Kết quả chụp X-quang tại Trung tâm Chấn thương Chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho thấy khớp háng bên trái của anh Thắng đã biến dạng, chỏm xương đùi và ổ cối gần như dính chặt vào nhau, gây đau cứng khớp.

ThS.BS.CKI Lê Nhật Thành chẩn đoán anh Thắng bị hoại tử chỏm xương đùi gây biến chứng thoái hóa khớp háng nặng, do nhiều năm không điều trị và thời gian đầu vẫn chơi thể thao, khiến khớp chịu tải. "Đây là lý do thúc đẩy bệnh diễn tiến nhanh, hư hoại gần như toàn bộ khớp háng", bác sĩ Thành nói.

Kết quả chụp X-quang vùng khớp háng của anh Thắng. Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

Theo bác sĩ Thành, ngày càng nhiều người trẻ gặp vấn đề về xương khớp. Mỗi ngày, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM tiếp nhận hơn 400 người bệnh xương khớp, trong đó khoảng 40% là người trẻ dưới 40 tuổi. Nghiên cứu công bố trên BMC Public Health thực hiện trên 600 người ở Thái Lan cho thấy 33,7% người trong độ tuổi 20-29 và 35,5% người 30-39 tuổi có các triệu chứng như đau lưng, đau cổ, vẹo cột sống, thoái hóa khớp. Một khảo sát COPCORD ở khu vực đô thị Hà Nội trên 2.000 người ghi nhận 14,9% người hơn 16 tuổi có đau cơ xương khớp trong năm khảo sát.

Bác sĩ Thành cho biết người trẻ thường gặp các bệnh lý như đau mỏi vai gáy, cong vẹo cột sống, thoát vị đĩa đệm, thoái hóa khớp giai đoạn sớm, hoại tử chỏm xương đùi..., nguyên nhân chủ yếu liên quan đến thể thao, sinh hoạt, lao động sai tư thế, chế độ dinh dưỡng chưa phù hợp. Ví dụ My, 21 tuổi, hơn nửa năm nay đau mỏi nhiều vùng thắt lưng, không thể ngồi lâu hoặc chơi thể thao. Bác sĩ Thành chẩn đoán My bị cong vẹo cột sống, nguyên nhân có thể do ngồi học sai tư thế thời gian dài khiến áp lực đè ép lên cột sống tăng gấp nhiều lần so với khi đứng. Thời gian ngồi sai tư thế kéo dài, liên tục dễ dẫn đến tổn thương cột sống. Ngồi lâu còn làm giảm tuần hoàn máu và oxy đến các mô, làm giảm sự trao đổi chất, gây đau và thúc đẩy thoái hóa.

Vận động không đúng cách như vận động quá ít cũng có thể làm giảm mật độ xương, yếu cơ, khô cứng khớp, lưu thông máu kém... Ngược lại, vận động quá mức, nhất là trong tình trạng khớp đang bị tổn thương càng gây hư hại xương khớp nhanh. Như anh Thắng, thói quen tập gym gần như mỗi ngày tạo áp lực lớn lên chỏm xương đùi vốn đã bị hoại tử vô mạch, đẩy nhanh tốc độ bào mòn sụn, biến dạng xương và ổ khớp. Việc chủ quan không điều trị dẫn đến cứng khớp, co rút cơ, ảnh hưởng đến các khớp lân cận trên cơ thể, do phải chịu lực bù trừ như khớp gối, cột sống, gây đau, bất thường dáng đi và suy giảm chất lượng cuộc sống.

Thói quen uống rượu bia thường xuyên ở nhiều người trẻ góp phần gây hại cho xương. Rượu bia làm tăng chuyển hóa canxi (chất dinh dưỡng cần thiết cho xương khỏe mạnh) ra khỏi xương, giảm hấp thụ canxi qua ruột, ảnh hưởng đến tuyến tụy và quá trình chuyển hóa vitamin D. Hậu quả là làm chậm quá trình tạo xương và sửa chữa những tổn thương ở xương của cơ thể. Nếu người bệnh tiếp tục dùng rượu khiến tình trạng mạch máu tủy xương bị tổn thương kéo dài, gây lan rộng vùng hoại tử chỏm xương đùi.

Đa phần bệnh lý xương khớp có thể kiểm soát tốt nếu phát hiện kịp thời. My được điều trị bảo tồn bằng cách phục hồi chức năng, kết hợp vật lý trị liệu như tia laser công suất cao, sóng xung kích, sóng radio cao tầng nhắm trúng đích... Bác sĩ hướng dẫn người bệnh tập trung vào các bài tập thể chất chuyên sâu, tăng cường sức mạnh vùng cột sống và cải thiện tình trạng cong vẹo. Lộ trình tập kéo dài hai tháng và tái khám định kỳ để theo dõi tình trạng phục hồi.

Trường hợp anh Thắng phải thay khớp háng nhân tạo bằng kỹ thuật mổ ít xâm lấn SuperPATH để tránh nguy cơ tàn phế. Khớp háng nhân tạo được lựa chọn có kích thước phù hợp với cấu trúc giải phẫu xương tự nhiên của người bệnh. Ngày đầu sau mổ, anh Thắng đã có thể tập đi lại, không phải hạn chế vận động nhiều như các đường mổ truyền thống nhờ ưu điểm bảo tồn hoàn toàn các nhóm cơ xoay của đường mổ SuperPATH. Anh cần tiếp tục tập phục hồi chức năng để có thể sinh hoạt bình thường và trở lại thể thao.

Bác sĩ Thành thay khớp háng cho anh Thắng. Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

Bác sĩ Thành khuyến cáo người trẻ tuổi tránh ngồi lâu, khiêng vác vật nặng đúng tư thế, tập thể dục thường xuyên nhưng vừa sức, dinh dưỡng đầy đủ, tránh các thực phẩm có hại cho xương khớp... Người có những dấu hiệu xương khớp bất thường không nên chủ quan, cần kịp thời đi khám để phòng tránh biến chứng.

Phi Hồng

* Tên người bệnh đã được thay đổi