Có lẽ những người yêu xe đã khá quen thuộc với hình ảnh chiếc ôtô mô hình bằng đất sét với các kỹ sư tạo dáng như thể các nghệ nhân đang múa bên một tác phẩm nghệ thuật bay bướm. Tuy nhiên, những hình ảnh khơi gợi cảm hứng đó trong thực tế chỉ xuất hiện trong giai đoạn sơ khai của việc làm ra một mẫu xe mới.

Mô hình đất sét chỉ đóng vai trò thuần cảm quan về một mẫu xe chuẩn bị hay có thể ra mắt. Có một mô hình khác có lẽ ít người biết đến nhưng có vai trò cực quan trọng trong việc sản xuất ôtô hiện đại. Đó là mô hình xe cubing. Đây công đoạn quan trọng trong việc kiểm soát chất lượng xe trước khi đi vào sản xuất hàng loạt. VinFast cũng là một trong các hãng đưa cubing vào sản xuất ôtô như Mercedes, BMW, Ferrari, Porsche.

Thân xe Lux A những ngày đầu phát triển. Ảnh: Hải Kar

Tôi may mắn có cơ hội gặp những chuyên gia, kỹ sư nước ngoài là đối tác, nhân viên của VinFast khi họ phát triển bản concept cho Lux A và SA năm 2018, và được chứng kiến chiếc xe cubing của Lux A.

Khác với mô hình đất sét, mô hình cubing thực tế là một mẫu xe có kích thước đúng bằng mẫu xe thật, tỷ lệ 1:1. Thực tế, phải nói cubing là phiên bản gốc có đầy đủ bộ phận, chi tiết riêng lẻ với độ chính xác lên tới 5 phần ngàn millimet. Cấp độ chính xác cao như vậy là vì cubing được dùng làm cơ sở tham chiếu trực tiếp cho các chi tiết lắp ráp cho chiếc xe thành phẩm.

Một điểm khác biệt cơ bản của cubing là mô hình đất sét có thể hoàn toàn làm thủ công và scan ngược lại thành các file số, còn cubing là sản phẩm hiện thực hóa của các file thiết kế hoàn chỉnh.

Mô hình đất sét là nơi cảm hứng của nghệ sĩ thiết kế thăng hoa, còn cubing là vẻ đẹp lạnh lùng và chính xác của cơ khí chế tạo. Tất nhiên, để có được những sản phẩm đẹp chúng ta không thể có được nhờ những lời hoa mỹ. Mỗi mô hình cubing bằng nhôm khối của VinFast có giá từ 3 đến 5 triệu USD, tùy cấp độ chi tiết.

Vậy thì lý do gì để VinFast phải bỏ hàng triệu USD cho mỗi chiếc mô hình?

Mỗi chiếc xe hiện đại bao gồm hàng ngàn các chi tiết khác nhau với đủ loại vật liệu khác nhau. Đó chính là nguồn cơn để mọi rắc rối có thể xảy ra. Do mọi vật liệu đều có mức độ giãn nở khác nhau, nếu khe hở giữa các chi tiết không được tính trước, các chi tiết sẽ bị giãn nở và dồn nén lẫn nhau khi nhiệt độ hay độ ẩm thay đổi.

Với những người khó tính thì có vẻ ngay các hãng đỉnh cao như Rolls-Royce, Bentley... cũng có khe hở giữa các chi tiết khiến họ không hài lòng. Vậy giả sử các hãng chiều lòng "thượng đế", cho khe hở giữa các chi tiết chỉ bằng 1/10 các hãng xe bình dân thì sao?

Viễn cảnh không khó đoán là vào mùa hè - khi trời nắng tới mức mặt đường có thể làm chín trứng, bạn sẽ không thể mở cửa xe vì khe hở nhỏ quá khiến cửa trước chèn chặt ổ khóa; kính xe sẽ vênh váo như chiếc bánh đa nướng vì không còn khe hở để giãn.

Còn khi mùa đông đến, khung cửa xe sẽ co lại và kính xe sẽ vỡ vụn vì bị kích vào khung. Đấy là chưa kể đến độ ẩm thay đổi sẽ dẫn đến các loại vật liệu nội thất cũng sẽ giãn nở với cấp độ khác nhau.

Vậy là cubing ra đời để làm cơ sở tham chiếu cho các cỡ khe hở và độ phẳng, mịn của các chi tiết trên các loại vật liệu khác nhau. Có thể hiểu rằng cubing là chiếc xe nguyên bản hoàn hảo nhất. Tất cả các chi tiết nội, ngoại thất của mẫu xe đưa vào sản xuất (sau đó) sẽ tuân theo thông số trên cubing. Cubing sẽ quy định cụ thể khe cửa trước/sau là bao nhiêu; khe hở mép ca-pô là thế nào.

Ngoài ra, cubing cũng dùng để kiểm tra vị trí từng mối hàn, từng đường nối, từng con ốc đúng như máy tính đã tính toán. Bởi vì không có cơ sở tham chiếu, không gian chiếm dụng của các chi tiết, bộ phận có thể sẽ thay đổi hay va chạm, cọ xát vào nhau trong điều kiện vận hành thực tế.

Ngoài ra, cubing còn được sử dụng để kiểm tra tính tương thích, hay thay đổi độ chính xác (khe hở) của các chi tiết từ các nhà sản xuất khác nhau.

Tóm lại, để làm ra một chiếc ôtô không hề đơn giản, chớp nhoáng như các quảng cáo ôtô diễn tả. Sẽ có nhiều quy trình, nhiều cách thức mà chỉ có người trong ngành mới có khả năng tiếp cận. Tuy vậy, ngành ô tô với công nghệ có thể thay đổi hàng ngày và những gì chúng ta biết ngày hôm nay rất có thể sẽ lỗi thời từ ngày mai.

Chỉ có một điều sẽ không thay đổi: Công nghệ luôn giúp con người có được những sản phẩm tốt hơn với mức giá rẻ hơn mỗi ngày.

Nguyễn Thanh Hải