Cuộc đời của Robert Downey Jr. là một câu chuyện phức tạp về một gã trai hư Hollywood bên bờ vực thẳm, một thiên sử thi về tội lỗi và chuộc lỗi - câu chuyện về một siêu anh hùng ngoài đời thực.

Trên màn ảnh, ông linh hoạt chuyển qua các vai diễn. Nhưng ngoài đời, cả thanh xuân Robert mắc kẹt trong vai tự hủy hoại bản thân. Robert thời trai trẻ nổi tiếng trong các trung tâm cai nghiện ma túy và nhà tù, không kém tiếng tăm từ phim ảnh.

Trở lại năm 1999, Robert 34 tuổi đang mặc bộ đồ tù màu cam và đi dép đi trong nhà tắm, cầu xin thẩm phán tha tù. Nhưng quá muộn. Anh đã trải qua 6 chương trình cai nghiện và ba lần vi phạm quản chế. Anh bị kết án ba năm tù.

Đó chỉ là một trong số rất nhiều khoảnh khắc quan trọng trong cuộc đời phi thường của Robert Downey Jr., hay còn gọi là Tony Stark, hay Người Sắt, hay Tù nhân số P50522.

Trước khi là Người sắt, Robert Downey Jr. từng là tù nhân số P50522. Ảnh: Page Six

Tuổi thơ bị ma túy bủa vây

Ma túy luôn vương vãi khắp nhà của gia đình Robert ở Greenwich Village, một khu dân cư sống kiểu bohemian ở Manhattan, New York. Robert sinh năm 1965 trong một gia đình nghệ thuật. Cha anh - Bob Downey Sr., là một nhà làm phim tiên phong vào thời kỳ phim phản văn hóa ngầm và sân khấu đang thịnh hành.

Mẹ anh - nữ diễn viên Elsie Downey, từng là nàng thơ của chồng, đang phải đối mặt với vòng xoáy nghiện rượu của chính mình. Cuối cùng, cha mẹ anh ly hôn vào năm 1978.

Robert mới 5 tuổi khi anh đóng vai chính trong bộ phim đầu tay Pound (1970) của cha mình. Đến năm 6 tuổi, anh đã nhấm nháp rượu vang trắng và hút cần sa ở nhà, được cha khuyến khích. 8 tuổi, Robert nghiện ma túy. Đó là kiểu tình yêu tuổi thơ duy nhất mà anh hiểu được.

Robert giải thích trong một cuộc phỏng vấn được công bố trên tạp chí The New Breed rằng: "Khi bố tôi và tôi cùng nhau sử dụng ma túy, giống như ông ấy đang cố gắng thể hiện tình yêu của mình dành cho tôi theo cách duy nhất mà ông ấy biết" .

Robert bắt đầu tiếp xúc và bị bao quanh bởi ma túy từ khi còn là một cậu bé.

Anh thần tượng cha mình. "Tôi nhớ mình đã đi dạo quanh làng, thấy cha tôi mặc chiếc áo Superman và hàng xóm chỉ vào tôi mà nói 'Ê, nhóc này là con của Bob đấy", nam tài tử nhớ lại trong cuộc phỏng vấn với Vanity Fair.

Robert học nghề trên phim trường của cha mình và chuyển đến Santa Monica, California để sống với cha sau khi gia đình ly tán. Các tài tử như Sean Penn, Rob Lowe và Emilio Estevez là bạn học trung học của anh, nhưng Robert đã bỏ học ở tuổi 16 để theo đuổi diễn xuất toàn thời gian.

Anh được coi là một trong những thành viên của "Brat Pack" - nhóm thanh niên ưu tú của Hollywood bao gồm Ally Sheedy, Demi Moore, Judd Nelson và Rob Lowe.

Anh tham gia dàn diễn viên của chương trình hài kịch trực tiếp "Saturday Night Live" của đài NBC trong mùa 1985-1986. Nhưng chính vai diễn trong bộ phim Less Than Zero năm 1987 mới đưa tên tuổi của anh vào ánh đèn sân khấu Hollywood. Trớ trêu thay, anh lại vào vai một kẻ nghiện ma túy.

Tình trạng nghiện ngập của Robert bắt đầu ảnh hưởng đến diễn xuất của anh. Mọi thứ trở nên tồi tệ hơn trong quá trình quay phim Less Than Zero.

"Đối với tôi, vai diễn này giống như hồn ma. Nhân vật này là một sự phóng đại về chính tôi. Rồi mọi thứ thay đổi, và theo một cách nào đó, tôi đã trở thành một sự phóng đại của nhân vật. Điều đó kéo dài lâu hơn mức cần thiết", anh chia sẻ với The Guardian. Không ai biết Robert vào vai nhân vật, hay anh chính là con nghiện trong bộ phim đó.

Sự nghiệp diễn xuất của Robert vẫn thăng hoa bất chấp việc anh nghiện ma túy và được đề cử giải Oscar cho vai chính trong Chaplin và giành giải BAFTA.

Ngôi sao của "Sex and the City" Sarah Jessica Parker đã hẹn hò với Robert Downey Jr. trong những năm 1980 nhưng họ đã chia tay vì anh nghiện ma túy. Ảnh: Page Six

Sa ngã

Nhưng sự nghiện ngập ngoài màn ảnh của tài tử khiến nhiều đạo diễn, người hâm mộ và nhà phê bình bối rối. Robert khi này đã thêm heroine và cocaine cùng rượu mạnh vào danh mục những thứ không thể thiếu trong ngày.

Năm 1995, khi đang quay Home For The Holidays do Jodie Foster đạo diễn, Robert đã mất kiểm soát đến mức đạo diễn Foster phải tạm thời ngừng sản xuất và ngồi xuống để nói chuyện tâm tình và cảnh tỉnh Robert về vực thẳm mà chất gây nghiện đang kéo anh xuống.

Tài tử Sean Penn, được biết đến là bạn thân nhất của Robert, khi này cũng không giấu được lo lắng. "Cậu ấy là ví dụ điển hình cho việc nhà tù không thể chữa khỏi nghiện ngập", Sean Penn nói.

Đầu năm 1996, sau khi ngày càng lo lắng cho bạn, Sean Penn đã gõ cửa nhà Robert, lấy chìa khóa và đưa bạn đến một trung tâm cai nghiện ở Tucson. Nhưng Robert đã bỏ trốn.

Vào tháng 6/1996, Robert bị bắt vì tàng trữ heroin, cocaine, crack cocaine và một khẩu súng lục Magnum .357 chưa lên đạn khi anh đang phóng xe trên Đại lộ Sunset.

Một tháng sau, khi đang được ân xá, Robert đã đi lang thang vào nhà hàng xóm qua cửa trước không khóa trong khi đang phê thuốc và ngủ quên trên một trong những chiếc giường. Gia đình đã tỏ ra vô cùng thương cảm và không đề nghị khởi tố nam diễn viên tội xâm phạm trái phép.

Tháng 11/1996, sau khi trải qua thời gian cai nghiện theo lệnh của tòa án, Robert đã nhận thêm sáu tháng cai nghiện nội trú, ba năm quản chế và bị ra lệnh phải trải qua xét nghiệm ma túy bắt buộc.

Robert Downey Jr. bị bắt giữ sau khi bị buộc tội tàng trữ cocaine và lái xe quá tốc độ ngày 8/12/1997 tại Malibu, California. Ảnh: Fox 10

Năm 1997, các thẩm phán đã mất kiên nhẫn. Anh ta đã vi phạm lệnh quản chế ba lần do không nộp xét nghiệm ma túy và phải ngồi tù sáu tháng tại nhà tù Quận Los Angeles. Tuy nhiên, đó không phải là lần cuối cùng Robert ra hầu tòa.

Năm 1999, anh lại trốn tránh một cuộc kiểm tra ma túy khác và phải ngồi tù gần một năm tại nhà tù tiểu bang ở Corcoran, California.

Năm 2001, khi đang trong thời gian thử thách, Robert lại bị phát hiện đi chân trần, lang thang khắp Culver City, California, và bị bắt vì nghi ngờ sử dụng ma túy. Vụ việc này khiến anh bị sa thải khỏi chương trình truyền hình Ally McBeal cùng các công việc khác trên phim ảnh và sân khấu. Thay vì bị đưa trở lại nhà tù, nam diễn viên được lệnh phải đi cai nghiện một năm và chịu ba năm quản chế.

Vào thời điểm này, Robert Downey vô gia cư và bên bờ vực phá sản.

'Người sắt' trỗi dậy

Năm 2024, phát biểu khi nhận tượng Oscar cho giải Nam diễn viên phụ xuất sắc nhất trong phim Oppenheimer, Robert đặc biệt tri ân vợ - nhà sản xuất phim Susan Levin. "Cô ấy đã tìm thấy tôi, một con thú cưng hung dữ được cứu hộ, và em đã yêu thương tôi trở lại. Đó là lý do tại sao tôi được ở đây".

Cuộc gặp gỡ định mệnh với Susan năm 2003, đích thực là ánh trăng với người chìm đáy giếng. Susan khi này là nhà sản xuất bộ phim Gothika, có sự góp mặt của Robert.

Susan sau này nói "không thực sự hứng thú" khi cô gặp Robert trên phim trường. Nhưng vì thương cảm và thiện cảm, Susan mở lòng với trai hư, với một tối hậu thư: bỏ ma túy hoặc mất cô. "Sắc lệnh" dường như đã có hiệu quả. Họ kết hôn vào năm 2005 và hiện vẫn ở bên nhau.

Robert và Susan năm 2010 khi nam diễn viên đoạt Quả cầu vàng cho Nam diễn viên chính xuất sắc nhất với vai diễn trong Sherlock Holmes. Ảnh: People

Robert cho biết anh đã tỉnh táo nhờ các chương trình 12 bước, yoga, thiền và trị liệu nhưng khi anh tuyên bố với Hollywood rằng anh đã cai nghiện và sẵn sàng làm việc trở lại thì đó là một lời "chào hàng" ít thuyết phục.

Khi đó, Robert gần như không thể được mời chào đóng phim gì vì hầu hết các nhà làm phim đều không muốn - hoặc không thể - trả khoản tiền bảo hiểm khổng lồ cần thiết để anh, một gã nghiện ngập đầy tiền án, có mặt trên phim trường.

Sự nghiệp của Robert chỉ khởi sắc trở lại cho đến khi tài tử Mel Gibson đích thân bảo lãnh bảo hiểm trách nhiệm dân sự để Robert có thể tham gia bộ phim The Singing Detective năm 2003. Từ đó, Downey bắt đầu đóng phim đều đặn.

Mặc dù Robert Downey đã gặt hái được nhiều thành công về mặt phê bình trong suốt sự nghiệp, anh vẫn chưa từng xuất hiện trong một bộ phim "bom tấn". Điều đó đã thay đổi vào năm 2007, khi đạo diễn Jon Favreau nhắm anh vào vai chính cho phim Iron man - Người sắt.

Nhưng Marvel không hề thiện cảm với Robert. Quá khứ đen tối của anh vẫn là canh bạc quá mạo hiểm cho một dự án lớn thế này. Nhưng Jon Favreau đã nhìn thấy điều gì đó ở Robert mà những người khác không thấy, và chiến đấu quyết liệt để "lôi" Robert về. Marvel nhượng bộ, với sự giám sát chặt chẽ, và khởi đầu với mức thù lao trả cho Robert cực kỳ khiêm tốn.

Nhưng Jon Favreau đã đánh một canh bạc rất xứng đáng. Bộ phim đã thu về 100,8 triệu USD trong tuần đầu công chiếu và tạo nên một thương hiệu phim Marvel trị giá 5 tỷ USD. Robert sau đó tiếp tục kiếm thêm hàng triệu USD nữa trong loạt phim Sherlock Holmes và các phần phim liên quan của vũ trụ siêu anh hùng Marvel.

Từng bị coi là kẻ độc hại, Robert giờ đây lại thấy mình ở một vị thế được các hãng phim và đạo diễn săn đón.

Robert Downey Jr. (phải) và Cillian Murphy trong Oppenheimer - bộ phim đại thắng 7 giải Oscar, cả hai diễn viên trong ảnh đều thắng giải. Ảnh: Oppenheimer

Năm 2023, ông vào vai viên chức quan liêu phản diện trong phim Oppenheimer của Christopher Nolan - "bộ phim hay nhất" mà Robert từng xuất hiện cho đến nay, theo chính lời ông.

Bộ phim đại thắng trên các mặt trận giải thưởng toàn cầu, mang về cho ông nhiều giải thưởng, trong đó có Oscar cho Nam phụ xuất sắc nhất.

Sau 25 năm cai nghiện, sự nghiệp của Robert Downey Jr. ngày càng khởi sắc. Sự trở lại của ông trở thành một trong những câu chuyện ấn tượng và truyền cảm hứng nhất Hollywood về nghị lực làm lại cuộc đời sau quá khứ nhiều lỗi lầm và rắc rối.

Robert Downey đã gác lại quá khứ lạm dụng ma túy và rượu bia. Như Người Sắt đã nói: "Bộ giáp của tôi chưa bao giờ là thứ để tiêu khiển hay đánh lạc hướng. Nó là cái kén, và giờ tôi đã lột xác thành một con người khác."

Hải Thư (Theo CNN, Fox10, Page6, Vanity Fair)