thiện chức năng gan.

Vàng da ứ mật xảy ra do sự tắc nghẽn dòng chảy của mật từ gan xuống ruột non. Nếu quá trình này bị tắc nghẽn khiến dịch mật và bilirubin trực tiếp không xuống ruột mà ứ lại tại gan rồi thấm vào máu. Lúc này nồng độ bilirubin trực tiếp trong máu tăng cao gây vàng da. Bệnh lý này dễ bị nhầm lẫn và bỏ lỡ thời gian điều trị hiệu quả do biểu hiện ban đầu giống với vàng da sinh lý - tình trạng xảy ra do gan của trẻ sơ sinh chưa phát triển đầy đủ chức năng để loại bỏ bilirubin ra khỏi máu hiệu quả.

Một bệnh nhi được chiếu đèn điều trị vàng da sinh lý. Ảnh minh họa: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

Ngoài dấu hiệu vàng da, vàng mắt, một số trường hợp trẻ bị vàng da ứ mật sẽ có những triệu chứng như phân bạc màu, nước tiểu có màu vàng sậm, nâu hoặc màu như bia đen. Trẻ còn có thể có biểu hiện ngứa ngáy, bụng chướng, gan to, chậm tăng cân, suy dinh dưỡng...

Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tình trạng ứ mật kéo dài dẫn đến tổn thương gan không hồi phục, xơ gan, suy gan. Trẻ cũng sẽ bị suy dinh dưỡng nặng do không hấp thu được chất béo và các vitamin thiết yếu.

Nếu sau sinh trẻ có biểu hiện vàng da kéo dài trên 4 tuần với trẻ uống sữa công thức và 6 tuần với trẻ bú sữa mẹ, dù vẫn ăn bú tốt, đều là dấu hiệu bất thường. Bác sĩ Vân khuyến cáo gia đình nên đưa bé đi khám.

Đình Lâm

*Tên người bệnh đã được thay đổi