Tại một siêu thị TP HCM, ông Quân cầm gói khoai lang Đà Lạt, quét mã QR trên bao bì. Trên màn hình hiện ra chi tiết "tiểu sử" sản phẩm: giống khoai lang Nhật, trồng ở Lâm Đồng, thu hoạch tuần trước, sấy lạnh và lên kệ được hai ngày. Gói khoai này là một trong hơn 15 triệu sản phẩm đã được "định danh" bởi Checkee - nền tảng truy xuất nguồn gốc do ông Quân sáng lập năm 2018. Hệ thống hiện ghi nhận 35 triệu lượt truy xuất mỗi tháng.

"Căn cước số" cho từng sản phẩm

Khác với nền tảng mã vạch thông thường, Checkee cho phép số hóa toàn bộ hành trình sản phẩm từ lúc gieo trồng, sản xuất, kiểm định, đóng gói đến khi bày bán. Tất cả thông tin được tổ chức dưới dạng hồ sơ điện tử theo cách ông Quân gọi là "thẻ căn cước số riêng" cho từng sản phẩm.

Mỗi mã QR là một "chìa khóa" mở ra lịch sử của sản phẩm, được xây dựng từ nhiều nguồn dữ liệu đầu vào: vị trí, thời gian, công đoạn sản xuất, đơn vị kiểm định, điều kiện bảo quản... Tất cả đều được lưu trữ và cập nhật tự động. Không chỉ thể hiện lộ trình minh bạch, hệ thống còn cho phép cảnh báo sai lệch, truy vết nhanh chóng nếu phát hiện sản phẩm lỗi.

Thông tin càng đầy đủ, sản phẩm càng có sức cạnh tranh cao - không chỉ tại siêu thị trong nước mà còn mở rộng sang các thị trường khó tính như Nhật Bản, EU, Mỹ.

Các trường thông tin trong gói khoai lang có dùng truy xuất nguồn gốc từ Checkee. Ảnh chụp màn hình

Từ thất bại đầu tiên đến khởi đầu mới

Hành trình tạo dựng Checkee bắt đầu sau thất bại cay đắng với startup đầu tay về phần mềm giải trí. Từ bài học đó và trải nghiệm tại Nhật năm 2015, ông quyết định khởi nghiệp lại trong lĩnh vực truy xuất nguồn gốc. Tháng 10/2018, ông cùng 5 cộng sự thành lập Checkee với vốn từ người thân và văn phòng chỉ rộng hơn 20 m2.

6 tháng đầu, nhóm vừa làm vừa nghiên cứu từng loại sản phẩm để xây dựng quy trình phù hợp. Giai đoạn thử thách thực sự bắt đầu khi họ mang laptop đi chào hàng khắp nơi, nhưng bị từ chối tới 90%. Ông Quân quyết định đổi chiến thuật: thay vì tìm khách nhỏ, tập trung thuyết phục doanh nghiệp lớn để tạo uy tín.

Chinh phục những khách hàng lớn đầu tiên

Cơ hội đầu tiên đến vào năm 2020, khi Sopet Gas One - công ty gas Nhật tại Việt Nam đồng ý thử nghiệm. Doanh nghiệp này thất thoát hàng tỷ đồng mỗi năm vì bị chiếm dụng vỏ bình, trong khi giải pháp ngoại nhập lại đắt đỏ và thiếu linh hoạt. Checkee có hai tuần để chứng minh năng lực.

Đội ngũ làm việc gần như 20 tiếng mỗi ngày: lập trình hệ thống định danh, thử nghiệm loại mực chịu thời tiết khắc nghiệt, đồng bộ mã với số seri kiểm định. Kết quả, mỗi lần bình gas được xuất nhập khỏi trạm chiết nạp, chỉ cần quét mã là toàn bộ dữ liệu được cập nhật. Người dùng biết được nguồn gốc, quá trình vận chuyển và số lần kiểm định.

Ông Quân (áo trắng) cùng đối tác và cộng sự trong dự án truy xuất nguồn gốc cho doanh nghiệp gas. Ảnh: NVCC

Dự án tiếp theo là với một doanh nghiệp phân bón 20 năm tuổi. Để hiểu quy trình, đội Checkee ăn cơm hộp cùng công nhân, ngủ tại kho xưởng suốt ba tháng, đi khắp các tỉnh từ Tây Nguyên đến Đồng bằng sông Cửu Long. Việc tạo ra loại tem chống nước, chống nắng cho sản phẩm nông nghiệp mất gần hai tháng thử nghiệm.

Ông Quân (áo trắng) trong chuyến đi khảo sát gắn mã định danh cho cây cà phê. Ảnh: NVCC

Theo ông Quân, điểm khác biệt của Checkee nằm ở hệ thống dữ liệu đa tầng. QR code là cửa ngõ, phía sau là các lớp công nghệ như Blockchain, RFID, NFC và cảm biến IoT giám sát 24/7. Chẳng hạn, với khoai lang xuất khẩu, QR giúp truy xuất nhanh, RFID ghi nhận điều kiện bảo quản trong quá trình vận chuyển, còn Blockchain lưu vết toàn bộ quy trình theo thời gian thực, không thể chỉnh sửa.

"Sản phẩm không chỉ cần bao bì đẹp hay quảng cáo tốt mà phải chứng minh được chất lượng qua hành trình số hóa", ông Quân nói.

Tham vọng chinh phục thị trường quốc tế

Tháng 7/2025, Checkee gọi vốn với mục tiêu doanh thu 150 tỷ đồng trong ba năm. Theo các nhà đầu tư, startup này đi đúng xu hướng minh bạch chuỗi cung ứng – yếu tố quan trọng trong bối cảnh chống hàng giả ngày càng được quan tâm.

"Chúng tôi muốn gắn danh tính cho mỗi sản phẩm Việt – để hàng Việt có thể ngẩng cao đầu trên thị trường quốc tế", Giám đốc Checkee chia sẻ.

Sơ đồ quy trình truy xuất nguồn gốc cho nông sản của Checkee. Nguồn: Checkee

Từ gói khoai lang sấy trong siêu thị TP HCM đến những lô hàng xuất khẩu sang Nhật Bản, Checkee đang viết lại câu chuyện của hàng Việt Nam - câu chuyện về sự minh bạch, chất lượng và niềm tin.

Thái Anh