Chiều 10/6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến dự thảo sửa đổi bổ sung một số điều Bộ luật Hình sự. Theo dự thảo trình tại đợt 1 của kỳ họp, Chính phủ đề xuất bỏ hình phạt tử hình, thay bằng tù chung thân không xét giảm án với 8 tội danh, gồm: Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân (Điều 109); Phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (Điều 114); Sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, phòng bệnh (Điều 194); Vận chuyển trái phép chất ma túy (Điều 250); Phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược (Điều 421); Gián điệp (Điều 110); Tham ô tài sản (Điều 353); Nhận hối lộ (Điều 354).

Tuy nhiên, tại dự thảo mới nhất, Thứ trưởng Công an Lê Quốc Hùng nói trên cơ sở ý kiến của đại biểu Quốc hội, Chính phủ đã bỏ các quy định liên quan về hình phạt tù chung thân không xét giảm án. Còn đề xuất bỏ hình phạt tử hình với 8 tội danh vẫn được giữ như dự thảo lần 1.

Dẫn chứng các hình thức thi hành hình phạt tử hình trên thế giới cũng như tại Việt Nam đang theo hướng ngày một nhân đạo hơn, ông Hùng cho biết đề xuất bỏ án tử hình với 8 tội được căn cứ tính chất, mức độ của hành vi phạm tội; tầm quan trọng của khách thể được bảo vệ; khả năng khắc phục hậu quả do hành vi phạm tội gây ra.

Kết quả tổng kết công tác thi hành Bộ luật Hình sự cho thấy nhiều tội danh có quy định về hình phạt tử hình nhưng không áp dụng trên thực tế trong thời gian qua.

Thứ trưởng Công an Lê Quốc Hùng. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật - Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết Thường trực Ủy ban nhất trí với đề xuất của Chính phủ về việc bỏ đề xuất hình phạt tù chung thân không xét giảm án. Ông đề nghị Chính phủ tiếp tục nghiên cứu, đánh giá tác động kỹ lưỡng, trường hợp cần thiết sẽ đề xuất sửa đổi toàn diện bộ luật Hình sự.

Với bỏ án tử hình với 8 tội danh, ông Tùng thông tin, qua thảo luận có hai luồng ý kiến khác nhau. Bên cạnh ý kiến tán thành đề xuất của Chính phủ, một số đại biểu chỉ tán thành bỏ hình phạt tử hình với 4 tội: Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân; Gián điệp; Phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược. 4 tội còn lại nên được giữ nguyên mức án cao nhất.

Nửa tháng trước, khi thảo luận tại hội trường Quốc hội về dự án luật này, ngày 27/5, đại biểu Phan Thị Mỹ Dung (Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Long An) đề nghị cân nhắc việc áp dụng hình phạt chung thân không xét giảm án vì theo bà hình phạt này "chưa chắc nhân văn hơn tử hình".

Bà cho rằng người chấp hành án tử hình có thể được giảm án chung thân khi được Chủ tịch nước xét ân xá, đặc xá, còn tù chung thân không xét giảm án thì xác định ở trong tù suốt đời, làm mất đi động lực và ý nghĩa cải tạo của phạm nhân, khiến dễ phát sinh tâm lý không muốn chấp hành án. Chưa kể, quy định này còn có thể tạo gánh nặng cho Nhà nước nói chung và công tác giam giữ nói riêng.

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP HCM) cho rằng "phạt tù chung thân không giảm án chưa thực sự phù hợp trong bối cảnh này". Bởi án tù chung thân nói chung cũng rất khó được xem xét giảm án, trừ khi phạm nhân giáo dục tốt, lập công lớn và thực sự có quyết tâm hoàn lương.

Tuy nhiên, nếu áp dụng hình phạt chung thân không giảm án nghĩa là giao cho nhà nước trách nhiệm nuôi sống và bảo vệ phạm nhân suốt đời và xóa đi hy vọng hoàn lương của họ. "Chính sách này không có tác dụng tích cực đối với các phạm nhân và gia đình", ông Nghĩa nêu quan điểm.

Dự án Luật này sẽ được Quốc hội bấm nút thông qua vào đợt hai của kỳ họp.

Sơn Hà