Trả lời:

Thông thường hệ thống mạch máu của võng mạc hình thành từ tháng thứ 4 của thai kỳ và hoàn thiện vào thời điểm trẻ sinh đủ tháng. Sinh non khiến các mạch máu phát triển không đầy đủ, gây ra bệnh võng mạc ở trẻ sinh non (Retinopathy of Prematurity - ROP). Bệnh có thể dẫn đến xuất huyết, xơ hóa và bong võng mạc nếu không được điều trị kịp thời. Bệnh thường gặp ở trẻ sinh trước 31-32 tuần, có cân nặng khi sinh dưới 1,5 kg. Những trẻ phải thở oxy nồng độ cao kéo dài hoặc có bệnh lý đi kèm (nhiễm trùng, thiếu máu, suy hô hấp) có nguy cơ mắc ROP cao hơn.

Cha mẹ nên sàng lọc sớm cho trẻ sơ sinh có nguy cơ ngay sau khi chào đời. Quy trình này nhằm phát hiện các dấu hiệu của ROP cũng như xác định thời điểm và phương pháp can thiệp phù hợp. Tại Việt Nam, tầm soát võng mạc áp dụng cho tất cả trẻ sinh non dưới 34 tuần tuổi, cân nặng dưới 1,8 kg. Bác sĩ cũng có thể chỉ định tầm soát cho những trẻ bị suy hô hấp phải thở oxy, nhiễm trùng, thiếu máu, viêm phổi để đảm bảo không bỏ sót bất kỳ trường hợp nào có nguy cơ mắc ROP.

Khám sàng lọc mắt cho trẻ sơ sinh. Ảnh minh họa: Bệnh viện Tâm Anh

Bé nhà bạn nên được kiểm tra mắt thường xuyên để phát hiện bệnh. Rất khó để nhận thấy dấu hiệu trẻ sinh non mắc bệnh thông qua mắt thường hay phản ứng của trẻ. ROP trong giai đoạn 1 và 2 không có dấu hiệu rõ ràng khi quan sát bằng mắt thường. Do đó, bé cần được kiểm tra chuyên sâu bằng thiết bị chuyên dụng.

Trong phần lớn trường hợp, các mạch máu võng mạc phát triển bất thường nhưng ở mức độ nhẹ và có thể tự thoái triển (biến mất) mà không cần điều trị. Song một số trẻ mắc bệnh có thể tiến triển nặng, gây tổn thương võng mạc và nguy cơ mất thị lực, cần được can thiệp kịp thời.

ThS.BS Phùng Văn Thạnh

Trung tâm Mắt Công nghệ cao

Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh