Tại dự thảo Nghị định quy định về dịch vụ hấp thụ và lưu giữ carbon rừng, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất bổ sung đối tượng mua kết quả giảm phát thải, tín chỉ carbon rừng.

Rừng quốc gia Cát Bà, Hải Phòng, tháng 4/2024. Ảnh: Lê Tân

Trước đó, tại Luật Lâm nghiệp 2017, bên mua bị giới hạn là tổ chức, cá nhân hoạt động sản xuất, kinh doanh gây phát thải khí nhà kính lớn. Tại bản thuyết minh dự thảo, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết nhiều đối tác quốc tế có nhu cầu mua tín chỉ carbon rừng của Việt Nam như Liên minh Giảm phát thải thông qua tăng cường tài chính cho rừng (LEAF) và một số doanh nghiệp nước ngoài như Amazon, Eni - tập đoàn năng lượng Italy.

Nếu đối tượng mua như quy định cũ, nhu cầu mua tín chỉ carbon rừng sẽ bị giới hạn và kém cạnh tranh so với các loại tín chỉ trong ngành nông nghiệp, chăn nuôi, năng lượng, giao thông, rác thải.

Tín chỉ carbon (carbon credit) là một loại giấy phép hoặc chứng chỉ có thể giao dịch, có giá trị mua bán và cung cấp cho người nắm giữ tín chỉ quyền phát thải một tấn CO2 hoặc loại khí thải khác nằm trong danh sách khí thải nhà kính.

Từ năm 2022, Việt Nam thí điểm chuyển nhượng kết quả giảm phát thải rừng tại vùng Bắc Trung Bộ. Đến nay, việc thí điểm đã chuyển nhượng thành công 10,3 triệu tấn CO2 cho Ngân hàng Thế giới (World Bank), thu về 51,5 triệu USD (tương đương 1.256 tỷ đồng).

Ngoài sáu tỉnh tham gia dự án chuyển nhượng trên, Lào Cai, Sơn La cũng được đồng ý chủ trương thí điểm dịch vụ hấp thụ, lưu giữ carbon rừng. Nhưng đến nay, các địa phương không triển khai được do chưa có khung pháp lý về trao đổi, chuyển nhượng kết quả giảm phát thải, tín chỉ carbon rừng trên phạm vi toàn quốc.

Bên cạnh tổ chức, cá nhân quốc tế, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng đề xuất bổ sung doanh nghiệp trong nước "phát thải ít", không thuộc diện được phân bổ hạn ngạch phát thải khí nhà kính vào đối tượng mua tín chỉ và kết quả giảm thải. Bởi nhiều doanh nghiệp có nhu cầu mua tín chỉ phục vụ mục tiêu giảm thải tự nguyện của họ.

Với rừng thuộc sở hữu toàn dân, dự thảo mới quy định hoạt động chuyển nhượng tín chỉ carbon phải đảm bảo nguyên tắc đóng góp đủ lượng NDC (đóng góp do quốc gia tự quyết định) được phân bổ cho lĩnh vực lâm nghiệp. Lĩnh vực này được phân bổ lượng giảm phát thải ở mức 3,5% trong tổng số cam kết NDC cho năm 2030 (giảm 15,8%), tập trung vào diện tích rừng thuộc sở hữu toàn dân.

Về giá tín chỉ, với loại rừng trên, Bộ Nông nghiệp và Môi trường quy định phương pháp định giá, UBND cấp tỉnh ban hành bảng giá tín chỉ carbon rừng. Mức giá này sẽ là căn cứ xác định giá khởi điểm trên sàn giao dịch carbon trong nước. Trường hợp chưa có quy định phương pháp định giá và bảng giá, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đàm phán, báo cáo Thủ tướng quyết định mức giá cụ thể. Quy định giá này cũng được khuyến khích áp dụng cho rừng trồng thuộc sở hữu của tổ chức, cá nhân, hộ gia đình.

Bảo Bảo