Tổng thống Donald Trump công bố lá thư gửi Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva hôm 9/7, thông báo áp thuế 50% với hàng hóa nước này nhập khẩu vào Mỹ, cao hơn nhiều so với mức 10% ông công bố ngày 2/4.

Không giống như các nước khác đã nhận thư của ông Trump, Mỹ đạt thặng dư thương mại 6,8 tỷ USD với Brazil năm ngoái. Nền kinh tế Nam Mỹ phải đối diện thuế quan cao phần nhiều vì vấn đề chính trị.

Trong thư đăng trên Truth Social, ông Trump cáo buộc Tổng thống Lula đang chống lại cựu tổng thống cánh hữu Jair Bolsonaro, người được cho là thân thiết với ông Trump và đang phải đối mặt với phiên tòa xét xử vì cáo buộc âm mưu đảo chính chống lại ông Lula.

Ngay sau thông tin Mỹ áp thuế, cổ phiếu một số công ty lớn của Brazil lao dốc hôm 10/7, như hãng sản xuất máy bay Embraer, các ngân hàng Itau Unibanco, Banco Santander. Đồng real Brazil cũng chịu áp lực, với mức giảm 0,51% so với USD hôm 11/7 và mất giá 2,5% cả tuần qua.

Tuy nhiên, nhìn chung giới chức Brazil giữ tâm lý tự tin. Tổng thống Lula tuyên bố sẽ tìm kiếm khách hàng mới, nói nước này "không giống kiểu không thể tồn tại nếu thiếu Mỹ". Brazil là nền kinh tế lớn nhất Mỹ Latinh. Dù Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của nước này nhưng cũng chỉ chiếm 12% kim ngạch của Brazil, so với đối tác lớn nhất là Trung Quốc, chiếm khoảng 28%.

Phụ trách Chính sách Kinh tế Guilherme Mello nói rằng ngay cả khi thuế quan gây "một số" tác động đến tăng trưởng, chúng cũng không nghiêm trọng như trước, vì Brazil đã đa dạng hóa đối tác thương mại trong hai thập kỷ qua.

Ngược lại, một số chuyên gia và doanh nghiệp Mỹ lo gặp khó khi mức thuế 50% thực thi, do Brazil là nguồn cung lớn các mặt hàng nông sản như cà phê, thịt bò, nước cam, đường và ethanol. Theo 4 nguồn tin của Reuters, mức thuế 50% sẽ khiến dòng chảy cà phê từ Brazil sang Mỹ gần như dừng lại.

Tương tự, giới phân tích cảnh báo nhiều khả năng giá thịt bò tại Mỹ leo thang vì mức thuế 50% lên hàng Brazil. Giá thịt bò Mỹ đã lập kỷ lục trong năm nay và sản lượng dự kiến giảm 2%, xuống còn 26,4 triệu pound, khi đàn bò của nước này đang bé nhất trong hơn 70 năm, do hạn hán kéo dài làm cạn kiệt đồng cỏ.

Các công ty chế biến thịt tại Mỹ vốn đang thiếu nguồn cung bò, do tạm dừng nhập gia súc từ Mexico vì dịch ấu trùng giòi New World đang lan rộng. Để ứng phó, họ phải đẩy mạnh nhập khẩu nguồn khác, bao gồm 175.000 tấn thịt bò Brazil trong 5 tháng đầu năm, tăng gấp đôi so với cùng kỳ 2024 và chiếm 21% tổng lượng nhập khẩu.

Nếu mức thuế 50% có hiệu lực từ 1/8, thuế nhập khẩu thịt bò Brazil sẽ lên tổng cộng khoảng 76%. Bob Chudy, chuyên gia tư vấn cho các nhà nhập khẩu thịt Mỹ, cho rằng nếu không có điều chỉnh, việc nhập khẩu thịt bò Brazil sẽ chấm dứt hoàn toàn. "Không một ký thịt nào có thể nhập về mà lời ở mức thuế đó", ông tuyên bố. Bob cho biết cộng đồng những nhà nhập khẩu hiện "không biết phải làm gì".

Phát ngôn viên Nhà Trắng Anna Kelly nói ông Trump đang chứng minh Mỹ có thể dùng thuế để tạo sân chơi bình đẳng cho người lao động và nông dân trong nước, đồng thời giúp giảm chi phí. Tuy nhiên, giới phân tích cảnh báo thuế cao sẽ buộc các nhà nhập khẩu phải trả nhiều tiền hơn cho thịt bò Brazil, hoặc chuyển sang mua từ các nguồn đắt đỏ hơn như Australia, Argentina, Paraguay và Uruguay.

Ngoài ra, ông Thomas Gremillion, Giám đốc chính sách thực phẩm tại Liên đoàn Người tiêu dùng Mỹ, cảnh báo mức thuế này sẽ làm giá thực phẩm chủ lực như thịt bò tăng cao, trong khi Quốc hội vừa bỏ phiếu cắt giảm hỗ trợ thực phẩm cho nhóm người tiêu dùng dễ bị tổn thương nhất.

Khách hàng mua sắm trong siêu thị Walmart ở Porter Ranch, Los Angeles. Ảnh: Reuters

Các hiệp hội ngành hàng tại Brazil, đại diện cho các lĩnh vực như cà phê và dầu khí, kêu gọi giải pháp ngoại giao. "Chúng tôi hy vọng lý trí và đàm phán cân bằng sẽ được đặt lên hàng đầu", ông Josue Gomes da Silva, Chủ tịch Liên đoàn công nghiệp bang Sao Paulo cho biết.

Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva cũng nói muốn tìm giải pháp ngoại giao cho kế hoạch áp thuế 50% của Tổng thống Trump nhưng cam kết sẽ "đáp trả tương xứng" nếu các mức thuế này có hiệu lực từ ngày 1/8.

"Trước hết, chúng tôi sẽ tìm cách đàm phán, nhưng nếu không có đàm phán, luật về tính đối ứng sẽ được áp dụng", ông nói trên kênh Record TV, nhắc đến đạo luật Quốc hội Brazil mới thông qua, cho phép tổng thống trả đũa các rào cản thương mại. "Nếu họ đánh thuế chúng tôi 50%, chúng tôi cũng sẽ áp họ 50%", ông nêu.

Một nhà ngoại giao Brazil giấu tên cho biết chính phủ khó có khả năng công bố biện pháp trả đũa trước khi thuế chính thức được thực hiện. "Chúng tôi còn thời gian đến ngày 1/8", nguồn tin nói.

Tổng thống Lula cho biết chính phủ Brazil sẽ thành lập một ủy ban với sự tham gia của các doanh nghiệp để "xem xét lại" chính sách thương mại với Mỹ. Ngoài việc áp thuế đáp trả, luật cũng cho phép Brazil hạn chế nhập khẩu, cấm đầu tư và đình chỉ quyền sở hữu trí tuệ của các công ty Mỹ, cùng nhiều biện pháp khác.

Theo Cục Điều tra Dân số Mỹ, các mặt hàng xuất khẩu hàng đầu của nước này sang Brazil năm ngoái gồm máy bay, tàu vũ trụ, nhiên liệu, máy móc công nghiệp như lò phản ứng hạt nhân và thiết bị điện. CNN cho rằng mức thuế 50% mà Brazil dọa đáp trả có thể gây tổn hại đáng kể đến các ngành công nghiệp này của Mỹ.

Phiên An (theo Reuters, AP, CNN)