Ngày 14/5, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bình Dương ban hành quyết định đình chỉ điều tra vụ án đối với bị can Nguyễn Hồng Khanh, cựu bí thư thị xã Bến Cát về tội Vi phạm quy định về quản lý đất đai. Lý do được Công an tỉnh Bình Dương đưa ra là do "chuyển biến tình hình mà người phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội".

Động thái này được cơ quan điều tra Công an tỉnh Bình Dương đưa ra sau 5 ngày ra quyết định thay đổi tội danh đối với ông Khanh từ Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí sang tội Vi phạm quy định về quản lý đất đai.

Liên quan đến vụ án, Công an Bình Dương cũng ra quyết định đình chỉ đối với một số người khác về Vi phạm các quy định về quản lý đất đai là: Nguyễn Huy Hùng (54 tuổi, nguyên giám đốc Ngân hàng BIDV Tây Sài Gòn); Nguyễn Quang Lộc (52 tuổi, cựu phó phòng quan hệ khách hàng) chưa được công bố.

Cựu bí thư thị xã Bến Cát trong lần trình bày đơn kêu cứu tại báoVnExpress. Ảnh: Hải Duyên

Hồ sơ vụ án thể hiện, năm 2016, Công an Bình Dương nhận đơn tố cáo của ông Nguyễn Hiệp Hòa, con trai bà Hồ Thị Hiệp (Giám đốc Công ty An Tây, đã chết năm 2016) cho rằng ông Khanh đã móc nối với các cán bộ ngân hàng - nơi bà Hiệp vay tiền, để buộc phải bán rẻ tài sản.

Quá trình điều tra, các cơ quan tố tụng Bình Dương kết luận, từ năm 2005 đến 2008, bà Hiệp vay của BIDV Chi nhánh Tây Sài Gòn hơn 72 tỷ đồng, thế chấp một số bất động sản thuộc sở hữu của bà, con gái và công ty. Tổng giá trị tài sản đảm bảo là hơn 80 tỷ đồng. Đến năm 2008, Công ty An Tây gặp khó khăn, không có khả năng trả nợ nên BIDV đã đưa khoản vay này vào danh mục nợ xấu và được ngân hàng trích quỹ dự phòng để xử lý nợ.

Năm 2012, ông Hùng với vai trò là Giám đốc BIDV Chi nhánh Tây Sài Gòn đã giao cho Nguyễn Quang Lộc xử lý tài sản thế chấp. Phương thức nhà băng đưa ra là "giao tài sản cho bà Hiệp tự bán" cho bên mua là ông Khanh, có sự giám sát và đồng ý của ngân hàng.

Theo các cơ quan tố tụng tỉnh Bình Dương từng kết luận, ông Hùng và Lộc đã không thực hiện đúng quy trình về xử lý tài sản bảo đảm, không đánh giá thực trạng tài sản cũng như lập báo cáo thẩm định giá trị tài sản để xác định được giá thị trường dự kiến... Dù tài sản không đủ để thanh toán nợ gốc nhưng lãnh đạo và cán bộ ngân hàng vẫn thống nhất để bà Hiệp và ông Khanh thống nhất về giá; đồng thời để ông Khanh chuyển một phần tiền (4,3 tỷ đồng) cho bà Hiệp. Ngân hàng thu hồi được 10,3 tỷ đồng.

Kết quả định giá tài sản xác định giá trị quyền sử dụng đất tại thời điểm xử lý tài sản thế chấp thu nợ là 45,7 tỷ đồng. Như vậy, hành vi của ông Hùng và Lộc đã vi phạm quy định về quản lý tài sản nhà nước gây thất thoát hơn 35,4 tỷ đồng. Ông Khanh bị cáo buộc là đồng phạm giúp sức cho Hùng, Lộc trong quá trình xử lý tài sản.

"Khanh biết công ty của bà Hiệp đang nợ ngân hàng hơn 63,5 tỷ đồng... biết Hùng và Lộc làm trái quy trình thủ tục xử lý tài sản bảo đảm nhưng vẫn thực hiện...", cơ quan điều tra nêu quan điểm và xác định thiệt hại trong vụ án là "số tiền thu hồi nợ bị thất thoát" trong quá trình xử lý tài sản bảo đảm và gây thiệt hại cho Nhà nước.

Ngoài ra, quá trình điều tra xác định ông Khanh còn có hành vi cùng Nguyễn Trung Kiên điều chỉnh ranh đất, giao cho Nguyễn Thành Luân làm thủ tục thửa đất, chiếm phần đất có diện tích hơn 844 m2 đất còn lại của bà Hảo (con gái bà Hiệp).

Tuy nhiên, cơ quan điều tra xác định đây là "yếu tố vụ lợi" trong việc ông Khanh mua tài sản của bà Hiệp để xem xét xử lý về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước, gây thất thoát lãng phí, nên không xem xét yếu tố đồng phạm với nhóm cán bộ, cá nhân về tội Vi phạm quy định về quản lý đất đai.

Hồi tháng 5/2018, ông Khanh, Hùng, Lộc bị bắt tạm giam. Hai năm sau, TAND tỉnh Bình Dương từng xét xử sơ thẩm, tuyên phạt ông Khanh 10 năm tù; Hùng nhận 12 năm tù, Lộc 11 năm. Các bị cáo kêu oan và đề nghị tòa phúc thẩm tuyên mình vô tội. Ba tháng sau đó, ông Khanh được tại ngoại để chữa bệnh.

Năm 2021, TAND Cấp cao tại TP HCM xử phúc thẩm, chỉ ra nhiều vi phạm tố tụng, quan điểm, nhận định của tòa sơ thẩm còn mâu thuẫn, bất hợp lý; tuyên hủy án, trả hồ sơ điều tra bổ sung vì chưa đủ căn cứ buộc tội các bị cáo.

Quá trình điều tra bổ sung, Công an Bình Dương khởi tố thêm 5 người khác về tội Vi phạm quy định quản lý đất đai.

Sau nhiều năm điều tra lại với nhiều lần gia hạn điều tra bổ sung, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tình Bình Dương đã ra quyết định đình chỉ bị can đối với ông Khanh và một số người liên quan.

Hải Duyên