Anh Mẫn hút thuốc lá 30 năm, trung bình hai gói một ngày. Một tháng trước, ngón 4 ở bàn tay phải bắt đầu loét, đau nhức, gây mất ngủ thường xuyên, anh Mẫn được TS.BS Nguyễn Anh Dũng, Trưởng khoa Ngoại Lồng ngực - Mạch máu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, chẩn đoán mắc bệnh Buerger (viêm thuyên tắc mạch máu). Đây là bệnh lý viêm mạch không do xơ vữa, thường gặp ở các mạch máu nhỏ và vừa ở bàn tay, bàn chân. Bệnh là sự phối hợp của phản ứng viêm và cục máu đông trong lòng mạch máu khiến lưu lượng máu nuôi chi bị suy giảm. Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, các ngón tay, ngón chân sẽ chuyển màu tím đen và xuất hiện vết loét, nhiễm trùng, có thể phải đoạn chi (cắt cụt), nhiễm trùng huyết.

"Nguyên nhân phổ biến gây bệnh Buerger là hút thuốc lá", bác sĩ Dũng giải thích. Các hóa chất có trong khói thuốc lá kích thích yếu tố miễn dịch tế bào, dẫn đến viêm và tổn thương thành mạch. Với những trường hợp tắc hẹp hệ mạch máu ngoại vi lớn, bệnh nhân thường được can thiệp nong mạch. Nhưng anh Mẫn tắc những mạch máu nhỏ, trực tiếp đưa máu đến nuôi ngón tay nên không thể nong mạch hay đặt stent. Bác sĩ chỉ định cắt hạch giao cảm ngực nhằm làm giảm kích thích giao cảm vùng chi trên (những kích thích này gây co mạch ngoại vi), giảm cảm giác đau mạn tính do thiếu máu mô, tăng tưới máu để lành thương.

Trong 15 phút, êkíp mở hai vết mổ 5 mm ở vùng nách, đưa thiết bị nội soi có gắn camera nhỏ chèn vào lồng ngực, dùng dụng cụ cắt bỏ hạch thần kinh giao cảm.

Bác sĩ Dũng (trái) cùng êkíp phẫu thuật nội soi cắt hạch giao cảm cho bệnh nhân. Ảnh minh họa: Hạ Vũ

Sau phẫu thuật, anh Mẫn cải thiện triệu chứng, tay ấm, hết đau, xuất viện sau hai ngày, được hướng dẫn cách cai thuốc lá để giảm nguy cơ bệnh tái phát.

Theo bác sĩ Dũng, các triệu chứng của bệnh Buerger không bộc lộ rõ ngay từ đầu, thường phát triển chậm theo thời gian. Ở giai đoạn sớm, người bệnh cảm nhận cơn đau tay hoặc chân (cảm giác nóng rát, ngứa ran), sau đó các vết loét xuất hiện, làm thay đổi màu sắc hoặc kết cấu da. Chuột rút cơ, hình thành cục máu đông trong mạch máu, ngón tay và ngón chân chuyển màu đỏ, xanh hoặc nhợt nhạt là dấu hiệu bệnh nặng. Bàn chân, bàn tay lạnh, cảm giác tê cứng, có màu thâm đen cảnh báo tình trạng nhiễm trùng, hoại tử.

Để phòng ngừa bệnh, mọi người không hút thuốc lá, giữ ấm cơ thể, giảm nguy cơ co thắt mạch máu gây hại. Duy trì lối sống lành mạnh bằng cách tập thể dục thường xuyên, kiểm soát các bệnh lý đi kèm như đái tháo đường, tăng huyết áp. Tránh ngồi hoặc đứng quá lâu ở một vị trí trong thời gian dài, không nên mặc quần áo quá bó sát khiến quá trình lưu thông máu bị cản trở. Khám sức khỏe định kỳ nhằm phát hiện bệnh kịp thời và ngăn chặn biến chứng sớm.

Thu Hà

*Tên bệnh nhân đã được thay đổi