Độc chất này có thể tích tụ, ảnh hưởng sức khỏe nếu phơi nhiễm lâu dài và gây hại môi trường, theo tiến sĩ Khuất Quang Sơn, giảng viên hóa học, Đại học Phòng cháy Chữa cháy, Hà Nội. 6-Benzylaminopurine tồn tại dạng chất rắn không màu, không bay hơi ở nhiệt độ dưới 100 độ C.

Theo Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC), thuộc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), chất này không được xếp vào nhóm gây độc cấp tính và không được phân loại các chất gây ung thư. Tuy nhiên, 6-Benzylaminopurine thuộc nhóm chất nghi ngờ gây tổn hại đến khả năng sinh sản hoặc thai nhi.

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội, nói 6-Benzylaminopurine là chất kích thích tăng trưởng tế bào cho cây. Đây là lý do nhiều người dùng nó ngâm giá đỗ để nhanh tăng trưởng và dáng đẹp. Thực tế chất này chỉ dùng trong chăm bón cây rừng, cây lấy gỗ giúp cây mọc nhanh, xanh tươi, bén rễ nhanh hơn. Nhiều nơi sử dụng 6-Benzylaminopurine để phủ xanh đất chống xói mòn, giúp cây sinh trưởng.

"Chất này không được sử dụng đối với thực phẩm", TS Thịnh nói. Tại Việt Nam, 6-Benzylaminopurine không thuộc Danh mục được phép sử dụng trong sản xuất thực phẩm và Danh mục thuốc bảo vệ thực vật được phép sử dụng.

Khi vào cơ thể, 6-Benzylaminopurine có thể gây các dị tật bẩm sinh ở phụ nữ mang thai và ảnh hưởng xấu tới sức khỏe trẻ nhỏ. Thai có nguy cơ nhẹ cân, dị tật nếu thường xuyên tiếp xúc.

Chất độc này tác động lâu dài đến cơ thể, ngấm ngầm đi vào các cơ quan. Nhiều trường hợp bị viêm kết mạc nếu dính vào mắt; dính vào da gây viêm da và các bệnh lý da khác; làm tổn thương phổi, viêm phổi... Các hoạt chất kích thích tăng trưởng thực vật tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn vệ sinh thực phẩm.

Theo tiến sĩ Sơn, 6-Benzyladenin là chất độc hại nhưng lượng phơi nhiễm qua đường tiêu hóa ở dưới 0,01 mg/kg cân nặng mỗi ngày không gây ảnh hưởng đáng kể. "Cần xét nghiệm lượng hóa chất tồn dư trên sản phẩm giá đỗ và lượng trung bình tiêu thụ mỗi người hàng ngày mới có đánh giá cụ thể hơn về độc tính", tiến sĩ nói.

Nhiều người dùng 6-Benzylaminopurine ngâm thực phẩm gây hại sức khỏe người tiêu dùng. Ảnh: Bùi Thủy

Ngày 19/4, cơ quan điều tra bắt 4 chủ cơ sở ở TP Vinh vì sản xuất 3.500 tấn giá đỗ có sử dụng "nước kẹo" ngâm (tên khoa học là 6-Benzylaminopurine (6-BAP) nguyên chất, và 150 lít dung dịch đã pha chế để phục vụ việc sản xuất giá đỗ.

Cuối tháng 12, Công an tỉnh Đăk Lăk bắt tạm giam bốn người cùng 20 tấn giá đỗ ngâm chất cấm là hoạt chất 6-Benzylaminopurine, giúp rễ ngắn, thân to, mập, tăng trọng lượng và có hình thức đẹp. Loại giá đỗ này được họ bán trong siêu thị Bách Hóa Xanh.

Thùy An