Bộ Tư pháp vừa công bố hồ sơ thẩm định dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi), dự kiến trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến, thông qua theo trình tự, thủ tục rút gọn tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa 15 vào tháng 10.

Dự thảo do Bộ Công an chủ trì soạn thảo giữ nguyên 181 điều, sửa đổi 245 điều, bổ sung 6 điều, bỏ 18 điều.

Điều 14 Bộ luật Hình sự định nghĩa "chuẩn bị phạm tội là tìm kiếm, sửa soạn công cụ, phương tiện hoặc tạo ra những điều kiện khác để thực hiện tội phạm hoặc thành lập, tham gia nhóm tội phạm", trừ một số trường hợp.

Theo luật hiện hành, 25 tội danh dù chỉ chuẩn bị phạm tội, nghi phạm vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự (xem chi tiết). Tại dự thảo, Bộ Công an đề xuất bổ sung 27 tội (xem danh sách), trong đó có các tội liên quan hành vi hiếp dâm, mua bán người, cướp giật tài sản, sản xuất, buôn hàng giả là lương thực, thực phẩm, thuốc chữa bệnh...

Một phiên tòa hình sự tại TAND Hà Nội. Ảnh: Ngọc Thành

Với tuổi chịu trách nhiệm hình sự, Bộ Công an đề xuất thêm 2 tội danh mà người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự, nếu phạm tội thuộc trường hợp rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng, gồm: Tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán hoặc chiếm đoạt tiền chất dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy và Tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển hoặc mua bán phương tiện, dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma túy, quy định tại điều 253, 254, Bộ luật Hình sự.

Theo luật hiện hành, người phạm tội thuộc độ tuổi và điều kiện nêu trên, phải chịu trách nhiệm hình sự về 28 tội danh được quy định tại Điều 123, 134, 141, 142, 143, 144, 150, 151 (các tội phạm xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người); Điều 168, 169, 170, 171, 173, 178 (các tội xâm phạm sở hữu); Điều 248, 249, 250, 251, 252 (các tội phạm về ma túy); Điều 265, 266 (các tội xâm phạm an toàn giao thông); Điều 286, 287, 289, 290 (tội phạm trong lĩnh vực thông tin, mạng viễn thông) và Điều 299, 303, 304 (các tội phạm khác xâm phạm an toàn công cộng).

Người phạm tội có thể bị cấm nhập cảnh, giám sát điện tử

Tại điều 32, Các hình phạt đối với người phạm tội, Bộ Công an đề xuất 2 hình phạt bổ sung là cấm nhập cảnh và giám sát điện tử.

Cụ thể, điều 45a quy định, cấm nhập cảnh vào Việt Nam có thể được áp dụng đối với người nước ngoài bị kết án.

Hình phạt giám sát điện tử sẽ được áp dụng để theo dõi với người được hưởng án treo, người bị quản chế, cấm cư trú hoặc người được tha tù trước thời hạn có điều kiện về hành vi phạm tội xâm phạm nhân phẩm, danh dự, gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác, gây rối trật tự công cộng, đua xe trái phép, ma túy, ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình; phạm tội vì mục đích chống chính quyền nhân dân.

Theo dự thảo, căn cứ tính chất, mức độ của hành vi phạm tội, nhà chức trách có thể áp dụng hình phạt giám sát điện tử với người đang chấp hành hình phạt chính hoặc hình phạt bổ sung hoặc người được tha tù trước thời hạn có điều kiện về các hành vi phạm tội không thuộc quy định nêu trên.

Thời hạn áp dụng hình phạt giám sát điện tử không quá thời hạn của án phạt quản chế, cấm cư trú; không quá thời gian thử thách của người bị kết án phạt tù nhưng cho hưởng án treo, người được tha tù trước thời hạn có điều kiện.

Chi tiết việc thi hành hình phạt giám sát điện tử sẽ do Chính phủ quyết định.

Trong 40 năm qua, Bộ luật Hình sự được ban hành vào các năm 1985 1999 và 2015 với 8 lần sửa đổi, bổ sung.

Hải Thư