Thông tin này được TS Aemin Nasir, giảng viên đại học RMIT, nói tại hội thảo "Tiếp cận thị trường Halal toàn cầu - Cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam", ngày 25/6.

Ngành Halal gồm những sản phẩm "được cho phép", "hợp pháp" để sử dụng theo Luật Hồi giáo, với những yêu cầu nghiêm ngặt về thành phần, chế biến, vận chuyển.

Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE), Indonesia và Malaysia là những nước mua hàng Việt nhiều nhất trong 57 quốc gia thuộc Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (OIC). Tuy nhiên theo TS Aemin, hàng xuất khẩu của Việt Nam sang các nước Hồi giáo đang thiếu vắng thực phẩm tiêu dùng và nông sản (cà phê, rau quả, hạt điều...), trong khi đây là những sản phẩm có nhu cầu cao tại đây.

Ông dẫn số liệu của công ty nghiên cứu thị trường Research and Markets cho biết trong số các sản phẩm Halal, thực phẩm là nhóm được dự báo tăng trưởng mạnh nhất, từ 2.700 tỷ USD năm 2024 lên gần 6.000 tỷ USD vào 2033, tức gấp hơn 2 lần trong 10 năm.

PGS.TS Đinh Công Hoàng, Viện nghiên cứu Nam Á, Tây Á và châu Phi, nhận định bất kỳ quốc gia, doanh nghiệp nào "bỏ quên" phân khúc này sẽ mất cơ hội tăng trưởng dài hạn.

Một số sản phẩm có chứng nhận Halal trưng bày tại sự kiện ngày 25/6. Ảnh: Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương

Không riêng xuất khẩu, nhiều doanh nghiệp Việt cũng đang "bỏ quên" khách đạo Hồi ở thị trường nội địa. Bà Bá Thị Nguyệt Thu, Chủ tịch HĐQT HTX Hà Nội Xanh, nói điều đau đầu nhất khi tiếp đoàn từ nước đạo Hồi là tìm quán ăn. "Chúng tôi sau đó lựa chọn ăn chay", bà Thu nói.

Ông Mahmood Ur Rehman Janjua, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Việt Nam - Pakistan, kể lần đầu đến Yên Bái vào 20 năm trước, ông chỉ có thể uống nước, bởi không tìm được đồ ăn phù hợp. Phát hiện khoảng trống lớn trong ngành thực phẩm và đồ uống (F&B) Halal tại Việt Nam, ông quyết định đầu tư vào thị trường này với chuỗi nhà hàng Nan n Kabab và Bánh mì Halal.

Hiện thị trường Halal toàn cầu có quy mô với hơn 2 tỷ người Hồi giáo. Nền kinh tế Halal dự kiến đạt 7.700 tỷ USD vào 2025 và tăng lên 10.000 tỷ USD trước 2030. Trong đó, dân số Hồi giáo dự báo đạt gần 3 tỷ người vào 2050, chiếm gần 30% dân số toàn cầu. Mức chi tiêu, sử dụng sản phẩm Halal của các nước Hồi giáo có xu hướng ngày càng tăng, mở rộng phạm vi ngoài quốc gia theo đạo Hồi.

Để khai thác thị trường tiềm năng này, hai năm trước, Việt Nam đã xây dựng định hướng chiến lược, trong đó có đề án về tăng cường hợp tác quốc tế, phát triển ngành Halal đến 2030; thành lập Trung tâm Chứng nhận Halal quốc gia, cũng như hoàn thiện các quy định pháp lý và tiêu chuẩn về Halal.

Tuy nhiên, doanh nghiệp không dễ tham gia thị trường Halal. Chi phí để đạt được chứng nhận Halal khá cao, 2.000-5.000USD. Quá trình kiểm tra sau đó nếu cơ quan quản lý phát hiện sai sót, chứng nhận này sẽ bị thu hồi.

Theo PGS. TS Hoàng, thách thức lớn của Việt Nam là việc thiếu vắng hệ sinh thái toàn diện về ngành công nghiệp này, gồm hệ sinh thái sản xuất, dịch vụ, hạ tầng cơ sở. Chẳng hạn, về hạ tầng logisitcs, việc không có khu lưu trữ, bảo quản riêng cho hàng hóa Halal có thể dẫn tới lây nhiễm chéo với hàng Haram (sản phẩm không tuân thủ tiêu chuẩn Halal). Doanh nghiệp cũng đang thiếu cơ chế hỗ trợ từ Chính phủ để phát triển, thâm nhập sâu hơn vào thị trường Halal.

Việt Nam đang chậm chân với thị trường Halal, khi các nước láng giềng đã triển khai vài chục năm trước. PGS. TS Hoàng đề xuất nâng đề án quốc gia về ngành Halal thành chiến lược, trong đó quy tụ nguồn lực để phát triển ngành này trong ngắn và dài hạn.

Cùng với đó, các chuyên gia khuyến nghị cần xây dựng cộng đồng ngành Halal Việt Nam. TS Aemin từ RMIT cho rằng nhận thức và giáo dục về Halal cần được tăng cường, qua các kênh truyền thống hoặc nền tảng mạng xã hội như Tiktok, Instagram...

Thủy Trương