Chị Minh kết hôn 3 năm chưa có con, bác sĩ tư vấn xin noãn hiến tặng để thụ tinh ống nghiệm (IVF). Xét nghiệm tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội (IVF Tâm Anh), cho thấy chị Minh đang bước vào thời kỳ mãn kinh không còn khả năng mang thai tự nhiên, chỉ số dự trữ buồng trứng (AMH) chỉ 0.01 ng/mL.

Sau 5 chu kỳ kích trứng để IVF, chị chỉ thu được một trứng trưởng thành. Thụ tinh bằng kỹ thuật tiêm tinh trùng vào bào tương trứng, nuôi cấy phôi trong hệ thống tủ hiện đại, kết quả siêu âm sau khi thử thai dương tính cho thấy túi thai trống, tức không phát triển phôi thai.

"Tuổi tác là nguyên nhân chính gây ra tình trạng bất thường nhiễm sắc thể ở trứng và suy giảm chất lượng tinh trùng", ThS.BS Nguyễn Lệ Thủy cho biết, thêm rằng nếu điều trị sớm, cơ hội có con của chị Minh khả quan hơn.

Ths.BS Nguyễn Lệ Thủy đang tư vấn điều trị vô sinh cho một bệnh nhân nữ lớn tuổi. Ảnh minh họa: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

Tổng Cục Thống kê ghi nhận tuổi kết hôn trung bình người Việt Nam tăng từ 25,2 tuổi năm 2019 lên 27,2 tuổi năm 2025 - cho thấy xu hướng kết hôn muộn. Mức sinh cả nước giảm dưới mức sinh thay thế. Tổng tỷ suất sinh năm 2023 là 1,96 con/phụ nữ, thấp nhất từ trước tới nay và dự báo tiếp tục giảm trong các năm tiếp theo.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo xu hướng vô sinh gia tăng ở các nước đang phát triển, do tuổi tác, lối sống, ô nhiễm môi trường và các bệnh lý như buồng trứng đa nang, lạc nội mạc tử cung. Nhiều phụ nữ lớn tuổi tìm đến các trung tâm hỗ trợ sinh sản khi cơ hội có con dần khép lại.

Như chị Ly, ngoài 40 tuổi, chỉ số AMH còn 0,5 ng/ml kèm lạc nội mạc tử cung, chồng tinh trùng yếu. So với chị Minh, chị Linh thu được 5 trứng sau 4 chu kỳ kích và tạo được 3 phôi ngày 3 chất lượng trung bình, song bác sĩ cho rằng khả năng IVF thành công không cao.

"Khả năng sinh sản của phụ nữ giảm dần sau tuổi 35, tỷ lệ có thai giảm mạnh sau tuổi 40 và đến tuổi 50 hầu hết bước vào giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh, buồng trứng không còn hoạt động nếu không có can thiệp y học", bác sĩ Thủy nói. Một nghiên cứu của Viện Y tế Quốc gia Mỹ (NIH) cho thấy phụ nữ 45 tuổi chỉ có 2,9% khả năng mang thai bằng trứng tự thân, nếu sử dụng trứng hiến tặng tỷ lệ thành công lên tăng lên 30-40% với điều kiện tử cung và sức khỏe tổng thể phù hợp.

IVF Tâm Anh mỗi năm tiếp nhận hàng trăm trường hợp kết hôn và muốn có con muộn, nhiều người trong độ tuổi 45-52. Không phải ai cũng đủ điều kiện sức khỏe để mang thai do nguy cơ như tiền sản giật, đái tháo đường thai kỳ, sinh non... ở nhóm tuổi này. Nhiều trường hợp mắc chồng chéo nhiều bệnh lý, gây khó khăn điều trị. Bác sĩ thường phải gom noãn hoặc gom phôi nhiều chu kỳ, sàng lọc di truyền để chọn lọc phôi không mang bất thường, áp dụng các biện pháp hiện đại để can thiệp vào tử cung giúp tiếp nhận phôi.

Chị Minh thực hiện thêm hai chu kỳ gom noãn nữa thu thêm một trứng, tạo được một phôi ngày 3 chất lượng trung bình. Bác sĩ chuẩn bị các điều kiện kỹ càng và chuyển phôi duy nhất này vào tử cung chị, may mắn đậu thai. Song, thai kỳ ở người mẹ lớn tuổi gặp vô vàn khó khăn như dọa sảy, đái tháo đường, nhau tiền đạo, may mắn cuối cùng chị vượt qua được và sinh con thành công ở tuổi 50.

Còn chị Ly, do số lượng phôi ít cùng các vấn đề sức khỏe nên bác sĩ không tiến hành sàng lọc phôi, chuẩn bị niêm mạc kỹ để tăng hiệu quả chuyển phôi. "Đây là cuộc đua với thời gian bởi nếu thất bại, gần như người bệnh không còn cơ hội làm lại", bác sĩ Thủy cho biết.

WHO khuyến cáo phụ nữ nên sinh con trong độ tuổi 25-35 để đảm bảo tỷ lệ thành công và an toàn cao nhất. Phụ nữ trên 35 tuổi nếu sau 6 tháng quan hệ không dùng biện pháp tránh thai mà chưa có thai nên đi khám sức khỏe sinh sản. Với phụ nữ trên 40 tuổi, thời gian chờ không nên quá 3 tháng.

Tại IVF Tâm Anh, các bác sĩ thường khuyến khích khám tiền hôn nhân và đánh giá dự trữ buồng trứng sớm kể cả với người chưa lập gia đình. Phụ nữ trẻ nên chủ động trữ lạnh trứng ở tuổi 28-35 nếu chưa có kế hoạch lập gia đình. "Chỉ cần không quá muộn, y học hiện đại có thể biến giấc mơ làm cha mẹ trở thành hiện thực", bác sĩ Thủy nói.

Thanh Ba