Ung thư đại trực tràng đứng thứ ba về số ca mắc mới, thứ hai về số ca tử vong trên thế giới, theo thống kê mới nhất của Globocan 2022. BS.CKII Nguyễn Đức Luân, Khoa Ung bướu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết bệnh có xu hướng gia tăng trong những năm gần đây, tuy nhiên có thể phòng ngừa nhờ thay đổi lối sống và chủ động tầm soát.

Chế độ ăn giàu chất xơ

Thói quen ăn uống mỗi ngày ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe tiêu hóa, có thể giảm hoặc tăng nguy cơ ung thư. Chế độ ăn nhiều thịt chế biến sẵn như xúc xích, thịt xông khói, ít chất xơ làm tăng nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng. Ngược lại, người ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên cám, đậu, các loại hạt thường ít mắc bệnh. Chất xơ không chỉ giúp cải thiện nhu động ruột mà còn nuôi dưỡng hệ vi sinh đường ruột, giúp đại tràng hoạt động trơn tru hơn.

Rau muống giàu chất xơ giúp cải thiện nhu động ruột. Ảnh: Bùi Thủy

Tập thể dục đều đặn

Lười vận động gây béo phì, tăng nguy cơ mắc nhiều loại ung thư, trong đó có ung thư đại trực tràng. Ít vận động còn làm chậm quá trình tiêu hóa, dẫn đến táo bón kéo dài, thúc đẩy hình thành polyp và biến đổi bất thường trong niêm mạc ruột già.

Người trưởng thành nên tập thể dục đều đặn 30 phút mỗi ngày và duy trì đều đặn ít nhất 5 ngày mỗi tuần góp phần kiểm soát đường huyết, huyết áp, lipid máu, tăng sức khỏe tổng thể.

Giữ cảm xúc ổn định

Căng thẳng kéo dài làm rối loạn nhu động ruột, tăng nguy cơ viêm loét niêm mạc, rối loạn hệ vi sinh đường ruột, là tiền đề gây viêm mạn tính và nguy cơ ung thư. Các hoạt động thư giãn như thiền, yoga, viết nhật ký, duy trì những khoảng nghỉ ngắn trong ngày giúp duy trì cảm xúc ổn định, giảm căng thẳng.

Không hút thuốc lá

Thuốc lá chứa nhiều hóa chất độc hại, không chỉ là thủ phạm gây ung thư phổi mà còn liên quan đến nhiều loại ung thư đường tiêu hóa, trong đó có đại trực tràng. Người đang hoặc từng hút thuốc có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng cao hơn người chưa từng hút thuốc.

Tầm soát sức khỏe định kỳ

Ung thư đại trực tràng thường phát triển âm thầm, khởi phát từ các polyp nhỏ lành tính, sau nhiều năm có thể tiến triển ác tính. Các polyp này thường được phát hiện khi nội soi đại trực tràng. Nếu được phát hiện và can thiệp kịp thời ngay từ giai đoạn polyp, người bệnh có cơ hội chữa khỏi hoàn toàn.

Bác sĩ Luân khuyến cáo người bình thường nên bắt đầu tầm soát ung thư đại trực tràng từ 45 tuổi trở lên hoặc sớm hơn nếu có yếu tố nguy cơ như tiền sử gia đình, polyp trước đó, bệnh viêm ruột mạn tính. Khi xuất hiện dấu hiệu bất thường như thay đổi thói quen đi tiêu, phân có máu, sụt cân không rõ nguyên nhân, đau bụng âm ỉ kéo dài... người bệnh cần đến bác sĩ khám ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Hoài Phạm