Khoản tiền bồi thường được bồi thẩm đoàn ở Florida tuyên hôm 1/8. Phán quyết là thắng lợi hiếm hoi của nạn nhân trong các tai nạn liên quan xe tự lái, trong bối cảnh ông chủ hãng Tesla đang nỗ lực giành được sự chấp thuận của cơ quan quản lý cho phần mềm tự lái của mình và triển khai chuỗi taxi không người lái tại nhiều thành phố.

Giám đốc điều hành Tesla Motors Elon Musk phát biểu bên cạnh mẫu xe Model S tại nhà máy Tesla ở Fremont, California, năm 2011. Ảnh: BI

Phiên tòa liên quan đến vụ tai nạn xảy ra ở Key Largo, Florida, ngày 25/4/2019. George McGee đã lái chiếc xe điện Model S của mình trong khi sử dụng chế độ lái tự động nâng cao (Enhanced Autopilot) - lái xe bán tự động.

Trong lúc điều khiển, ông McGee đánh rơi chiếc điện thoại di động và vội vàng nhặt lại. Ông cho biết tin rằng chế độ lái tự động nâng cao sẽ tự động phanh nếu có chướng ngại vật chắn đường.

Chiếc Model S của ông tăng tốc qua ngã tư với tốc độ hơn 96 km/h, đâm vào một chiếc xe đang đỗ gần đó. Chủ xe Naibel Benavides, 22 tuổi, đang đứng ở đầu xe đã tử vong tại hiện trường do những vết thương trong vụ tai nạn, văng xa 23 mét. Bạn trai của cô, Dillon Angulo, may mắn sống sót nhưng bị gãy nhiều xương, chấn thương sọ não và ảnh hưởng tâm lý.

Người nhà các nạn nhân do đó đã kiện Tesla yêu cầu bồi thường 345 triệu USD.

Toà án: Không thể đổ hết lỗi cho tài xế

Phiên tòa được tòa án Nam Florida bắt đầu xét xử từ hôm 14/7. Phía nguyên đơn cáo buộc, Tesla chỉ thiết kế Autopilot cho các tuyến đường cao tốc có kiểm soát nhưng lại cố tình không hạn chế tài xế sử dụng nó ở những nơi khác. Luật sư cũng chỉ trích tuyên bố của ông chủ Tesla với thế giới rằng Autopilot lái tốt hơn con người.

Trong khi đó Tesla đổ lỗi hoàn toàn cho tài xế. "Nói rõ hơn, không một chiếc xe nào vào năm 2019 và cả ngày nay, có thể ngăn chặn được vụ tai nạn này", công ty cho biết. Theo họ, vụ việc này không hề liên quan đến chế độ tự lái, cho rằng luật sư nguyên đơn bịa đặt, đổ lỗi cho chiếc xe khi tài xế ngay từ ngày đầu đã thừa nhận trách nhiệm.

Bồi thẩm đoàn liên bang phán quyết rằng Tesla phải chịu trách nhiệm đáng kể vì công nghệ của hãng đã thất bại và không thể đổ hết lỗi cho một tài xế liều lĩnh, ngay cả khi anh ta thừa nhận đã bị phân tâm bởi điện thoại di động.

Hội đồng xét xử nhận thấy tài xế George McGee có lỗi nhưng ông không phải là bị đơn trong vụ kiện.

Trong số tiền được phán quyết, 129 triệu USD, Tesla phải chịu 33% trách nhiệm về thương vong của hai nạn nhân, tương đương 43 triệu USD. Cùng khoản tiền phạt 200 triệu USD, nâng tổng số tiền công ty phải bồi thường lên 243 triệu USD.

Tesla: Sẽ kháng cáo

Trong phản hồi với CNBC sau phiên tòa, Tesla cho rằng phán quyết là sai và dự định kháng cáo "do những sai sót nghiêm trọng về luật pháp và những bất thường trong phiên tòa".

Dù bồi thẩm đoàn kết luận tài xế không phải chịu trách nhiệm hoàn toàn cho vụ tai nạn thương tâm này vào năm 2019, nhưng Tesla cho rằng bằng chứng đủ khẳng định tài xế này hoàn toàn có lỗi vì đã chạy quá tốc độ, đạp ga. Theo hãng, chính điều này đã vô hiệu hóa chế độ lái tự động."Không một chiếc xe nào vào năm 2019, và cả ngày nay, có thể ngăn chặn được vụ tai nạn này", họ tái khẳng định.

Phán quyết này đã khép lại một vụ kiện kéo dài bốn năm, không chỉ đáng chú ý ở kết quả mà còn ở việc nó được đưa ra xét xử. Nhiều vụ kiện tương tự chống lại Tesla đã bị bác bỏ, được hãng dàn xếp để tránh sự chú ý của công chúng.

Luật sư nguyên đơn cho biết đây là phiên tòa đầu tiên được xét xử, liên quan đến cái chết của bên thứ ba, do chế độ lái tự động gây ra.

"Điều này sẽ mở ra cánh cửa mới. Nó sẽ khuyến khích nhiều người mạnh dạn ra tòa", Miguel Custodio, một luật sư chuyên về tai nạn xe hơi nhận định.

Tài xế đọc sách trong khi chế độ tự lái của Tesla đang vận hành. Ảnh: Euro Weekly

Cục Quản lý An toàn Giao thông Đường bộ Quốc gia (NHTSA) đã khởi động một cuộc điều tra vào năm 2021 về các lỗi an toàn có thể xảy ra trong hệ thống Autopilot của Tesla. Trong quá trình điều tra, Tesla đã thực hiện một số thay đổi, bao gồm một số bản cập nhật phần mềm qua mạng.

Sau đó, cơ quan này đã mở cuộc điều tra thứ hai, vẫn đang được tiến hành, để đánh giá "biện pháp thu hồi" của Tesla nhằm giải quyết các vấn đề liên quan đến hoạt động của Chế độ lái tự động.

NHTSA cũng cảnh báo Tesla rằng các bài đăng trên mạng xã hội của hãng có thể khiến người lái xe hiểu lầm rằng xe của hãng có khả năng hoạt động như xe taxi tự động, mặc dù sách hướng dẫn sử dụng ghi rõ xe cần phải tự tay lái và người lái phải luôn chú ý đến việc lái và phanh.

TeslaDeaths.com, một trang web theo dõi các vụ va chạm liên quan đến Tesla, đã báo cáo ít nhất 58 trường hợp tử vong do các vụ tai nạn mà tài xế Tesla đã bật chế độ Autopilot ngay trước khi va chạm.

Ảnh hưởng của vụ kiện lan sang châu Âu

Những nghi ngờ về độ an toàn của xe tự lái vẫn còn dai dẳng trên toàn thế giới. Phán quyết tại Florida được đưa ra trong bối cảnh châu Âu đang xem xét một loạt quy định về xe tự lái, với những tác động đáng kể đến tham vọng của các nhà sản xuất ôtô.

Tại các quốc gia như Italy, Ba Lan, Hy Lạp và Tây Ban Nha, xe tự hành vượt quá hệ thống hỗ trợ lái xe tiên tiến cấp độ 2 vẫn bị cấm phần lớn trên đường công cộng do thiếu khuôn khổ pháp lý cụ thể, hạn chế việc sử dụng chúng trong các thử nghiệm với giấy phép đặc biệt.

Mặt khác, các quốc gia như Pháp, Vương quốc Anh, Thụy Điển và Thụy Sĩ đã áp dụng mức độ tự chủ cao hơn nhiều, với điều kiện vận hành trên đoạn đường đạt chuẩn và tài xế được chứng nhận lịch sử lái xe "sạch sẽ".

Đức, quốc gia tiên phong trong lĩnh vực lái xe tự động, đã nới lỏng hơn nhiều quốc gia khác. Tuy nhiên, một xu hướng đáng báo động ở những người lái xe Tesla tại Đức đang nổi lên. Hệ thống Tesla Autopilot yêu cầu người lái xe vẫn phải giữ hai tay trên vô lăng mọi lúc.

Nhiều tài xế Đức do đó buộc hai chai nước khoáng vào mỗi bên vô lăng để đánh lừa máy tính trên xe nghĩ rằng người lái xe vẫn đang chú ý đến đường.

Hải Thư (Theo CNBC, NPR)